Την τελευταία δεκαετία ο Ερντογάν ηγεμόνευσε στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας. Στηριζόμενος σε μια οικονομία που αναπτυσσόταν ραγδαία, ξεθεμελίωσε το βαθύ κεμαλικό κράτος μέσα από αλλεπάλληλες αναμετρήσεις. Και επέβαλε την ισλαμική του ατζέντα. Τελευταία, όμως, το τουρκικό success story μοιάζει ολοένα και περισσότερο με φούσκα. Η οικονομία δείχνει σημάδια επιβράδυνσης. Σκάνδαλα διαφθοράς τραυμάτισαν το ηθικό πλεονέκτημα των ισλαμιστών απέναντι στους κεμαλιστές. Και ο αυταρχισμός του Ερντογάν τον οδήγησε σε ρήξη με το κίνημα του Φετουλλάχ Γκιουλέν και σε σύγκρουση με το λαϊκό αίσθημα.

Στα εξωτερικά η μεγαλοϊδεατική πολιτική Ερντογάν-Νταβούτογλου καταρρέει. Η Τουρκία είχε πάντοτε την αμφισημία του Ιανού όσον αφορά στην εθνική της ταυτότητα και τη θέση της στο κόσμο. Κοιτάζοντας και προς την Ανατολή και προς τη Δύση. Η προσπάθεια, όμως, να ηγηθεί του αραβικού κόσμου οδήγησε τον Ερντογάν σε θέσεις και ρητορεία αντισημιτική και αντιαμερικανική. Με αποτέλεσμα να διαρρήξει τον παραδοσιακό άξονα με το Ισραήλ και να χάσει την εμπιστοσύνη των ΗΠΑ.

Οι τεκτονικές αλλαγές στη Μέση Ανατολή ανέτρεψαν τα σχέδια της Τουρκίας. Ο συριακός εμφύλιος έφερε την Τουρκία απέναντι στις δυο υπερδυνάμεις. Με τη Ρωσία να βοηθάει στρατιωτικά το καθεστώς του Άσαντ. Και να καταφέρει πλήγματα κατά της αντιπολίτευσης που βοηθούσε η Τουρκία. Και την Αμερική να προσφέρει στήριξη και στρατιωτική συνεργασία στους Κούρδους.

Στο κουρδικό η Τουρκία είχε ακολουθήσει μια πολιτική προσεταιρισμού του συντηρητικού τμήματος των Κούρδων του PKK. Και με μια πολιτική επιτήδειας ουδετερότητας απέναντι στους τζιχαντιστές του ISIS τους άφηνε να κάνουν τη βρώμικη δουλειά απέναντι στους κούρδους της Συρίας. Τώρα η αμερικανική στήριξη τη φέρνει σε δυσχερή θέση και επαναφέρει τον εφιάλτη της κουρδικής αυτονομίας στη ΒΑ Συρία. Η Τουρκία απάντησε στις εξελίξεις αυτές κλιμακώνοντας την καταστολή στο εσωτερικό και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στα σύνορα της.

Αλλά αναδιπλώνεται και συνολικά προσπαθώντας να αντιστρέψει την κατάσταση προς όφελος της. Κάθε κρίση, άλλωστε, φέρνει και νέες ευκαιρίες. Ελέγχοντας τη ροή των προσφυγικών κυμάτων επαναδιαπραγματεύεται τη σχέση της με τη Δύση ζητώντας ανταλλάγματα. Με όρους ανατολίτικου παζαριού. Και εξάγοντας την προσφυγική κρίση στην Ελλάδα ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας για να επαναφέρει τις πάγιες αιτιάσεις της στο Αιγαίο. Και τώρα η ελληνική κυβέρνηση τρέχει και δεν φτάνει. Για να αποτρέψει τις παραχωρήσεις προς την Τουρκία. Από τους εταίρους και συμμάχους που καθύβριζε και λοιδορούσε επί οκτώ μήνες. Αντιλαμβανόμενη, πλέον, την εθνική αναγκαιότητα της θέσης μας στην ΕΕ. Τα δίδακτρα της στροφής του ΣΥΡΙΖΑ στο ρεαλισμό τα πληρώνουμε πανάκριβα. Ας ελπίσουμε το κόστος να είναι μόνο οικονομικό. Να μην αποδειχθεί και εθνικό.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Η Τουρκία είχε υποστεί σφοδρή κριτική για την απροθυμία της να συνδράμει τη Δύση στον πόλεμο κατά του ISIS. Και αυτό, γιατί είχε αρκεστεί να παρακολουθεί τον ISIS και τους Κούρδους να έχουν εμπλακεί σε έναν πόλεμο φθοράς. Η αλληλοεξουδετέρωσή τους την εξυπηρετούσε. Η αποστασιοποίησή της την διασφάλιζε από επιθέσεις τζιχαντιστών στην επικράτειά της. Όσον αφορά στον συριακό εμφύλιο η στάση της Τουρκίας ήταν μάλλον αμφιλεγόμενη.

Τι συνέβη ξαφνικά και η Τουρκία άλλαξε στάση; Τρία πράγματα. Πρώτον, η άνοδος του κουρδικού κόμματος στις τελευταίες εκλογές στην Τουρκία. Δεύτερον, η συνεργασία των ΗΠΑ με τους Κούρδους της Συρίας και του Ιράκ. Οι αμερικανοί ενισχύουν τις χερσαίες κουρδικές δυνάμεις με αντάλλαγμα πληροφορίες για τις συντεταγμένες στόχων των τζιχαντιστών. Αναγκαία προϋπόθεση για να είναι αποτελεσματικοί οι αμερικανικοί βομβαρδισμοί. Τρίτον, η μάχη του Κομπάνι. Εκεί το PKK και οι ιρακινοί Κούρδοι περσμεγκά βοήθησαν τους Κούρδους της Συρίας σε μια αποτελεσματική αντιμετώπιση του ISIS. Oι Τούρκοι είδαν, μέσα από αυτές τις εξελίξεις, να διαγράφεται η απειλή της δημιουργίας μιας κουρδικής ζώνης στην Ανατολική Συρία. Που θα έθετε de facto τη δυνατότητα δημιουργίας κουρδικής οντότητας.

Με το AKP αποδυναμωμένο, μετά τις τελευταίες εκλογές, ο Ερντογάν άλλαξε στάση. Είδε μια ευκαιρία συσπείρωσης του εσωτερικού μετώπου μέσα από την εξωτερική απειλή. Έχοντας κατά νου να επενδύσει τα κέρδη από αυτήν την εμπλοκή σε μια ενδεχόμενη επαναληπτική εκλογή το φθινόπωρο. Η Τουρκία, έτσι, συντάχθηκε με τις ΗΠΑ στον πόλεμο κατά του ISIS. Παραχωρώντας, για πρώτη φορά μετά από χρόνια, τη βάση του Ινσιρλίκ στις αμερικανικές δυνάμεις για βομβαρδισμούς στόχων των τζιχαντιστών. Με αντάλλαγμα το πράσινο φως για τη δημιουργία μιας νεκρής ζώνης στα σύνορα με τη Συρία. Με πρόσχημα την απομάκρυνση των τζιχαντιστών από την περιοχή, η Τουρκία, ουσιαστικά, προσπαθεί να αποτρέψει τη δημιουργία μιας ζώνης ελεγχόμενης από κουρδικές δυνάμεις. Για το λόγο αυτό, τα τουρκικά αεροσκάφη αντί να βομβαρδίσουν στόχους τζιχαντιστών, άρχισαν να βομβαρδίζουν τις κουρδικές δυνάμεις.

Η Τουρκία ενεπλάκη, ενεργά πια, στην κινούμενη άμμο μιας πολυεπίπεδης διαμάχης στα ανατολικά της. Διέλυσε την εκεχειρία με το PKK και κινδυνεύει να το συσπειρώσει με τους Κούρδους της Συρίας και του Ιράκ. Παραχωρώντας τις βάσεις της για βομβαρδισμούς του ISIS, έρχεται σε απευθείας αντιπαράθεση μαζί του κάτι που ως τώρα είχε αποφύγει επιμελώς. Στοχεύοντας, τέλος, τις κουρδικές δυνάμεις δημιουργεί προβλήματα στη στρατηγική της Δύσης για την αντιμετώπιση του ISIS. Η εμπλοκή της είναι πιθανότερο ότι θα της αποφέρει περισσότερες ζημίες παρά οφέλη. Τόσο για την εσωτερική όσο και την εξωτερική της ασφάλεια.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”