Άλλος ένας γύρος συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού κατέρρευσε. Δεν είναι τυχαίο. Το status quo που προκύπτει από συγκεκριμένους συσχετισμούς ισχύος αλλάζει μόνο όταν αλλάξουν αυτοί οι συσχετισμοί. Η διαίρεση της Ευρώπης ήταν αποτέλεσμα του πολέμου και του μεταπολεμικού συσχετισμού ισχύος. Για την επανένωσή της χρειάστηκαν δεκαετίες Ψυχρού Πολέμου και τελικά η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
Η διχοτόμηση της Κύπρου ήταν αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής, που εκμεταλλεύθηκε το εγκληματικό πραξικόπημα της χούντας των Αθηνών κατά του Μακαρίου. Οι συσχετισμοί ισχύος που διαμορφώθηκαν το ‘74 δεν έχουν επί της ουσίας αλλάξει. Αντίθετα, έχουν μάλλον επιδεινωθεί εις βάρος μας μετά την πολυετή και πολύπλευρη κρίση που ταλαιπωρεί το ελλαδικό κράτος. Με βάση αυτούς τους συσχετισμούς η Τουρκία δεν έχει κανένα λόγο να προχωρήσει σε ουσιαστικό συμβιβασμό προς την ελληνική πλευρά. Ιδιαίτερα, όταν για την Τουρκία το νόμισμα των συναλλαγών στην αγορά των διεθνών σχέσεων δεν είναι το δίκαιο αλλά η ισχύς. Το μαρτυρά η συμπεριφορά της στη Μέση Ανατολή, στη Συρία και στο Κουρδικό, αλλά και απέναντι στην ΕΕ. Ο Τσαβούσογλου, άλλωστε, είχε δηλώσει ωμά ότι μια λύση με βάση τις παραμέτρους του ΟΗΕ δεν είναι εφικτή.
Τα στρατηγικά συμφέροντα της Τουρκίας εξυπηρετούνται είτε με τον απόλυτο έλεγχο των Κατεχομένων είτε με τη δημιουργία συνθηκών επικυριαρχίας σε ολόκληρο το νησί. Γι’ αυτό τον λόγο επέμεινε στην αδιάλλακτη στάση της σε όλα τα θέματα και κυρίως στο θέμα της αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων και το θέμα των εγγυήσεων. Η τουρκική αξίωση για 15ετή διατήρηση των στρατευμάτων και των παρεμβατικών δικαιωμάτων της θα έφερνε το ελληνοκυπριακό συνιστών κρατίδιο απέναντι στο ηγεμονικό τουρκικό κράτος. Αυτό θα οδηγούσε στην εκ προοιμίου φαλκίδευση του νέου κράτους και την υποθήκευση του μέλλοντός του στις βουλήσεις της Τουρκίας. Θα το καθιστούσε ευάλωτο στην πρώτη κρίση που θα προέκυπτε από τις κυοφορούμενες δαιδαλώδεις νέες πολιτειακές δομές. Όπως φυσικά και η επιστροφή εδαφών σε τέτοιες μεταβατικές συνθήκες θα τελούσε υπό τη δαμόκλειο σπάθη της όποιας κρίσης.
Οι αξιώσεις της Τουρκίας μετέτρεπαν την de facto κατοχή της μισής Κύπρου σε de jure επικυριαρχία όλης της νέας κυπριακής πολιτείας. Είναι προφανές ότι Κύπρος και Ελλάδα δεν μπορούσαν να ενδώσουν σε μια τέτοια αξίωση. Όσο η Τουρκία θεωρεί ότι στο Κυπριακό διαπραγματεύεται από θέση ισχύος, δεν έχει κανένα κίνητρο να προχωρήσει σε έντιμο συμβιβασμό. Η στάση της θα αλλάξει μόνο αν αλλάξει η θέση της. Αν δηλαδή επιδεινωθούν οι δείκτες ισχύος της ή βελτιωθούν οι δείκτες ισχύος της ελληνικής πλευράς. Τότε, ενδεχομένως, να αποκτήσει το κίνητρο και τη βούληση για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού.
ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”