Το αφήγημα της νεότερης Ελλάδας θα μπορούσε κάλλιστα να αποδοθεί από το μύθο του Σισύφου. Αυτή η τιμωρία του ¨νικητή¨ του Άδη να κουβαλάει ένα βράχο στην κορυφή του βουνού, ξανά και ξανά, σε μια προσπάθεια χωρίς τέλος, φαίνεται να στοιχειώνει τη χώρα μας.

Μόνο που στη δική μας περίπτωση φαίνεται ότι αυτοτιμωρούμαστε. Είμαστε και θύτες και θύματα. Πέντε φορές έχει πτωχεύσει η χώρα. Το 1827, το 1843, το 1893, το 1932, και την πρόσφατη. Και για μεν τις πρώτες τέσσερις υπάρχει σοβαρή δικαιολογία. Ήταν σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της προσπάθειας ενός νεοσύστατου έθνους να σταθεί στα πόδια του εν μέσω αντίξοων συνθηκών. Απελευθερωτικών αγώνων, εμφυλίων πολέμων, βαλκανικών πολέμων, της μικρασιατικής καταστροφής, ενός παγκοσμίου πολέμου και του οικονομικού κράχ του 1929. Πάντοτε φυσικά αντιμετωπίζοντας τους όρους των δανειστών, που πρωτίστως εξυπηρετούσαν τα δικά τους συμφέροντα.

Η σημερινή χρεοκοπία, όμως, είναι αδικαιολόγητη. Γιατί έρχεται μετά από μια μακρά περίοδο ειρήνης, εσωτερικής ομαλότητας, και συνεχούς ροής κοινοτικού χρήματος στη χώρα. Μόνο που τα κοινοτικά κονδύλια διοχετεύθηκαν στην κατανάλωση και όχι στην ανασυγκρότηση του παραγωγικού ιστού. Έτσι, η αλματώδης άνοδος του βιοτικού επιπέδου, που πράγματι βιώσαμε, στηρίχθηκε σε γυάλινα πόδια. Ήταν ευημερία με δανεικά.

Αναπόφευκτα έφτασε η ώρα της πληρωμής. Και των μνημονίων. Έξι χρόνια μετά, όμως, η χώρα μας όχι μόνο δεν έχει ορθοποδήσει, αλλά είναι στο τρίτο μνημόνιο. Και με τις επιδόσεις αυτής της καταστροφικής κυβέρνησης έχει αρχίσει η συζήτηση για τέταρτο. Και όλα αυτά την ώρα που χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, αλλά και η Κύπρος φαίνεται να ξεπέρασαν τη κρίση. Και πάντως βγήκαν από τα μνημόνια. Τι συνέβη μ᾽εμάς; Ήταν λάθος η συνταγή, όπως ισχυρίζονται κάποιοι; Δεν χωράει αμφιβολία ότι και λάθη μπορεί να έγιναν και στρεβλώσεις να υπήρξαν. Αυτό, όμως, δεν μπορεί να δικαιολογήσει την ανάγκη τριών διαδοχικών μνημονίων και την πρόβλεψη για τέταρτο. Και την υποβολή της κοινωνίας σε μια σισύφεια προσπάθεια. Άλλωστε, μέχρι τις καταστροφικές εκλογές του 2015 τα πράγματα έδειχναν το αντίθετο. Και κούρεμα χρέους είχαμε πετύχει, και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών είχε ολοκληρωθεί, και πρωτογενή πλεονάσματα είχαμε πετύχει και για πρώτη φορά η οικονομία έδειχνε σημάδια ανάκαμψης και ανάπτυξης. Αυτή η προσπάθεια ανακόπηκε βίαια. Από τις δυνάμεις του λαϊκισμού. Που ανεύθυνα εμπορεύτηκαν την ελπίδα. Κι έτσι η ελληνική κοινωνία θα χρειαστεί πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια και πολύ περισσότερο χρόνο για να βρεθεί πάλι στο ίδιο σημείο που είχε φτάσει το 2014. Οι υπεύθυνες πολιτικές δυνάμεις έχουν εθνική ευθύνη να απαλλάξουν την κοινωνία από το μαρτύριο του Σίσυφου. Πριν η βλάβη καταστεί ανεπανόρθωτη.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Οι σχέσεις της χώρας μας με τον «ξένο παράγοντα» δεν υπήρξαν ανέφελες. Από συστάσεως του ελλαδικού κράτους. Ιδιαίτερα, σε στιγμές οικονομικής δυσπραγίας, που πολλές φορές οδήγησαν και σε πτώχευση. Πάντα με επαχθείς όρους. Όπως το 1827. Που η Ελλάδα ουσιαστικά πτώχευσε για πρώτη φορά, δηλώνοντας αδυναμία να εξυπηρετήσει τα δάνεια του Αγώνα. Οι ξένες δυνάμεις μας βοήθησαν. Η παρέμβαση Ρωσίας, Αγγλίας, Γαλλίας, στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου το 1827, ήταν αποφασιστική για την επιτυχή έκβαση της Επανάστασης. Μετά τον Καποδίστρια, όμως, μας επέβαλαν τη Βασιλεία, τον Όθωνα και τη βαυαρική Αρμοστεία.

Το 1893 η χώρα χρεοκόπησε για δεύτερη φορά. Τα υψηλά επιτόκια που είχαν επιβάλει οι δανειστές δυσκόλευαν την αποπληρωμή του δημοσίου χρέους. Και οι εξαγωγές της σταφίδας είχαν μειωθεί δραματικά. Μ’ αυτά και μ’ αυτά αναγκάστηκε ο Τρικούπης να πει το «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν».

Το 1897 όταν η χώρα ηττήθηκε στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο οι ευρωπαϊκές δυνάμεις δανειοδότησαν και πάλι την Ελλάδα. Επέβαλαν όμως τον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο, ο οποίος αφαίμαξε την ελληνική οικονομία αντλώντας για πολλές δεκαετίες έσοδα από κρατικά μονοπώλια. Η Μικρασιατική καταστροφή του 1922, ο υψηλός δανεισμός, και το οικονομικό κραχ του 1929 έφεραν την πτώχευση του 1932.

Οι πτωχεύσεις αυτές ήταν αποτέλεσμα της προσπάθειας ενός νεοσύστατου μικρού κράτους-έθνους να σταθεί στα πόδια του εν μέσω αντίξοων συνθηκών. Απελευθερωτικών αγώνων, πολέμων, και εμφυλίων. Πάντοτε φυσικά αντιμετωπίζοντας και τους όρους των δανειστών, οι οποίοι πρωτίστως εξυπηρετούσαν τα δικά τους συμφέροντα.

Η σημερινή χρεοκοπία, όμως, είναι αδικαιολόγητη. Γιατί έρχεται μετά από μια μακρά περίοδο ειρήνης, εσωτερικής ομαλότητας, και άμβλυνσης της εξάρτησης της χώρας από τον ξένο παράγοντα. Η είσοδος της χώρας στην τότε ΕΟΚ διασφάλισε την ισότιμη συμμετοχή της στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Σταθεροποίησε τους δημοκρατικούς της θεσμούς και εξασφάλισε συνεχή ροή κοινοτικού χρήματος στη χώρα.

Σε αυτό το θετικό περιβάλλον, το πολιτικό σύστημα απέτυχε να ολοκληρώσει το όραμα και το έργο του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Να μετασχηματίσει, δηλαδή, οριστικά τη χώρα σε σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος. Με τη συγκρότηση μιας σύγχρονης δημόσιας διοίκησης. Και την ανάπτυξη του παραγωγικού ιστού μέσα από εθνικό σχεδιασμό. Αντ’ αυτού το πελατειακό κράτος γιγαντώθηκε. Τα κοινοτικά κονδύλια διοχετεύθηκαν στην κατανάλωση και όχι στην παραγωγή. Έτσι, η αλματώδης άνοδος του βιοτικού επιπέδου, που πράγματι βιώσαμε, στηρίχθηκε σε γυάλινα πόδια. Ήταν ευημερία με δανεικά.

Σήμερα φτάσαμε να διακινδυνεύουμε ό,τι ιστορικά έχουμε πετύχει. Με δική μας ευθύνη. Ας μην διαμαρτυρόμαστε για την σκληρότητα των δανειστών. Στις διακρατικές σχέσεις δεν υπάρχουν παντοτινοί φίλοι. Μόνο παντοτινά συμφέροντα.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Η κυβέρνηση ακροβατεί σε τεντωμένο σχοινί στις σχέσεις της με τους εταίρους και τους δανειστές της χώρας. Ένας πόλεμος λέξεων και δηλώσεων, φραστικές ακρότητες και υπερβολές δημιουργούν αχρείαστες εντάσεις. Που φυσικά δεν έχουν μείνει αναπάντητες από τους εταίρους μας, τα ξένα ΜΜΕ, αλλά και δυστυχώς παραδοσιακούς μας φίλους και συμμάχους. Σε μια στιγμή που η χώρα αναζητεί λύσεις για τη χρηματοδότησή της.

Όλα αυτά δημιουργούν μια αρνητική ατμόσφαιρα, αποδυναμώνουν τα διεθνή μας ερείσματα και τελικά, φοβούμαι, ότι θα αποβούν εις βάρος των εθνικών μας συμφερόντων. Είναι άλλο πράγμα να παίρνεις το λελογισμένο ρίσκο μιας ρήξης σε ένα θέμα που αφορά τα ζωτικά σου συμφέροντα. Και άλλο πράγμα η αποκοτιά της συνολικής ρήξης με το σύστημα των παραδοσιακών σου συμμάχων. Της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Της οικογένειας των ευρωπαϊκών λαών, στην οποία με εθνική επιλογή και με μεγάλο κόπο ενταχθήκαμε. Και ενταχθήκαμε για να διασφαλίσουμε την οικονομική μας ευημερία, τους δημοκρατικούς μας θεσμούς, και τα εθνικά μας σύνορα.

Η χώρα χρεοκόπησε. Με δική της ευθύνη. Όταν χρεοκόπησε, για να σταθεί στα πόδια της, και στο ευρώ, οι εταίροι μας δάνεισαν περίπου 240 δις ευρώ με πολύ χαμηλά επιτόκια. Με όρους φυσικά. Για δημοσιονομική προσαρμογή και εξυγίανση. Και μεταρρυθμίσεις για να γίνει η οικονομία μας ανταγωνιστική. Και τελικά να μειωθεί το χάσμα της παραγωγικότητας που μας χωρίζει από την υπόλοιπη ευρωζώνη. Εμείς, μόλις κάναμε τα απολύτως απαραίτητα για να κρατήσουμε το κεφάλι έξω από νερό, νοθεύσαμε τις μεταρρυθμίσεις και δαιμονοποίησαμε τους δανειστές. Και τελικά φέραμε στην εξουσία μια κυβέρνηση που ξαναφέρνει τις παθογένειες των δεκαετιών που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία. Και κάτι χειρότερο. Μας οδηγεί σε σύγκρουση με τον πυρήνα της Ευρώπης. Με τους παραδοσιακούς μας συμμάχους. Να είμαστε έτοιμοι να πληρώσουμε το τίμημα όμως. Και όχι μόνο στα οικονομικά. Αλλά και στα εθνικά μας θέματα.

Την περασμένη εβδομάδα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε ψήφισμα που ζητούσε από το Συμβούλιο την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΠΓΔΜ. Η έκθεση ανέφερε μια σειρά από πολύ σοβαρά προβλήματα που παρουσιάζει η ΠΓΔΜ. Τα προσπερνούσε όμως. Και κατέληγε ότι το μοναδικό εμπόδιο για να λάβει ημερομηνία για την έναρξη των διαπραγματεύσεων είναι το διμερές πρόβλημα του ονόματος με την Ελλάδα.

Πέραν από το Σκοπιανό, όμως, αναμένεται και η κατάθεση νέου σχεδίου επίλυσης του Κυπριακού. Για όλα αυτά θα χρειαστούμε συμμάχους και ερείσματα. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα έχουμε αποξενωθεί από όλους μέχρι το τέλος του βίου αυτής της κυβέρνησης.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”