Σίσυφος

Σίσυφος

Το αφήγημα της νεότερης Ελλάδας θα μπορούσε κάλλιστα να αποδοθεί από το μύθο του Σισύφου. Αυτή η τιμωρία του ¨νικητή¨ του Άδη να κουβαλάει ένα βράχο στην κορυφή του βουνού, ξανά και ξανά, σε μια προσπάθεια χωρίς τέλος, φαίνεται να στοιχειώνει τη χώρα μας.

Μόνο που στη δική μας περίπτωση φαίνεται ότι αυτοτιμωρούμαστε. Είμαστε και θύτες και θύματα. Πέντε φορές έχει πτωχεύσει η χώρα. Το 1827, το 1843, το 1893, το 1932, και την πρόσφατη. Και για μεν τις πρώτες τέσσερις υπάρχει σοβαρή δικαιολογία. Ήταν σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της προσπάθειας ενός νεοσύστατου έθνους να σταθεί στα πόδια του εν μέσω αντίξοων συνθηκών. Απελευθερωτικών αγώνων, εμφυλίων πολέμων, βαλκανικών πολέμων, της μικρασιατικής καταστροφής, ενός παγκοσμίου πολέμου και του οικονομικού κράχ του 1929. Πάντοτε φυσικά αντιμετωπίζοντας τους όρους των δανειστών, που πρωτίστως εξυπηρετούσαν τα δικά τους συμφέροντα.

Η σημερινή χρεοκοπία, όμως, είναι αδικαιολόγητη. Γιατί έρχεται μετά από μια μακρά περίοδο ειρήνης, εσωτερικής ομαλότητας, και συνεχούς ροής κοινοτικού χρήματος στη χώρα. Μόνο που τα κοινοτικά κονδύλια διοχετεύθηκαν στην κατανάλωση και όχι στην ανασυγκρότηση του παραγωγικού ιστού. Έτσι, η αλματώδης άνοδος του βιοτικού επιπέδου, που πράγματι βιώσαμε, στηρίχθηκε σε γυάλινα πόδια. Ήταν ευημερία με δανεικά.

Αναπόφευκτα έφτασε η ώρα της πληρωμής. Και των μνημονίων. Έξι χρόνια μετά, όμως, η χώρα μας όχι μόνο δεν έχει ορθοποδήσει, αλλά είναι στο τρίτο μνημόνιο. Και με τις επιδόσεις αυτής της καταστροφικής κυβέρνησης έχει αρχίσει η συζήτηση για τέταρτο. Και όλα αυτά την ώρα που χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, αλλά και η Κύπρος φαίνεται να ξεπέρασαν τη κρίση. Και πάντως βγήκαν από τα μνημόνια. Τι συνέβη μ᾽εμάς; Ήταν λάθος η συνταγή, όπως ισχυρίζονται κάποιοι; Δεν χωράει αμφιβολία ότι και λάθη μπορεί να έγιναν και στρεβλώσεις να υπήρξαν. Αυτό, όμως, δεν μπορεί να δικαιολογήσει την ανάγκη τριών διαδοχικών μνημονίων και την πρόβλεψη για τέταρτο. Και την υποβολή της κοινωνίας σε μια σισύφεια προσπάθεια. Άλλωστε, μέχρι τις καταστροφικές εκλογές του 2015 τα πράγματα έδειχναν το αντίθετο. Και κούρεμα χρέους είχαμε πετύχει, και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών είχε ολοκληρωθεί, και πρωτογενή πλεονάσματα είχαμε πετύχει και για πρώτη φορά η οικονομία έδειχνε σημάδια ανάκαμψης και ανάπτυξης. Αυτή η προσπάθεια ανακόπηκε βίαια. Από τις δυνάμεις του λαϊκισμού. Που ανεύθυνα εμπορεύτηκαν την ελπίδα. Κι έτσι η ελληνική κοινωνία θα χρειαστεί πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια και πολύ περισσότερο χρόνο για να βρεθεί πάλι στο ίδιο σημείο που είχε φτάσει το 2014. Οι υπεύθυνες πολιτικές δυνάμεις έχουν εθνική ευθύνη να απαλλάξουν την κοινωνία από το μαρτύριο του Σίσυφου. Πριν η βλάβη καταστεί ανεπανόρθωτη.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Η κορύφωση του δράματος

Η κορύφωση του δράματος

Τους τελευταίους πέντε μήνες ο Πρωθυπουργός ακολουθεί μια παρελκυστική τακτική και μια τακτική όξυνσης των σχέσεων με τους εταίρους. Προσπαθεί να συσπειρώσει την κοινή γνώμη πάνω σε ένα άλλο μοτίβο από αυτό των προεκλογικών του υποσχέσεων. Αυτό της υπερήφανης Ελλάδας που αντιστέκεται. Δεν έχω να σας δώσω τον άρτο που σας υποσχέθηκα, θα σας δώσω «περηφάνια». Κάνει και κάτι άλλο. Ναρκοθετώντας την διαπραγμάτευση στο τεχνικό επίπεδο και ροκανίζοντας το χρόνο, τη μεταφέρει στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο. Στη Σύνοδο Κορυφής της Δευτέρας. Για να μειώσει τις αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας και του κόμματός του, παίζει ένα παιχνίδι υψηλού ρίσκου για τη χώρα.

Το πιο πιθανόν είναι ότι στο τέλος θα υπάρξει συμφωνία. Γιατί αυτό είναι προς το συμφέρον όλων. Παρότι οι κίνδυνοι από την πτώχευση μιας μικρής οικονομίας της ευρωζώνης και ενός Grexit είναι σχετικά περιορισμένοι, δεν μπορούν με απόλυτη βεβαιότητα να προσμετρηθούν. Είναι μια αβεβαιότητα που αν οι εταίροι μας μπορούν να την αποφύγουν, θα την αποφύγουν. Επίσης, η Μέρκελ δεν θέλει να είναι η Καγκελάριος που στη βάρδια της άρχισε το ξήλωμα της ευρωζώνης. Ακόμη, στο νέο Ψυχρό Πόλεμο που βρίσκεται στα σκαριά ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία, η Ευρώπη είναι ο πιο σημαντικός σύμμαχος των ΗΠΑ. Η Ουάσινγκτον δεν θα ήθελε να χάσει ένα κομμάτι της, ακόμα κι αν αυτό είναι η μικρή Ελλάδα. Τέλος, ο Πρωθυπουργός δεν θα θελήσει να γίνει ο μοιραίος άνθρωπος για τον τόπο.

Μάλλον, λοιπόν, θα υπάρξει λύση. Μια λύση και μια συμφωνία που δεν θα αποκλίνει του μνημονιακού πλαισίου. Ενδεχομένως με μια-δυο υποχωρήσεις. Και την επανάληψη της δέσμευσης για τη διευθέτηση του χρέους, που πετύχαμε εμείς με τις αποφάσεις του Eurogroup το 2012 και το 2014. Επιμένω, όμως, ότι αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε ο Πρωθυπουργός να έχει πετύχει τις 30 πρώτες ημέρες. Χωρίς να παίξει τη χώρα στα ζάρια, χωρίς να διαλύσει την οικονομία, χωρίς να διχάσει την κοινωνία. Και το κυριότερο, χωρίς να έχει δημιουργήσει μακροπρόθεσμη βλάβη στην αξιοπιστία της χώρας. Ο Πρωθυπουργός, τελικά, θα κάνει τον συμβιβασμό στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο και θα επιστρέψει θριαμβευτής σε μια κοινωνία, που εξουθενωμένη θα τον χειροκροτήσει. Μέχρι την εφαρμογή της συμφωνίας. Και τότε θα αρχίσει το τέλος. Γιατί και το θέαμα θα έχει τελειώσει και άρτος δεν θα υπάρχει. Εκτός έαν παρακολουθούμε ένα σχέδιο υφαρπαγής μιας εντολής που δεν έλαβαν. Δηλαδή ρήξη και ηρωική έξοδο. Και τότε τα πράγματα παίρνουν άλλη τροπή. 

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Ο εφιάλτης του διχασμού

Ο εφιάλτης του διχασμού

Εξαπάτησαν τον ελληνικό λαό τάζοντάς του παροχές 11 δις και εκβίασαν εκλογές. Αντί να περιμένουν να πατήσει η χώρα στα πόδια της, βιάστηκαν να καταλάβουν την εξουσία. Τους τύφλωσε το «πρώτη φορά αριστερά». Χωρίς να έχουν συναίσθηση της ευθύνης που αναλαμβάνουν. Όπως ακριβώς ο Γ. Παπανδρέου εξεβίασε εκλογές το 2009. Αντί να συναινέσει ή τουλάχιστον να δείξει ανοχή στα μέτρα που είχε προτείνει τότε ο Καραμανλής. Για να αποφύγουμε τα χειρότερα. Τα οποία δεν αποφύγαμε. Όπως και σήμερα. Που έχουμε φτάσει στο σημείο μηδέν.

Η κυβέρνηση ήθελε να κλείσει μια συμφωνία με τους όρους της. Υποτιμώντας την πραγματική κατάσταση της χώρας και τη διαπραγματευτική της θέση απέναντι στους δανειστές. Αγνοώντας τους ευρωπαϊκούς συσχετισμούς και τον τρόπο λειτουργίας των αγορών. Έχασε χρόνο και επιλογές. Επιδείνωσε τη διαπραγματευτική της θέση και στο τέλος, αυτοεγκλωβίστηκε. Η αβεβαιότητα ερήμωσε την οικονομία και διέλυσε την κοινωνία. Η χώρα έχασε φίλους, έκανε εχθρούς και απομονώθηκε. Η στάση των έξω σκλήρυνε.

Τώρα η κυβέρνηση έχει να επιλέξει ανάμεσα στη συνθηκολόγηση ή στην πτώχευση. Στο τέλος του μήνα λήγει η παράταση του υφιστάμενου προγράμματος. Η Σύνοδος του Eurogroup της Πέμπτης είναι η τελευταία που μπορεί να εγκρίνει μια συμφωνία για να γίνει εκταμίευση. Μας έκαναν ήδη Ζάμπια. Τώρα απειλούν να μην πληρώσουν τις δόσεις του ΔΝΤ, και να μας οδηγήσουν σε πτώχευση. Θεωρούν έτσι ότι μπορούν να εκβιάσουν τους δανειστές. Μπορούν όμως; Και με τι κόστος για τη χώρα; Το κάνουν, λένε, για να πληρώνουν μισθούς και συντάξεις. Για πόσο ακόμα; Άντε να πληρώσουν μισθούς και συντάξεις τον Ιούλιο. Μετά, αποθεματικά γιοκ.

Εν τω μεταξύ, αν δεν υπάρξει συμφωνία η ΕΚΤ δεν πρόκειται να διευρύνει τη γραμμή έκτακτης ανάγκης (ELA). Αυτό θα περιορίσει τη ρευστότητα των τραπεζών. Υπάρχει, δηλαδή, άμεσος κίνδυνος επιβολής περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων.

Είμαστε, λοιπόν, πραγματικά στο σημείο μηδέν. Εδώ που τα έφτασαν τα πράγματα, είτε από ανικανότητα, είτε από σχέδιο, η συνθηκολόγηση είναι δύσκολη. Μπορεί, λοιπόν, να ετοιμάζονται για ρήξη. Προκαλώντας ανυπολόγιστες ζημιές στη χώρα. Σε αυτή τη δεύτερη περίπτωση οι πολιτικές εξελίξεις θα είναι ραγδαίες. Γιατί ένα είναι σίγουρο. Η κυβέρνηση αυτή δεν έχει λάβει εντολή ούτε για ρήξη ούτε για πτώχευση. Αντίθετα, έχει εντολή για λύση πάση θυσία εντός του ευρώ. Εάν, παρά ταύτα, προχωρήσει στη ρήξη ο εθνικός διχασμός που επέφερε στη χώρα με τη διαιρετική τομή μνημόνιο-αντιμνημόνιο θα μετατραπεί σε εμφυλιακή διαμάχη. Προάγγελος εθνικής συμφοράς με τις γεωπολιτικές απειλές που αντιμετωπίζουμε στη γειτονιά μας.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”