Η σύγκρουση των πολιτισμών

Η σύγκρουση των πολιτισμών

Στον απόηχο του τέλους του Ψυχρού Πολέμου πολλοί είδαν να ανατέλλει ένας όμορφος ειρηνικός κόσμος. Ένας πλανήτης, όπου η φιλελεύθερη δημοκρατία και η ελεύθερη αγορά θα εξαπλώνονταν παντού μέσα από την ισοπεδωτική δύναμη των δικτύων της τεχνολογίας. Μια ουτοπική ελεγεία για το Τέλος της Ιστορίας. Φυσικά, κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Πολύ απλά γιατί λησμόνησαν την παράμετρο του πολιτισμού. Αυτή που, κατά τον Μοντεσκιέ, διαμορφώνει τα πολιτικά συστήματα και δεν διαμορφώνεται από αυτά. Σήμερα, μετά από μια μακρά μεταβατική περίοδο, βρισκόμαστε μπροστά σε έναν άλλο κόσμο. Έχουμε επιστρέψει στον ανταγωνισμό των Μεγάλων Δυνάμεων. Ρωσία και Κίνα έχουν ενσωματώσει τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Το πολιτικό τους σύστημα, όμως, παραμένει κλειστό. Ολιγαρχικό και αυταρχικό. Οι αυταρχικοί ολιγάρχες, όμως, χρησιμοποιούν την ανάκαμψη της δύναμής τους για να αυξήσουν την επιρροή τους στο ημισφαίριό τους και στον κόσμο. Ένας νέου τύπου Ψυχρός Πόλεμος ανάμεσα στη Δύση και στα ολιγαρχικά αυταρχικά κράτη είναι στα σκαριά.

Εκεί, όμως, που οι διαχωριστικές γραμμές χαράσσονται πια με αιματηρές συγκρούσεις είναι ανάμεσα στη Δύση και στο Ισλάμ. Μια διαλεκτική του αίματος που κλιμακώθηκε μετά τη φρικιαστική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου. Τότε οι νεοσυντηρητικοί αποφάσισαν να επιβάλλουν τη δημοκρατία στη Μέση Ανατολή αντί να περιμένουν την εξάπλωσή της. Η συνέχεια είναι λίγο έως πολύ γνωστή. Ο περίφημος εκδημοκρατισμός της περιοχής οδήγησε στην άνοδο ακραίων ισλαμικών δυνάμεων. Και έτσι η Αραβική Άνοιξη μετατράπηκε σε Αραβικό Χειμώνα. Σεχταριστικές διαμάχες σε όλη τη Μέση Ανατολή και ριζοσπαστικοποίηση του ισλαμικού στοιχείου. Αλλά το πιο ανησυχητικό είναι η εδραίωση του αυτοαποκαλούμενου Ισλαμικού κράτους σε εδάφη του Ιράκ και στο 50% των εδαφών της Συρίας. Αντί για κράτη που υποθάλπουν την τρομοκρατία, έχουμε πια ένα «κράτος τρομοκράτη». Που διαθέτει στρατό, τανκς, εδάφη και πετρελαιοπηγές και απειλεί ευθέως τον πολιτισμένο κόσμο.

Η σύγκρουση Δύσης και Ισλάμ επαναφέρει με έναν ακραίο τρόπο τη βασική συνιστώσα του πολιτισμού στη διαμόρφωση της Ιστορίας. Η αντιπαράθεση αυτή δεν θα είναι εύκολη. Ούτε ειρηνική. Θα απαιτήσει αλλαγή στρατηγικής από τη Δύση και ολική αναδιάταξη της αμερικανικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή. Ακόμα και αν αυτό σημαίνει αποδοχή της ορθότητας της Ρωσικής πολιτικής στη Συρία. Η αντιμετώπιση της ακραίας ισλαμικής απειλής περνάει μέσα από τη δύσπεπτη συνεννόηση με τους αυταρχικούς ολιγάρχες της Ρωσίας και της Κίνας. Αυτό, όμως, υπαγορεύει ο ρεαλισμός. Αλλιώς να είμαστε έτοιμοι να συμβιβαστούμε με τις εικόνες των αποκεφαλισμών, της καταστροφής μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς όπως η Παλμύρα, και το φόρο αίματος από τρομοκρατικές επιθέσεις στις πρωτεύουσές μας.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”