Η κυβέρνηση διαπράττει ένα ατόπημα και κάνει ένα λάθος. Το ατόπημα είναι ότι προσπαθεί να χειριστεί ένα εθνικό θέμα με μικροπολιτική πονηριά και από κομματική σκοπιά. Η κυβέρνηση ενδιαφέρεται περισσότερο να διχάσει την αντιπολίτευση για να καρπωθεί κομματικά οφέλη παρά να λύσει το εθνικό θέμα. Αντί να επιδιώξει την εθνική συνεννόηση, μετατρέπει ένα εθνικό θέμα σε εσωτερικό πολιτικό ζήτημα. Το λάθος που κάνει είναι ότι νομίζει ότι θα βγει ωφελημένη. Αν στο Μαξίμου ήταν στοιχειωδώς σε θέση να αποκωδικοποιήσουν τα μηνύματα από Ευρώπη και Αμερική, θα καταλάβαιναν ότι παίζουν σε λάθος γήπεδο. Στην ταραγμένη εποχή που ζούμε οι πολίτες, είτε από φόβο είτε από ανέχεια, ταμπουρώνονται πίσω από τις εθνικές ταυτότητες. Γιατί θεωρούν την εθνική ταυτότητα ως το τελευταίο οχυρό της ύπαρξής τους. Και η έκφραση της εθνικής ταυτότητας είναι προνομιακό πεδίο της Δεξιάς στην Ελλάδα, όχι της διεθνιστικής Αριστεράς. Που ιδιαίτερα στην Ελλάδα και το Μακεδονικό έχει τη φωλιά της λερωμένη. Γι’ αυτό και τους γυρίζει μπούμερανγκ. Αν κάποιος διχάστηκε είναι η ετερόκλητη συμμαχία που συγκροτεί την κυβέρνηση.

Η αλήθεια είναι ότι δεν περίμεναν τη λαϊκή αντίδραση. Δεν είδαν το παγόβουνο. Και πώς να το δουν άλλωστε. Δεν υπολόγισαν ότι ένας λαός καθημαγμένος από την πολυετή κρίση και εξουθενωμένος απο τον αγώνα της επιβίωσης θα βρεί το σθένος να διαμαρτυρηθεί για άυλες αξίες. Για κάτι που όλοι προσπαθούν να τον πείσουν ότι είναι ένας ιστορικός και εθνικός αταβισμός. Και όμως, η μαζική προσέλευση του κόσμου στο συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης τάραξε τα νερά του βάλτου. Ίσως γιατί για κάθε λαό η αίσθηση της απώλειας είναι πολύ πιο βαθιά όταν θεωρεί ότι θίγονται αυτά που διαμορφώνουν και οριοθετούν την ύπαρξή του. Αυτά που έμαθε από την οικογένεια, από το σχολείο, από την ιστορία, από όλα τα αρχαιολογικά ευρήματα.

Η Ελλάδα δεν έχει εδαφικές βλέψεις, επιζητεί την ειρηνική συνύπαρξη με τους γείτονές της και μία κοινά αποδεκτή λύση. Η ΝΔ έχει βάλει τον πήχη της εθνικής κόκκινης γραμμής με υπευθυνότητα. Προϋπόθεση για οποιαδήποτε συζήτηση για το όνομα είναι το erga omnes και η εξάλειψη κάθε στοιχείου αλυτρωτισμού από την άλλη πλευρά.

Ο τρόπος με τον οποίο χειρίστηκε η κυβέρνηση το εθνικό θέμα δυσχέρανε τη διαδικασία εξεύρεσης λύσης. Αντί να οικοδομήσει ένα αρραγές εθνικό μέτωπο πάνω στις διαμορφωμένες εθνικές θέσεις, επέλεξε τα μικροπολιτικά παιχνιδάκια. Δεν ξέρω αν στην κυβέρνηση πραγματικά πίστευαν ότι θα διαιρέσουν τη Δεξιά. Το σίγουρο είναι ότι συσπείρωσαν τη χώρα εναντίον τους. Και το πιθανότερο είναι ότι με ευθύνη τους χάνεται μια ευκαιρία επίλυσης του προβλήματος.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Ήταν ένα μεγαλειώδες παλλαϊκό συλλαλητήριο. Ένα αυθόρμητο ξέσπασμα του ελληνικού λαού. Ενός λαού που δέχθηκε σχεδόν αγόγγυστα τη μείωση των μισθών του, των συντάξεών του, την απαξίωση της περιουσίας του. Είδε τη δημόσια περιουσία της χώρας να περιέρχεται προς εκποίηση σε ένα υπερταμείο αποκρατικοποιήσεων υπό την εποπτεία των δανειστών και δεν ξεσηκώθηκε. Ίσως γιατί αποδέχθηκε ενδόμυχα, πέραν των ευθυνών της πολιτικής του ηγεσίας, και το δικό του μερίδιο ευθύνης για τη χρεοκοπία της χώρας. Και ξαφνικά ξέσπασε. Το ζήτημα των Σκοπίων σαν να απελευθέρωσε ένα συμπιεσμένο ελατήριο ανάμεικτων συναισθημάτων οργής, φόβου, αδικίας και πατριωτισμού. Ίσως γιατί οι πολίτες ενδόμυχα συναισθάνθηκαν αυτό που με τον νεανικό της αυθορμητισμό περιέγραψε η εθνική μας πρωταθλήτρια, Κορακάκη. «Λιμάνια, αεροδρόμια, γη πωλούνται. Αξίες όχι».

Η ελληνική κοινωνία δείχνει ότι, παρά τον παρασιτικό καταναλωτισμό και τον μιθριδατισμό των τελευταίων δεκαετιών, δεν έχει απονευρωθεί εντελώς. Διαθέτει ακόμη υγιή κύτταρα και μάχεται για άυλες αξίες. Το ξέσπασμά της δεν είναι εθνικιστικό. Είναι πατριωτικό. Δεν διεκδικεί, αμύνεται ενάντια στην παραχάραξη της πολιτιστικής της κληρονομιάς. Εξεγείρεται γιατί θεωρεί ότι θίγονται αυτά που διαμορφώνουν και οριοθετούν την ύπαρξή της. Αυτά που διδάχθηκε από την οικογένεια, από το σχολείο, από την Ιστορία, από όλα τα αρχαιολογικά ευρήματα. Το ζήτημα των Σκοπίων είναι περίπλοκο γιατί η γεωπολιτική τέμνεται με την Ιστορία και μάλιστα μια ιδιαίτερα φορτισμένη διάστασή της. Μια διάσταση που συνεγείρει και αφυπνίζει εθνικά αντανακλαστικά γιατί ένα κομμάτι της αρχαίας πολιτιστικής μας κληρονομιάς αμφισβητείται έντονα και επανειλημμένα.

Αλλά και η νεότερη ιστορία για τη Μακεδονία διαμορφώνεται από τις επιβουλές των γειτόνων μας και τους απελευθερωτικούς αγώνες που έδωσε ο ελληνικός λαός στις αρχές του 20ού αιώνα.

Αυτό το εθνικό αφήγημα, από τον Μέγα Αλέξανδρο μέχρι τον Παύλο Μελά, μεταλαμπαδεύεται από γενιά σε γενιά. Διαμόρφωσε την εθνική ταυτότητα, το αξιακό σύστημα του λαού και το συλλογικό του υποσυνείδητο. Δημιουργεί ισχυρά αντανακλαστικά και είναι αυτός ο λόγος που εξεγείρεται όταν αισθάνεται ότι απειλείται.

Η κυβέρνηση υποτίμησε την αντίδραση του κόσμου και υπερεκτίμησε τις δυνατότητές της. Θα έπρεπε να έχει οικοδομήσει ένα αρραγές εθνικό μέτωπο πάνω στις διαμορφωμένες εθνικές θέσεις. Λαμβάνοντας υπόψη τους νέους γεωπολιτικούς συσχετισμούς και τις δυνατότητες της χώρας, να επιδιώξει λύση που θα είναι εθνικά συμφέρουσα και ιστορικά επιτρεπτή. Αντίθετα, επέλεξε τα μικροπολιτικά παιχνίδια. Επεδίωξε να διχάσει την αντιπολίτευση όταν η ίδια έχει τεράστιο εσωτερικό πρόβλημα. Το σίγουρο, πλέον, είναι ότι κατόρθωσε να συσπειρώσει όλη τη χώρα εναντίον της. Και το πιθανότερο είναι ότι, με ευθύνη της, χάνεται μια ευκαιρία επίλυσης του προβλήματος.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Η αναμόχλευση του ζητήματος των Σκοπίων δεν προέκυψε ως κεραυνός εν αιθρία. Είναι αποτέλεσμα ευρύτερων γεωπολιτικών διεργασιών. Η Ρωσία έχει επιστρέψει σε μια λογική σφαιρών επιρροής. Και προσπαθεί να ανακτήσει την επιρροή της σε περιφερειακά υποσυστήματα. Τα Βαλκάνια επανέρχονται στη γεωπολιτική σκακιέρα ως μήλον της Έριδος των μεγάλων δυνάμεων. Η Δύση επιδιώκει να κλείσει τη μαύρη τρύπα των Δυτικών Βαλκανίων, να τα εντάξει στους ευρωατλαντικούς θεσμούς και να αποτρέψει την επιστροφή της Ρωσίας. Εξού και η αναθέρμανση του διεθνούς ενδιαφέροντος και η διπλωματική κινητικότητα για την εξεύρεση λύσης.

Η κυβέρνηση, με την αυταρέσκεια και την αλαζονεία που τη διακρίνει και με την ορμή και προθυμία της νεοφώτιστης πλην συστημικής πλέον δύναμης, σπεύδει να κλείσει το θέμα όπως όπως.

Το κάνει άγαρμπα προσπαθώντας να προσποριστεί πολιτικά οφέλη και να διχάσει την αντιπολίτευση. Σιγά σιγά ανακαλύπτει ότι το ζήτημα των Σκοπίων αναδιατάσσει μεν τις διαμορφωμένες λεπτές πολιτικές ισορροπίες, αλλά όχι σύμφωνα με τους υπολογισμούς της. Τα προβλήματα δημιουργούνται κυρίως στο εσωτερικό της. Το ζήτημα των Σκοπίων είναι περίπλοκο καθώς γεωπολιτικά συμφέροντα και υπολογισμοί τέμνονται με μια ιδιαίτερα φορτισμένη ιστορική διάσταση. Μια διάσταση που συνεγείρει και αφυπνίζει εθνικά αντανακλαστικά γιατί είναι κομμάτι της αρχαίας πολιτιστικής κληρονομιάς που έχει αμφισβητηθεί έντονα και επανειλημμένα. Χρειάστηκε η ιστορική τεκμηρίωση του Ζαμπέλιου και του Παπαρρηγόπουλου και η ποιητική φλέβα του Παλαμά για να διατρανωθεί η αδιάρρηκτη συνέχεια της εθνικής ιστορίας από την αρχαιότητα ώς σήμερα. Και αυτό το εθνικό αφήγημα μεταλαμπαδεύεται από γενιά σε γενιά. Διαμόρφωσε την εθνική ταυτότητα, το αξιακό σύστημα του λαού και το συλλογικό του υποσυνείδητο. Και είναι αυτός ο λόγος που εξεγείρεται.

Ο δεύτερος λόγος είναι γιατί συνολικά ο κόσμος διανύει μια εποχή περιχαράκωσης στις εθνικές ταυτότητες. Από τον φόβο που δημιουργούν οι κατακλυσμικές αλλαγές της εποχής μας. Από τις ανισότητες και την ανέχεια που δημιουργεί η σκοτεινή πλευρά της παγκοσμιοποίησης. Που στη χώρα μας επιβαρύνεται περαιτέρω από τη δεκάχρονη κρίση. Και εντείνεται από τα μεταναστευτικά ρεύματα που έρχονται να δημιουργήσουν αυτό που εύστοχα ο Robert Putnam προσδιόρισε ως «υπερφόρτωση του κοινωνικοψυχολογικού συστήματος».

Γι’ αυτούς τους λόγους, το Σκοπιανό λειτουργεί ως εκπυρσοκροτητής συμπιεσμένων συναισθημάτων και μιας αίσθησης πληγωμένης υπερηφάνειας.

Η ευθύνη της κυβέρνησης είναι αντί να λοιδορεί αυτά τα συναισθήματα να τα κατανοήσει και να τα καθοδηγήσει στη σωστή κατεύθυνση. Αντί να οξύνει τις διχαστικές γραμμές να τις αμβλύνει. Χωρίς πολιτικές κουτοπονηριές να προσπαθήσει να δημιουργήσει συνθήκες εθνικού μετώπου. Να κατανοήσει τους γεωπολιτικούς συσχετισμούς και, έχοντας επίγνωση των δυνατοτήτων της χώρας, να επιδιώξει λύση που θα είναι εθνικά συμφέρουσα και ιστορικά επιτρεπτή.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”