Ο Ζουράρις είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα της κακοφωνίας στην πολιτική που, από εξαίρεση, τείνει να γίνει ο κανόνας. Κι αυτό συμβαίνει παντού, όχι μόνο στον τόπο μας. Δείτε τον λόγο του Τραμπ που ηγείται του Δυτικού κόσμου. Η πολιτική σήμερα γίνεται με λόγο εμπρηστικό, ρατσιστικό, βαθιά αυταρχικό που απαξιώνει και διχάζει. Ελάχιστοι πολιτικοί κατανοούν ότι ο τρόπος που πολιτεύονται, το ήθος τους, η δημόσια εικόνα τους και ο λόγος τους επηρεάζει την κοινωνία ίσως περισσότερο από τους νόμους που ψηφίζουν. Ότι διαμορφώνουν πρότυπα συμπεριφοράς.

Και οι δύο, και δυστυχώς πολλοί άλλοι, είναι αρχέτυπα μιας εποχής όπου οι πολιτικοί συμπεριφέρονται στη δημόσια σφαίρα όπως στα ιδιαίτερα διαμερίσματα του σπιτιού τους. Με λόγο δήθεν αντισυστημικό, αντισυμβατικό και αντικομφορμιστικό που υποκρύπτει μια βαθιά, άρρητη απέχθεια κατά των θεσμών και των συμβάσεων της δημοκρατίας και κάθε κανόνα καλής αγωγής. Η πολιτική στον υπόνομο.

Λογοκόποι, δημαγωγοί και φωνακλάδες αλλοιώνουν τις έννοιες των λέξεων, απευθύνονται στο θυμικό, φυλακίζουν τα αισθήματα των πολιτών και σκοτώνουν την ελευθερία της σκέψης.

Ο πολιτικός λόγος κατάντησε στην εποχή μας κακός λόγος. Είναι λόγος κενός περιεχομένου. Οι λέξεις στο πεδίο της πολιτικής έχουν χάσει το αληθινό τους περιεχόμενο.

Όπως έγραφε ο Παλαμάς, “… ραγιάδες έχεις μάννα γη, σκυφτούς για το χαράτσι, κούφιοι και οκνοί καταφρονούν τη θεία τραχιά σου γλώσσα, των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι…και δημοκόποι Κλέωνες και λογοκόποι Ζωίλοι, και Μαμμωνάδες βάρβαροι, και χαύνοι λεβαντίνοι…»

Η κοινωνία των πολιτών από ζωντανός Δήμος μετατρέπεται σε αγέλη. Πολλοί πολίτες αποστρέφονται την πολιτική και απέχουν.

Στην αρχαία Ελλάδα, η πολιτική βασιζόταν στην τέχνη του λόγου και στην τέχνη της πειθούς στη βάση συγκροτημένων επιχειρημάτων. Οι πολίτες στην αρχαία πόλη-κράτος έπρεπε να είναι ικανοί να εκφέρουν λόγο συγκροτημένο και πειστικό. Στην Εκκλησία του Δήμου ίσχυε το «τις αγορεύειν βούλεται», και η πειστικότητα του λόγου του αγορητού οδηγούσε σε αποφάσεις καθοριστικές για τη μοίρα της πόλης.

Απέναντι στους σώφρονες πολιτικούς υπήρχαν πάντοτε σοφιστές και δημαγωγοί. Σε όλες τις περιόδους της ιστορίας οι δημαγωγοί χρησιμοποιούσαν την τέχνη του λόγου για να ικανοποιήσουν προσωπικές φιλοδοξίες και να παρασύρουν την κοινωνία στον όλεθρο.

Εδώ όμως δεν μιλάμε καν για δημαγωγούς. Εδώ έχουμε να κάνουμε με νάρκισσους που τραμπουκίζουν λεκτικά για να στρέψουν τους προβολείς πάνω τους. Γραφικές καρικατούρες, που με το φωτοστέφανο της εξουσίας αποκτούν βήμα και ακροατήριο πέραν του καφενείου. Κακομαθημένα παιδιά, συνήθως, που η κρίση τα ξέβρασε στον αφρό της δημόσιας σφαίρας και προσπαθούν να κρατηθούν στην επικαιρότητα ασελγώντας κατά του ορθού λόγου, της αισθητικής της πολιτικής και της παιδαγωγικής της αποστολής.

Είναι δείγματα εκφυλισμού και βαθιάς πολιτισμικής και ηθικής παρακμής.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Εγκλωβισμένη στα δόκανα του Μνημονίου και με τα χρονικά περιθώρια της τετραετίας να εξαντλούνται, η κυβέρνηση εξημερώθηκε. Αποδέχθηκε την πατρότητα του προγράμματος που υπέγραψε και σπεύδει να ολοκληρώσει την υλοποίησή του. Επισπεύδει μήπως και η οικονομία δείξει σημάδια ανάκαμψης, που θα της επιτρέψουν να στηρίξει το πολιτικό αφήγημα που χτίζει. Το αφήγημα της επιστροφής στην κανονικότητα και την έξοδο από τα Μνημόνια.
Η κυβέρνηση, τώρα, θέλει να τρέξει γιατί βλέπει την επιστροφή στην κανονικότητα ως τη μόνη πολιτική της διέξοδο. Μήπως και προλάβει να διασωθεί πολιτικά.
Η ειρωνεία της Ιστορίας είναι ότι η στρατηγική αυτή ναρκοθετήθηκε από την ίδια, στην αρχή της θητείας της.
Από τη ζημιά που η ίδια προκάλεσε στην οικονομία και τη χώρα, το πρώτο οκτάμηνο του 2015, με την καταστροφική διαπραγμάτευση και το Μνημόνιο που συνήψε. Και τη φέρνει αντιμέτωπη με την ιδεολογία της, αλλά και τα κοινωνικά στρώματα που θέλει να εκφράσει.
Τώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με τους επαχθείς όρους του Μνημονίου που υπέγραψε. Με το πολυνομοσχέδιο που κατέθεσε στη Βουλή, οι δημόσιοι οργανισμοί της χώρας, η ΔΕΗ, η ΕΥΔΑΠ, η ΕΥΑΘ, τα ΕΛΤΑ κ.ά. επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και στρατηγικής σημασίας περνάνε στο Υπερταμείο, που ελέγχεται από τους δανειστές, για να πουληθούν. Η αριστερή κυβέρνηση επιστρέφει την Ελλάδα στην εποχή της Ούλεν και της Πάουερ. Τα δύο προηγούμενα Μνημόνια που συνήψε το παλαιό πολιτικό σύστημα δεν εμπεριείχαν τέτοιους όρους υποτέλειας και εκποίησης του εθνικού πλούτου. Η επάρατος συγκυβέρνηση τα ασημικά της χώρας δεν τα εκποίησε. Τα εκποιεί η σημερινή αριστερή κυβέρνηση.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Η ζημιά που επέφερε η κυβέρνηση στο τραπεζικό σύστημα το πρώτο οκτάμηνο του 2015, επιδεινώθηκε από το φούσκωμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Με αποτέλεσμα το τραπεζικό σύστημα να μη διαθέτει σήμερα την αναγκαία ρευστότητα για να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης της οικονομίας. Για να μην καταρρεύσουν οι τράπεζες, η κυβέρνηση προχωράει σε πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας. Ζητήματα που αποτελούσαν ταμπού για την Αριστερά, όπως το «κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη», ξεπεράστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες. Το ίδιο και οι απεργίες, που θα αποτελούν σε λίγο παρελθόν.
Την ίδια σπουδή και τον ίδιο κυνισμό δείχνει η κυβέρνηση και στα εθνικά θέματα. Με συνοπτικές διαδικασίες και μυστική διπλωματία επιχειρεί να κλείσει άρον άρον το Σκοπιανό. Ενώ με την ενδοτική πολιτική που ακολουθεί απέναντι στην Τουρκία στο θέμα του ασύλου των οκτώ τούρκων στρατιωτικών και στα θέματα της Θράκης «φινλανδοποιεί» επικίνδυνα την εξωτερική μας πολιτική.
Η κυβέρνηση έχει πάρει έναν δρόμο χωρίς επιστροφή. Η μόνη υπηρεσία που μπορεί, πλέον, να προσφέρει στη χώρα είναι να μην τη συμπαρασύρει στην πτώση της.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου φάνηκε ότι η ανθρωπότητα είχε γυρίσει σελίδα. Ο 21ος αιώνας ανέτειλε σε ένα κλίμα προσδοκιών και ελπίδας. Οι αρχές της δημοκρατίας, του ελεύθερου εμπορίου και της οικονομίας της αγοράς είχαν επικρατήσει. Η παγκοσμιοποίηση ήταν μια προοδευτική δύναμη της ιστορίας και οι ιδεολογικές διαμάχες, ο εθνικισμός και η απειλή του πολέμου περνούσαν στο παρελθόν. Οπως έγραφε ο Φουκουγιάμα, ο πλανήτης είχε φτάσει στο τέλος της ιστορίας. Η φιλελεύθερη δημοκρατία δεν είχε πλέον σοβαρούς ιδεολογικούς ανταγωνιστές.
Παραδοσιακά εθνικά συμφέροντα και η πολιτική της ισορροπίας ισχύος παραχωρούσαν τη θέση τους στο διεθνές δίκαιο, τους διεθνείς θεσμούς και τους υπερεθνικούς οργανισμούς. Οι πολιτισμικές, εθνικιστικές διαιρέσεις διαλύονταν μέσα στις κοινές αξίες και τα κοινά οικονομικά συμφέροντα.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν μια πρόγευση για το πώς θα μπορούσε να οργανωθεί ο κόσμος. Η γεωπολιτική παραχωρούσε τη θέση της στη γεωοικονομία. Ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα κράτη-έθνη μετατρεπόταν σε ειρηνικό οικονομικό ανταγωνισμό.
Τα κράτη συνέκλιναν στις αρχές του Διαφωτισμού και το μεγάλο ζητούμενο ήταν η επέκταση του φιλελεύθερου οικοδομήματος της Δύσης σε όλο τον πλανήτη. Η οικοδόμηση ενός ειρηνικού διεθνούς συστήματος βασισμένου στο δίκαιο και τους θεσμούς.
Ενα σύστημα «διαρκούς ειρήνης» όπως είχε περιγράψει ο Καντ.
Ποτέ ίσως στο παρελθόν ο κόσμος δεν έφτασε τόσο κοντά στην πραγμάτωση της ιδεαλιστικής ουτοπίας. Ηταν η ίδια ουτοπία που είχε οδηγήσει στην Κοινωνία των Εθνών μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και στα Ηνωμένα Εθνη μετά τον Δεύτερο. Παρά την ευφορία της εποχής, ο Hans Morgenthau προειδοποιούσε τότε ότι δεν πρόκειται να πέσει ποτέ η αυλαία στο θέατρο του ανταγωνισμού της ισχύος και των συμφερόντων.
Η δημοκρατία, η συνεργασία και η πρόοδος δεν είναι απόρροια μιας αναπόφευκτης μηχανιστικής ιστορικής εξέλιξης. Η ταλάντωση του εκκρεμούς της ιστορίας προς αυτή την κατεύθυνση προήλθε πάντοτε έπειτα από ιστορικές συγκρούσεις. Τη νίκη της δημοκρατίας απέναντι στον φασισμό και τον ναζισμό στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και απέναντι στον κομμουνισμό στον Ψυχρό Πόλεμο.
Αυτές οι ιστορικές εξελίξεις όμως δεν ήταν ούτε αναπόφευκτες ούτε οριστικές. Και πάντως δεν σηματοδότησαν το τέλος της ιστορίας.
Αντίθετα, η ιστορία έχει επιστρέψει.
Τα αυταρχικά ανελεύθερα καθεστώτα, μαζί με τις αντιδραστικές δυνάμεις του ακραίου Ισλάμ, απειλούν εκ νέου τις φιλελεύθερες δημοκρατίες. Απειλούν να διαμορφώσουν την ιστορία εις βάρος τους.
Οι δυτικές δημοκρατίες της Ευρώπης αντιμετωπίζουν πολλαπλές κρίσεις και εσωτερική αμφισβήτηση. Η Αμερική, που ηγήθηκε του δημοκρατικού κόσμου, υπό την ηγεσία του Τραμπ υποχωρεί. Το ερώτημα της εποχής που ανατέλλει είναι εάν οι δυτικές δημοκρατίες έχουν τη βούληση και τη δύναμη να ανταποκριθούν σε αυτή την ιστορική πρόκληση.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”