Ο πόλεμος δι’ αντιπροσώπων ήταν συνηθισμένο φαινόμενο στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Οι δύο υπερδυνάμεις ανταγωνίζονταν επιδιώκοντας την αύξηση της επιρροής τους σε κάθε περιφερειακό υποσύστημα του πλανήτη. Αυτός ο ανταγωνισμός πολλές φορές έφτανε σε συγκρούσεις. Σ´ αυτές τις συγκρούσεις τα εμπλεκόμενα μέρη ήταν χώρες-δορυφόροι της μίας ή της άλλης υπερδύναμης. Οι δύο υπερδυνάμεις δεν έφτασαν ποτέ σε απευθείας εμπλοκή. Με την εξαίρεση της πυραυλικής κρίσης της Κούβας. Όταν ο πλανήτης έφτασε μια ανάσα από τον πυρηνικό όλεθρο. Η καταστροφή αποφεύχθηκε, τελικά, μετά από μια σειρά λεπτών στρατιωτικό-διπλωματικών χειρισμών.

Πέντε και πλέον δεκαετίες μετά, ο συριακός εμφύλιος φαίνεται να οδηγεί σε μια απευθείας θερμή αντιπαράθεση ανάμεσα στη Ρωσία και τις ΗΠΑ. Το 2013, το καθεστώς Άσαντ είχε πάλι χρησιμοποιήσει χημικά όπλα εναντίον αμάχων. Η κρίση τελικά εκτονώθηκε με τη συμφωνία ανάμεσα σε Ρωσία και ΗΠΑ για την καταστροφή του χημικού οπλοστασίου της Συρίας. Η στρατηγική αμηχανία της Αμερικής στο Συριακό, και η ρωσική ανάμειξη στο πλευρό του Άσαντ, όχι μόνο διασφάλισαν την επιβίωση του καθεστώτος αλλά το αποθράσυναν. Ο Άσαντ όχι μόνο δεν προχώρησε στην καταστροφή του χημικού του οπλοστασίου αλλά προέβη σε χρήση χημικών και το 2017 και πρόσφατα. Το 2017 οι ΗΠΑ απάντησαν με ένα περιορισμένο τιμωρητικό χτύπημα. Τώρα, η κυβέρνηση Τραμπ, μαζί με άλλες συμμαχικές χώρες, έχει προαναγγείλει νέα στρατιωτικά αντίποινα εναντίον του Άσαντ. Η συγκέντρωση ικανών στρατιωτικών δυνάμεων και η ετοιμότητα στρατιωτικών βάσεων στην περιοχή παραπέμπει σε ευρεία επιχείρηση για την καταστροφή του μεγαλύτερου μέρους του χημικού οπλοστασίου της Συρίας και άλλων στόχων.

Μόνο που αυτή τη φορά η Ρωσία απειλεί να καταρρίψει τους αμερικανικούς πυραύλους. Για τη Ρωσία το διακύβευμα είναι μεγάλο. Είναι η πρώτη φορά στη μεταψυχροπολεμική εποχή που προσπαθεί να ανακτήσει τη χαμένη επιρροή της σε μια περιοχή πέραν της εγγύς περιφέρειάς της.

Η κρίση στη Συρία έχει δυσανάγνωστη εξέλιξη και ευρύτερη βαρύτητα γιατί συμβαίνει σε μια περίοδο πλανητικής αστάθειας και συστημικής μετάβασης. Η δομή, οι κανόνες, οι κύριοι δρώντες και οι συσχετισμοί ισχύος στο διεθνές σύστημα αλλάζουν. Αναθεωρητικές δυνάμεις αμφισβητούν τη φιλελεύθερη δυτική τάξη και την αμερικανική ηγεμονία.

Η προσπάθεια της Γερμανίας να αλλάξει τους συσχετισμούς ισχύος στον εικοστό αιώνα προκάλεσε δύο παγκόσμιους πολέμους. Η ανάδυση της Κίνας τον 21ο αιώνα και η αναθεωρητική Ρωσία οριοθετούν ανάλογου εύρους δομικές προκλήσεις για το διεθνές σύστημα.

Η συριακή κρίση είναι η πρώτη περιφερειακή κρίση, μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, που η Ρωσία προσπαθεί με επιθετικό τρόπο να διαμορφώσει τους όρους διευθέτησής της. Η αντίδραση των ΗΠΑ και η τελική έκβαση θα επηρεάσουν τους συσχετισμούς ισχύος του νέου διεθνούς συστήματος.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Οι εικόνες κόβουν την ανάσα. Δεκάδες νεκροί και εκατοντάδες τραυματίες σε ένα νέο κρεματόριο στο Ιντλίμπ στη Συρία. Κυρίως άμαχοι και γυναικόπαιδα. Αυτό που βιώνει ο συριακός λαός είναι ένα ολοκαύτωμα είπε ο πρώην αρχιραββίνος του Ισραήλ, Yisrael Meir Lau, επιζών του Ολοκαυτώματος ο ίδιος.

Ένα shoah του συριακού λαού.

Από το 2011 πάνω από 300.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους, ενώ 5 εκατ. εγκατέλειψαν την περιοχή. Δημιουργώντας ένα τεράστιο προσφυγικό και μεταναστευτικό ρεύμα που κατακλύζει τον Λίβανο, την Ιορδανία, την Τουρκία, τη χώρα μας και την Ευρώπη. Άλλα έξι εκατ. έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους και παραμένουν εσωτερικά εκτοπισμένοι στη Συρία. Ενώ το 85% του συριακού πληθυσμού βρίσκεται στα όρια της φτώχειας.

Μια ειρηνική διαδήλωση εναντίον του καθεστώτος Άσαντ την εποχή της αραβικής άνοιξης εξελίχθηκε σε έναν αιματηρό εμφύλιο, και στη συνέχεια σε περιφερειακή σύγκρουση με την τελική εμπλοκή των δύο υπερδυνάμεων.

Η Ρωσία, το Ιράν, το καθεστώς Άσαντ, και η Χεζμπολάχ στον Λίβανο από τη μια. Οι ΗΠΑ, η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία, και οι αντικαθεστωτικοί από την άλλη. Για το Ιράν, η Συρία του Άσαντ είναι ο αναγκαίος συνδετικός κρίκος με τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Για τη Ρωσία, η εμπλοκή στη Συρία σηματοδοτεί μια ριζική αλλαγή στην αντιμετώπιση των διεθνών κρίσεων και των διεθνών επεμβάσεων μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Το μήνυμα προς τη Δύση είναι σαφές. Η Ρωσία δεν πρόκειται ξανά να αφήσει φιλικά καθεστώτα να έχουν την τύχη του Μιλόσεβιτς, του Σαντάμ ή του Καντάφι. Οι ΗΠΑ που υποστήριξαν τους αντικαθεστωτικούς, σιγά σιγά συμφιλιώνονται με την παραμονή του Άσαντ, τουλάχιστον σε ένα κομμάτι της Συρίας. Όταν το 2013 ο Άσαντ είχε κάνει εκτεταμένη χρήση χημικών όπλων σκοτώνοντας εκατοντάδες αμάχους, η κυβέρνηση Ομπάμα είχε απειλήσει με πόλεμο. Τελικά κατέληξε σε συμφωνία, βάσει της οποίας ο Άσαντ παρέδωσε το μεγαλύτερο μέρος του χημικού οπλοστασίου του. Η κυβέρνηση Τραμπ, μετά τη νέα επίθεση με χημικά, απάντησε με στοχευμένα πυραυλικά χτυπήματα. Που δεν φαίνονται, όμως, ικανά να αλλάξουν την ισορροπία που έχει διαμορφωθεί στο έδαφος. Ο Άσαντ ελέγχει το τμήμα της συριακής επικράτειας με τις μεγαλύτερες πόλεις, οι αντικαθεστωτικοί ένα δεύτερο τμήμα και οι τζιχαντιστές και ο ISIS ένα τρίτο. Η πολιτική διευθέτηση του Συριακού είναι περίπλοκη και θα πάρει χρόνο. Γιατί πέρα από την επίλυση της εμφύλιας διαμάχης, η όποια διευθέτηση θα πρέπει να ικανοποιεί τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων. Όπως της Ρωσίας, που ανταλλάσσει έναν συμβιβασμό στο Συριακό με λευκή επιταγή για τα θέματα στην εγγύς περιφέρειά της. Μέχρι τότε, η «πολιτισμένη Δύση» θα συμβιβάζεται με την ανθρωπιστική κρίση στη Συρία και τις φρικιαστικές και αποτρόπαιες εικόνες του Ιντλίμπ.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Διανύουμε περίοδο γεωπολιτικών αλλαγών. Σε πολλές περιφέρειες του πλανήτη. Σχέσεις μεταξύ κρατών, ακόμα και συμμαχικών κρατών, επαναπροσδιορίζονται. Εκεί, όμως, που οι διαχωριστικές γραμμές χαράσσονται πια με αιματηρές συγκρούσεις είναι στη Μέση Ανατολή. Μια διαλεκτική του αίματος που κλιμακώθηκε μετά τη φρικιαστική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου. Τότε οι νεοσυντηρητικοί αποφάσισαν να επιβάλλουν τη δημοκρατία στη Μέση Ανατολή. Η συνέχεια είναι λίγο έως πολύ γνωστή. Ο περίφημος εκδημοκρατισμός της περιοχής οδήγησε στην άνοδο ακραίων ισλαμικών δυνάμεων. Σεχταριστικές διαμάχες σε όλη τη Μέση Ανατολή και ριζοσπαστικοποίηση του ισλαμικού στοιχείου.

Αλλά το πιο ανησυχητικό είναι η εδραίωση του αυτοαποκαλούμενου Ισλαμικού κράτους σε εδάφη του Ιράκ και της Συρίας. Αντί για κράτη που υποθάλπουν την τρομοκρατία, έχουμε πια ένα «κράτος τρομοκράτη». Και δεν είναι μόνο αυτό. Κράτη όπως η Λιβύη και το Ιράκ δεν έχουν σταθεροποιηθεί ακόμη. Και ένας εμφύλιος πόλεμος στη Συρία που μαίνεται, μετατράπηκε σε πεδίο αντιπαράθεσης περιφερειακών δυνάμεων αλλά και των δυο υπερδυνάμεων που συντάχθηκαν με αντίπαλα στρατόπεδα. Η Ρωσία με το καθεστώς Ασάντ και οι ΗΠΑ με τις αντικαθεστωτικές δυνάμεις. Αυτό τελμάτωσε κάθε προσπάθεια ειρηνευτικής λύσης και οδήγησε τα πράγματα σε αδιέξοδο. Οι εξελίξεις αυτές έχουν οδηγήσει σε εκατόμβη θυμάτων και σε εκατομμύρια εκτοπισμένων και προσφύγων. Η Αραβική Άνοιξη μετατράπηκε σε Αραβικό Χειμώνα και το Αιγαίο και η Μεσόγειος σε θάλασσες της μεγάλης εξόδου.

Οι πληγές που έχουν ανοίξει στη Μέση Ανατολή δεν επουλώνονται εύκολα. Και έχουν οξύνει το προσφυγικό-μεταναστευτικό πρόβλημα που βρήκε την Ευρώπη απροετοίμαστη. Με ένα θεσμικό πλαίσιο ξεπερασμένο. Και φυσικά την Ελλάδα, την εσχατιά της Ευρώπης, που λόγω εγγύτητας με τη Μέση Ανατολή αντιμετωπίζει οξύτατο πρόβλημα. Η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να διαχειριστεί αυτό το πρόβλημα από μόνη της. Είναι ένα διεθνές πρόβλημα. Η ιδεοληπτική και ανερμάτιστη πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, όμως, αποδείχθηκε επικίνδυνη για πρόσφυγες και μετανάστες και απειλητική για τη κοινωνική μας συνοχή. Μετέτρεψε τη χώρα σε ανοχύρωτη πολιτεία στις βουλές των εμπόρων ψυχών.

Η κυβέρνηση ολιγώρησε σε τρία επίπεδα. Πρώτον, έπρεπε να είχε ζητήσει έκτακτη Σύνοδο Κορυφής για το μεταναστευτικό. Δεύτερον, έπρεπε να είχε κάνει τις απαραίτητες ενέργειες για να εκταμιεύσει το ποσό που της αναλογεί από τα ευρωπαϊκά κονδύλια, όπως υποδείκνυε ο Επίτροπος για το Μεταναστευτικό, ο κ. Αβραμόπουλος. Τρίτον, έπρεπε να έχει δημιουργήσει ένα ενιαίο κέντρο διαχείρισης της κρίσης. Το ότι και τα τρία αυτά στοιχειώδη τα πέτυχε η υπηρεσιακή κυβέρνηση σε μία εβδομάδα δείχνει το μέγεθος της διοικητικής ανεπάρκειας και ανικανότητας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”