Ο βομβαρδισμός της Χιροσίμα, στις 6 Αυγούστου του 1945, ήταν η πρώτη χρήση πυρηνικών όπλων στην ιστορία. Ακολούθησε η δεύτερη, στο Ναγκασάκι, μερικές μέρες μετά. Οι σύμμαχοι είχαν στείλει τελεσίγραφο στην Ιαπωνία από την συνδιάσκεψη του Πότσνταμ, τον Ιούλιο του 1945. Να παραδοθεί άνευ όρων ή να έλθει αντιμέτωπη με άμεση και ολοσχερή καταστροφή. Η άρνηση της Ιαπωνίας να συνθηκολογήσει, σε συνδυασμό με τις τεράστιες απώλειες των Αμερικανών στο μέτωπο του Ειρηνικού, έγειρε την πλάστιγγα υπέρ του πυρηνικού χτυπήματος. Οδηγούσε σε επίσπευση του τέλους των εχθροπραξιών με τις λιγότερες δυνατές απώλειες. 72 χρόνια μετά, η απόφαση χρήσης πυρηνικών όπλων κατά της Ιαπωνίας εξακολουθεί να διχάζει για το κατά πόσον ήταν στρατιωτικά αναπόφευκτη και ηθικά επιτρεπτή.
Αρκετοί ιστορικοί, ακόμη και στις ΗΠΑ, ισχυρίζονται ότι, πέραν της συνθηκολόγησης της Ιαπωνίας, ο απώτερος στόχος ήταν ο εκφοβισμός της Σοβιετικής Ένωσης στον ηγεμονικό ανταγωνισμό που άρχιζε μετά τον πόλεμο και θα οδηγούσε στον Ψυχρό Πόλεμο. Η εποχή της ατομικής διπλωματίας είχε αρχίσει.
Η ατομική βόμβα ήταν το αποτέλεσμα της αέναης προσπάθειας των κρατών να λύσουν το πρόβλημα της ασφάλειας σε ένα άναρχο διεθνές σύστημα. Η ατομική βόμβα ήταν το απόλυτο όπλο που εξασφάλιζε το στρατηγικό πλεονέκτημα καθιστώντας τη χρήση βίας απαρχαιωμένη. Η απειλή πυρηνικού χτυπήματος μετέβαλε τη στρατηγική του πολέμου σε τέχνη εξαναγκασμού, εκφοβισμού και αποτροπής. Η πυρηνική υπεροχή των Αμερικανών, τα πρώτα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, μεταφράστηκε στο δόγμα Ντάλλες για μαζικά αντίποινα (massive retaliation) εάν η Αμερική και οι σύμμαχοι της δέχονταν επίθεση. Μετά το 1957, την εκτόξευση του Σπούτνικ και τη δυνατότητα των Σοβιετικών να πλήξουν αμερικανικό έδαφος με διηπειρωτικούς πυραύλους, επικράτησε η ισορροπία του τρόμου. Ο πυρηνικός πόλεμος μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων κατέστη αμοιβαία καταστροφικός και άρα πρακτικά αδιανόητος. Η κούρσα των εξοπλισμών ανάμεσα στις δυο υπερδυνάμεις γιγάντωσε το πυρηνικό τους οπλοστάσιο αλλά δεν διατάραξε την ισορροπία.
Η ισορροπία του τρόμου έλυσε το πρόβλημα της κάθετης διασποράς των πυρηνικών όπλων. Το νέο πρόβλημα ήταν η οριζόντια διασπορά των πυρηνικών όπλων. Η ανάγκη δηλαδή των κρατών να στηρίξουν την επιβίωσή τους στις δικές τους πυρηνικές δυνατότητες. Αυτή η οριζόντια διάδοση έκανε το ζήτημα της αποτροπής περίπλοκο.
Ακόμη χειρότερα, η κατοχή πυρηνικών όπλων από απρόβλεπτους περιφερειακούς ηγεμόνες, όπως ο Kim Jong Un της Βόρειας Κορέας και η πιθανότητα τρομοκρατικών ομάδων να αποκτήσουν κάποιου είδους πυρηνικό όπλο, πολλαπλασιάζει την ανασφάλεια. Γιατί αντιστρατεύεται το αξίωμα του ορθολογισμού πάνω στο οποίο εδράζεται η αποτροπή.
72 χρόνια μετά τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι η ανθρωπότητα δεν έχει απαλλαγεί από τον εφιάλτη του πυρηνικού πολέμου.
ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”