Η καταστροφή της μεσαίας τάξης

Η καταστροφή της μεσαίας τάξης

Στις προεδρικές εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ ο Μπιλ Κλίντον φέρεται ειπών στη Χίλαρι ότι «οι αριθμοί φαίνονται καλοί, αλλά η ψυχολογία, το κλίμα δεν μου φαίνονται καλά». Ο Κλίντον, ένας πολιτικός με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη, συναισθανόταν τις τεκτονικές αλλαγές στο αμερικανικό εκλογικό σώμα.

Στην παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, που έχει μπει ο τόπος μας, ο Πρωθυπουργός αραδιάζει συνέχεια αριθμούς σε μια εναγώνια προσπάθεια να αλλάξει το εις βάρος του κλίμα. Τελευταίο θύμα της αριθμητικής του Πρωθυπουργού, η μεσαία τάξη. Η μεσαία τάξη ανακάμπτει, μας είπε ο Πρωθυπουργός από το Αιγάλεω. Ισχυρίστηκε, μάλιστα, ότι στα πρώτα δύο και πιο δύσκολα χρόνια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο σταμάτησε η “ροή” πολιτών από τη μεσαία τάξη προς τη φτώχεια, αλλά αντιστράφηκε. Κατά τον Πρωθυπουργό, 127.000 πολίτες επέστρεψαν στην εισοδηματική βαθμίδα της μεσαίας τάξης.

Δεν γνωρίζω από που αντλεί τα στοιχεία του ο Πρωθυπουργός αλλά τα εισοδήματα της μεσαίας τάξης έχουν μειωθεί δραματικά, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε 21 συνολικά από τις 36 χώρες του ΟΟΣΑ. Στην Ελλάδα τα εισοδήματα των μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων κυμαίνονται από 7.894 έως 21.050 δολάρια και είναι τα χαμηλότερα μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Στη χώρα μας, σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΣΑ, τα μεσαία κοινωνικά στρώματα χάνουν 6% του εισοδήματος τους κάθε χρόνο την δεκαετία του 2010.

Η ισχυρή και ευημερούσα μεσαία τάξη είναι καθοριστικής σημασίας για κάθε επιτυχημένη οικονομία και κοινωνία συνοχής. Κι αυτό γιατί, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η μεσαία τάξη συντηρεί την κατανάλωση, πραγματοποιεί μεγάλο μέρος των επενδύσεων και παίζει ένα σημαντικό ρόλο στη στήριξη του κράτους πρόνοιας μέσω των φορολογικών εισφορών της. Οι κοινωνίες με ισχυρή μεσαία τάξη έχουν χαμηλότερα ποσοστά εγκληματικότητας, απολαμβάνουν υψηλότερα επίπεδα εμπιστοσύνης και ικανοποίησης από τη ζωή και έχουν μεγαλύτερη πολιτική σταθερότητα και καλή διακυβέρνηση.

Μετά την κρίση, το 40% των νοικοκυριών με μεσαία εισοδήματα σε 18 χώρες του ΟΟΣΑ έχουν ληξιπρόθεσμα χρέη ή δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν τη νέα οικονομική πραγματικότητα. Στην Ελλάδα, το ποσοστό αυτών των νοικοκυριών φτάνει στο 70%. Το 50% αυτών των νοικοκυριών δαπανούν περισσότερα από αυτά που εισπράττουν. Ενώ το 20% των ιδιοκτητών ακινήτων δαπανά τουλάχιστον το 40% του εισοδήματός τους για την αποπληρωμή του στεγαστικού δανείου.

Ο Αριστοτέλης είδε τα μεσαία στρώματα ως τον σταθεροποιητικό πυλώνα της κοινωνίας ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους. Είδε τα μεσαία στρώματα ως πηγή φιλοδοξίας και προόδου, διαμορφωτές το συστήματος αξιών μιας κοινωνίας με αρετές όπως την εργατικότητα, τη φιλομάθεια, την πρόοδο. Αρετές που έχουν αναγνωριστεί από όλους τους οικονομολόγους ως η κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης. Αρετές που δεν είναι μετρήσιμες αλλά αποτελούν, όπως έδειξε ο Solow, τον αόρατο παράγοντα της οικονομικής ανάπτυξης που δεν εξηγείται από τη συσσώρευση κεφαλαίου.

Αυτά τα μεσαία στρώματα, την σταθεροποιητική ραχοκοκαλιά της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ τα ερημοποίησε. Προχώρησε σε έναν σχεδιασμένο κοινωνικό μετασχηματισμό για τη δημιουργία του πελατειακού της κράτους. Τώρα ο Πρωθυπουργός προσπαθεί να τα πείσει ότι οι δείκτες τους ανακάμπτουν. Μόνο που δεν καταλαβαίνει το κλίμα που έχει πια διαμορφωθεί εις βάρος του στα κρίσιμα αυτά στρώματα. Θα το καταλάβει το βράδυ της 26ης Μαΐου.

εφημερίδα: ΤΑ ΝΕΑ, στήλη “ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ”