Συνέντευξη στο ραδιόφωνο, στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8 και στην εκπομπή «Ναι μεν Αλλά» με την Ευαγγελία Μπαλτατζή.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία βρίσκεται στον δεύτερο γύρο που είναι και πιο σύνθετος, με τους Ρώσους να έχουν αλλάξει στρατηγική αφού στον πρώτο γύρο έχουν αποτύχει στους στόχους τους και ουσιαστικά έχουν περιχαρακώσει μία γραμμή άμυνας γύρω από τις ανατολικές επαρχίες και την Κριμαία. Εκεί οι Ουκρανικές δυνάμεις έχουν μεγάλη δυσκολία να τους απωθήσουν και φυσικά οι Ρώσοι -που έχουν ιστορική παράδοση σε μακροχρόνιους πολέμους φθοράς- ετοιμάζονται για ένα ενδεχόμενο παρατεταμένου πολέμου.

Η συνθήκη αυτή δημιουργεί μεγάλα προβλήματα στη στρατηγική της Δύσης, γιατί υπάρχει η συνεχής βοήθεια από όλες τις χώρες της Δύσης προς την Ουκρανία, προκειμένου να αντεπεξέλθει στις συνθήκες του πολέμου. Όμως δεν είναι και απόλυτα βέβαιο ότι αυτή η ενότητα της Δύσης θα παραμείνει αρραγής σε βάθος χρόνου, με δεδομένο ότι αυτό πρέπει να επιβεβαιώνεται συνεχώς.

Επιπλέον, η Δύση πρέπει αναμφίβολα να επανακαθορίσει την στρατηγική της, αφού ο πόλεμος έχει μπει στη δεύτερη φάση, άρα πρέπει να προσδιοριστεί ποια είναι η στρατηγική στόχευση της Δύσης. Σε αυτή τη φάση δεν είναι τόσο αποκρυσταλλωμένη όπως ήταν αρχικά. Τότε, στόχευε την απόκρουση της Ρωσικής επίθεσης και αυτό συνέβη με επιτυχία. Τώρα ποιος είναι ο στόχος: να απωθήσουμε τη Ρωσία από κάθε σπιθαμή ουκρανικού εδάφους και είναι αυτό εφικτό; Να νικήσουμε την Ρωσία όπως ακούστηκε από χείλη αρμοδίων και τι σημαίνει αυτό; Να ηττηθεί η Ρωσία επί του πεδίου και άρα η παραμονή του Πούτιν στην εξουσία να μπει σε αμφισβήτηση; ¨Όλα αυτά είναι υπό αίρεση και γι’ αυτό απαιτείται αποκρυσταλλωμένη δυτική στρατηγική σε ότι αφορά την δεύτερη φάση του πολέμου και αυτό πρέπει να συμβεί γρήγορα. Πρέπει η Δύση να θέσει τους στόχους και ναι μεν ο πόλεμος διεξάγεται από τους Ουκρανούς, η Ουκρανία έχει τον πρώτο λόγο, αλλά είτε το θέλουμε είτε όχι, συμμετέχουμε και εμείς έστω και εμμέσως, και η δύση ως γεωπολιτικός δρων, έχει συμφέροντα πως θα διευθετηθεί και πως θα εξελιχθεί η φάση αυτή.

Το σκέλος που αφορά την αμυντική θωράκιση της Ουκρανίας στην απόκρουση της Ρωσικής επίθεσης βρίσκει όλες τις χώρες της Δύσης σύμφωνες και γι’ αυτό βλέπουμε ότι η δυτική ενότητα παραμένει αρραγής. Στο δεύτερο σκέλος όμως που αφορά στην τελική διευθέτηση εκεί αρχίζουν τα προβλήματα. Οι δυτικές χώρες, ακόμα και η ηγεμονική δύναμη της Δύσης, οι ΗΠΑ, έχουν και άλλες στοχεύσεις, όπως πχ ποια θα είναι η ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας μετά τον πόλεμο, ποια θα είναι η θέσης της Ρωσίας σε αυτή αλλά και σε σχέση με την αντιπαράθεση της Αμερικής με την Κίνα. Ολοι αυτοί οι προβληματισμοί καθιστούν δύσκολο τον σχεδιασμό ενιαίας στρατηγικής ως προς την τελική φάση του πολέμου και ότι ακολουθήσει.

Η διευθέτηση της επόμενης είναι το δύσκολο και το κρίσιμο, τι διέξοδο διαφυγής θέλουμε και μπορούμε να αφήσουμε στη Ρωσία, πως την επανεντάσσουμε σε ένα συνολικό σύστημα ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας ενόψει και ενός και του ανταγωνισμού παίρνει χαρακτηριστικά ενός νέου ψυχρού πολέμου με την Κίνα; Όλα αυτά τα ερωτήματα πρέπει να απαντηθούν και να ορίσουν την ενιαία στρατηγική και αυτό είναι το πρόβλημα.

Πηγή: ertnews.gr

Στον διπολικό κόσμο του ψυχρού πολέμου, Δύση και Τουρκία είχαν συγκλίνοντα συμφέροντα αντιμετωπίζοντας την κοινή απειλή του σοβιετικού κομμουνισμού. Το κεμαλικό κράτος ακολούθησε δυτικόστροφη πορεία επιδιώκοντας την εγγύηση ασφάλειας της ατλαντικής συμμαχίας. Η Αμερική είδε την Τουρκία, ειδικά μετά την πτώση του Σάχη στο Ιράν, ως κρίσιμη σύμμαχο σε μια σημαντική γεωπολιτικά περιοχή.
Μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου, την ευφορία του τέλους της ιστορίας, και την προσπάθεια επέκτασης της δυτικής φιλελεύθερης τάξης σε πλανητικό πρόταγμα, η Τουρκία εξελίχθηκε σε κράτος-κλειδί για τους αμερικανικούς σχεδιασμούς. Το αφήγημα που έπλασε η Δύση για την Τουρκία περιέγραφε μια κοσμική δημοκρατία, χώρα πρότυπο για την ισλαμική Μέση Ανατολή. Ιδιαίτερα μετά την 11η Σεπτεμβρίου, η προώθηση του αφηγήματος αυτού έγινε επιτακτική για τις ΗΠΑ. Με αυτή την λογική, προσπάθησαν να αγκυροβολήσουν την Τουρκία στους ευρωατλαντικούς θεσμούς. Να εντάξουν, δηλαδή, την Τουρκία πέραν του ΝΑΤΟ και στην ΕΕ.
Το δυτικό αφήγημα για την Τουρκία έχει, όμως, πλέον καταρρεύσει. Οι πλανητικές αλλαγές δημιούργησαν ένα νέο περιβάλλον στο οποίο η Τουρκία διέγνωσε ευκαιρίες. Η απαλλαγή από την Σοβιετική απειλή έφερε τάσεις απεξάρτησης της Τουρκίας από τη Δύση. Και η σταδιακή μετάβαση σε ένα πολυκεντρικό σύστημα μεγάλων δυνάμεων, μαζί με τη μερική αποχώρηση των ΗΠΑ από την περιοχή, αποχαλίνωσαν την Τουρκία.
Η Ερντογανική Τουρκία, ολοένα και πιο αυταρχική, αναθεωρητική και επεκτατική απειλεί τη σταθερότητα στην ευρύτερη γεωπολιτική περιοχή. Και σειρά πολιτικών του Ερντογάν, αντιτίθενται ευθέως στα δυτικά συμφέροντα.
Η Τουρκία αρνήθηκε να διευκολύνει τους Αμερικανούς ανοίγοντας βόρειο μέτωπο στον πόλεμο του Ιράκ. Αγοράζει οπλικά συστήματα από τη Ρωσία που δημιουργούν ζητήματα ασφάλειας για τη Δύση και το ΝΑΤΟ. Αρνείται να συνταχθεί με τη Δύση στην επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία για το Ουκρανικό. Συνάπτει συμφωνίες με τη Ρωσία που θα την καταστήσουν ενεργειακό κόμβο του ρωσικού φυσικού αερίου στην περιοχή. Προσεγγίζει το καθεστώς Άσαντ, με τη διαμεσολάβηση των Ρώσων και την υποστήριξη του Ιράν, με κοινό στόχο τους Κούρδους της Συρίας που συνέβαλαν στον αγώνα εναντίον του ISIS. Αναθέτει στη Ρωσία την κατασκευή πυρηνικού αντιδραστήρα στο Ακούγιου και την ανακατασκευή του λιμανιού της Μερσίνης. Και τέλος, κάνει ανατολίτικα παζάρια προκειμένου να συναινέσει στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.
Η Τουρκία μπορεί να παραμένει κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά συμπεριφέρεται, πλέον, ως αδέσμευτη και όχι ως συμμαχική χώρα.
Απέναντι σε αυτή την Τουρκία η Δύση συμπεριφέρεται αμήχανα. Είτε κατευνάζει τον Ερντογάν, όπως έκαναν ο Τραμπ και η Μέρκελ, είτε προσπαθεί να κερδίσει χρόνο. Υπάρχουν και εξαιρέσεις. Η Γαλλία αντέδρασε αποφασιστικά στην τουρκική προβολή ηγεμονικών αξιώσεων στο ζωτικό της χώρο της Μεσογείου και της Βορείου Αφρικής. Η ίδια η Αμερική διεύρυνε τη στρατιωτική της παρουσία στη χώρα μας, δημιουργώντας συνθήκες ενδεχόμενης αναδίπλωσης από την Τουρκία.
Δεν υπάρχει όμως συνολική στρατηγική απέναντι σε μια Τουρκία, που αντιμετωπίζει τις συμμαχικές της υποχρεώσεις αλά καρτ, απειλεί τα κυριαρχικά δικαιώματα άλλου κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ και κατέχει έδαφος ευρωπαϊκού κράτους-μέλους.
Η πολιτική του κατευνασμού, που ακολουθούν οι χώρες της Δύσης απέναντι στην Τουρκία, δεν πρόκειται να την επαναφέρει σε δυτική τροχιά. Αντίθετα, φέρνει το παιχνίδι στα μέτρα της Τουρκίας, δηλαδή σε ένα ατελείωτο ανατολίτικο παζάρι. Η Δύση πρέπει να αλλάξει υπόδειγμα στρατηγικής απέναντι στη νέα Τουρκία.

Πρώτη δημοσίευση: ΒΗΜΑ της Κυριακής