Η προσφυγική μεταναστευτική κρίση δοκιμάζει την ευρωπαϊκή συνοχή. Η πίεση που δέχονται οι ευρωπαϊκές κοινωνίες αντανακλάται στο πολιτικό σύστημα. Η ακροδεξιά και ο λαικισμός καλπάζουν. Στη Γαλλία, στην Πολωνία, στην Αυστρία, στην Ουγγαρία. Ακόμη και στη Γερμανία η Καγκελάριος Μέρκελ βλέπει την προσφυγική κρίση να κλονίζει την πολιτική της κυριαρχία. Η μια μετά την άλλη οι ευρωπαϊκές χώρες σκληραίνουν τη στάση τους και κλείνουν τα σύνορα τους. Η πιο ακραία, όμως, αντίδραση ήρθε, απροσδόκητα, από τη Δανία. Μια από τις πιο ανοικτές και ανεκτικές ευρωπαϊκές χώρες. Μια σκανδιναβική δημοκρατία με υψηλό βιοτικό επίπεδο, χαμηλά ποσοστά φτώχειας, καθαρές πόλεις, εξαιρετικό εκπαιδευτικό σύστημα, και σύστημα υγείας. Και με ιστορική παράδοση στην προστασία θρησκευτικών μειονοτήτων. Έχοντας διασώσει όλη την εβραϊκή κοινότητα της από τη ναζιστική θηριωδία.
Αίφνης, αυτή η ανοικτή και ανεκτική κοινωνία κλείστηκε όπως το στρείδι. Άρχισε να δημοσιεύει προκηρύξεις στον τύπο του Λιβάνου και της Ιορδανίας προειδοποιώντας τους πρόσφυγες ότι δεν θα είναι ευπρόσδεκτοι στη Δανία. Στη συνέχεια αρνήθηκε να δεχθεί τον μικρό αριθμό των χιλίων προσφύγων που της αναλογούσαν βάσει της ευρωπαϊκής κατανομής. Και τελικά ψήφισε ένα νόμο που προκάλεσε σάλο στην Ευρώπη. Ένα νόμο που υποχρεώνει την αστυνομία να κατάσχει τα μετρητά και τιμαλφή των προσφύγων για να χρηματοδοτηθεί η παραμονή τους. Τους απαγορεύει τη διαμονή εκτός των προσφυγικών κέντρων, και δυσκολεύει τη δυνατότητα απόκτησης άδειας μόνιμης κατοικίας.
Και όλα αυτά όταν η γειτονική Σουηδία, μια άλλη σκανδιναβική χώρα με σοβαρότερα κοινωνικά προβλήματα κι ένα ανερχόμενο ακροδεξιό κόμμα έχει ανοίξει τα σύνορα της σε χιλιάδες πρόσφυγες από τη Συρία και το Ιράκ.
Στη περίπτωση της Δανίας η διπλή απειλή της τρομοκρατίας και του φόβου αλλοίωσης του τρόπου ζωής μετέβαλαν δραστικά τη στάση της. Η Δανία είχε γίνει ήδη στόχος τρομοκρατικών επιθέσεων μια δεκαετία πριν τη φονική επίθεση εναντίον του Charlie Hebdo στο Παρίσι. Η δημοσίευση των διαβόητων καρτούνς του προφήτη Μωάμεθ ριζοσπαστικοποίησε το εγχώριο μουσουλμανικό στοιχείο κι έβαλε τη Δανία στο στόχαστρο. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Είναι κι ο φόβος ότι ένα κύμα μεταναστών και προσφύγων θα επιβαρύνει τις κοινωνικές δομές και θα αλλοιώσει το τρόπο ζωής. Από το 2010 η κυβέρνηση της Δανίας είχε δημοσιεύσει μια λίστα με 30 περιθωριοποιημένες γειτονιές θέτοντας ως στόχο την επανενσωμάτωση τους.
Κάθε κρίση οξύνει και υπεραπλουστεύει διλλήματα και επιλογές. Οι Δανοί επιλέγουν να προστατεύσουν τον τρόπο ζωής τους, και την κοινωνική σταθερότητα εις βάρος της ανεκτικότητας. Θεωρούν ότι κλείνοντας τα σύνορα τους θα παραμείνουν μια ανοικτή κοινωνία.
ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”