Για τους πιστούς οπαδούς του Τραμπ η ανακοίνωση για την επιβολή δασμών στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου ήταν η τήρηση μιας ακόμη προεκλογικής δέσμευσης. Για όλους τους υπόλοιπους ήταν μια ακόμη αποκοτιά. Η επιβολή δασμών της τάξεως του 25% στις εισαγωγές χάλυβα και 10% για το αλουμίνιο θα οδηγήσει σε εμπορικό πόλεμο. Και θα βυθίσει τον κόσμο σε μεγαλύτερη αστάθεια.

Η ανακοίνωση δίχασε το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, έριξε τα χρηματιστήρια και προκάλεσε ομοβροντία αντιδράσεων από το σύνολο των ξένων χωρών.

Η επιβολή μιας πολιτικής προστατευτισμού αλλά και η πρόθεση του Τραμπ να πάρει κάποια μέτρα κατά της οπλοκατοχής, μετά τα αποτρόπαια γεγονότα της Φλόριντα, έρχονται σε αντίθεση με τον ιδεολογικό πυρήνα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές έκαναν λόγο για αριστερές πολιτικές που δεν συνάδουν με τις αρχές της ελεύθερης διακίνησης αγαθών. Υποστηρίζοντας ότι η πολιτική προστατευτισμού θα ζημιώσει τελικά τη βιομηχανία χάλυβα αλλά και άλλους κατασκευαστικούς τομείς. Θα είναι, δηλαδή, συνολικά αρνητική για την αμερικανική οικονομία. Παρόμοιες πολιτικές προστατευτισμού είχαν ακολουθηθεί, άλλωστε, και επί προεδρίας Μπους με αρνητικά αποτελέσματα.

Η επιβολή δασμών θα έχει αρνητικές συνέπειες στις σχέσεις της Αμερικής με τους συμμάχους και τους εταίρους της. Ήδη η Ευρωπαϊκή Ένωση προειδοποίησε για αντίποινα καθώς η επιβολή δασμών θέτει σε κίνδυνο χιλιάδες θέσεις εργασίας στην Ευρώπη. Για αντίποινα μίλησαν Ιαπωνία και Κίνα. Η σκληρότερη αντίδραση ήρθε από τον Καναδά, που αγοράζει περίπου το 50% του αμερικανικού χάλυβα.

Ο Καναδάς και το Μεξικό βρίσκονται σε διαδικασία επαναδιαπραγμάτευσης της NAFTA με τις ΗΠΑ. Η ανακοίνωση της αμερικανικής προεδρίας, στο μέσον των διαπραγματεύσεων, θεωρήθηκε μονομερής και αιφνιδιαστική.

Η απόφαση του Τραμπ ελήφθη παρά τις αρνητικές εισηγήσεις ρεπουμπλικανών γερουσιαστών αλλά και του συμβούλου του για οικονομικά θέματα, Gary Cohn.

Πολλοί εικάζουν ότι ο πραγματικός στόχος της επιβολής δασμών είναι η Κίνα, που έχει κατακλύσει την αμερικανική αγορά με φθηνά μέταλλα. Και ότι θα υπάρξουν εξαιρέσεις για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τον Καναδά και την Ιαπωνία. Όπως σκωπτικά παρατηρούν στην Αμερική, πολλά μπορούν να αλλάξουν στη χαοτική διακυβέρνηση Τραμπ μέχρι την οριστικοποίηση των μέτρων.

Η πολιτική Τραμπ είναι εξόφθαλμα οπισθοδρομική. Οι πολιτικές προστατευτισμού σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία μόνο αντίθετα αποτελέσματα μπορεί να έχουν. Επιπλέον, θα είναι δυσανάλογο το κόστος που θα κληθεί να πληρώσει συνολικά η αμερικανική οικονομία και ο αμερικανός φορολογούμενος για τη διάσωση βιομηχανιών που, λόγω της τεχνολογικής επανάστασης, περνούν σιγά σιγά σε δεύτερη μοίρα.

Αυτές οι βιομηχανίες, όμως, της επονομαζόμενης ζώνης της σκουριάς, ανήκουν στις πολιτείες της αμερικανικής ενδοχώρας που έδωσαν τη νίκη στον Τραμπ. Και αν σε κάτι έχει υπάρξει απόλυτα συνεπής ο Τραμπ είναι στην ενίσχυση της εκλογικής του βάσης.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”, φάκελος ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Το 2002, ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζωρτζ Μπους προσπάθησε, επιβάλλοντας δασμούς και ποσοστώσεις, να προστατεύσει την αμερικανική βιομηχανία χάλυβα. Τα αντίποινα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν άμεσα και στοχευμένα. Αφορούσαν τα αμερικανικά πορτοκάλια από την Φλόριδα. Κυβερνήτης της Πολιτείας της Φλόριδας ήταν ο αδελφός του προέδρου των ΗΠΑ Τζεμπ Μπους. Οι εμπορικές αψιμαχίες έληξαν με συνοπτικές διαδικασίες με νίκη των Ευρωπαίων.

Στις δυο πλευρές του Ατλαντικού ακονίζουν, εκ νέου, τα ξίφη τους για έναν νέο γύρο εμπορικού και οικονομικού ανταγωνισμού. Ο Τραμπ εξελέγη με μια σκληρή ατζέντα οικονομικού προστατευτισμού. Η αναγέννηση των βιομηχανιών άνθρακα και χάλυβα, εντός «της ζώνης της σκουριάς» ήταν ο κύριος άξονας της πολιτικής «πρώτα η Αμερική».

Μέχρι σήμερα η πολιτική οικονομικού προστατευτισμού του Τραμπ για τη διάσωση των παραδοσιακών αμερικανικών βιομηχανιών έφερε την αποχώρηση από τις συζητήσεις για τη Συμφωνία του Ειρηνικού και την αποχώρηση από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα. Δεν έχει μεταφραστεί, όμως, σε μια πολιτική δασμών απέναντι στις εισαγωγές από την Ευρώπη. Κυρίως λόγω της πίεσης που ασκούν στην κυβέρνηση το αγροτικό και το κατασκευαστικό λόμπυ που φοβούνται τις οικονομικές επιπτώσεις ενός εμπορικού πολέμου.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζονται για κάθε ενδεχόμενο. Συντάσσοντας μια λίστα αμερικανικών προϊόντων, όπως το μπέρμπον και τα πορτοκάλια, που θα υποστούν τα αντίποινα.

Μετά τις συμφωνίες με τον Καναδά και την Ιαπωνία υπάρχει μια νέα αυτοπεποίθηση στην Ευρώπη για τη θέση της στο διεθνές οικονομικό στερέωμα. Φαίνεται από τη σθεναρή αντίδραση στην κινεζική πολιτική εξαγοράς ευρωπαϊκών εταιρειών υψηλής τεχνολογίας και ενέργειας, αλλά και από την σκληρή αντιμετώπιση της Βρετανίας στις διαπραγματεύσεις για το Brexit. Το «πρώτα η Αμερική δεν σημαίνει ότι βάζουμε τελευταία τα ευρωπαϊκά συμφέροντα» ήταν το μήνυμα του Γιούνκερ προς την Ουάσιγκτον.

Σε αντίθεση με τον αμυντικό τομέα, στην οικονομική σφαίρα έχει διαμορφωθεί ένα κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον που αφορά στην επιτυχία του ευρώ, την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, την ασφάλεια των ευρωπαϊκών επενδύσεων και την επέκταση των εξαγωγών. Είναι ένας τομέας που οι Ευρωπαίοι αισθάνονται ισοϋψείς με τους Αμερικανούς και θεωρούν ότι βρίσκονται στη σωστή πλευρά της ιστορίας υπερασπιζόμενοι τις ελεύθερες εμπορικές συναλλαγές.

Οι προηγούμενοι 14 γύροι των διατλαντικών διαπραγματεύσεων για την TTIP, απέβησαν άκαρποι. Ευθύνη έχουν και η Γαλλία και η Γερμανία που ακολούθησαν εθνικές πολιτικές. Η εκλογή Μακρόν και οι συμφωνίες με Καναδά και Ιαπωνία έφεραν μια μεταστροφή προς μια κοινή ευρωπαϊκή ατζέντα. Η σκληρή ατζέντα προστατευτισμού του Τραμπ αλλά και η προτίμησή του για διμερείς διαπραγματεύσεις με χώρες και όχι ενιαίους χώρους δεν προδικάζουν την επιτυχή κατάληξη των διαπραγματεύσεων.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”