Ερντογάν: ο σύγχρονος Σαμψών

Ερντογάν: ο σύγχρονος Σαμψών

Για Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο προειδοποίησε ο Ερντογάν με αφετηρία τη Συρία. «Αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων» μοιάζει να προειδοποιεί συμμάχους και εχθρούς. Πως εξελίχθηκε ο Ερντογάν σε έναν σύγχρονο Σαμψών;

Οι εσωτερικές εξελίξεις εξηγούν ώς ένα βαθμό, όπως γράφαμε στο σημείωμα του περασμένου Σαββάτου, την αλλαγή στην εξωτερική συμπεριφορά της Τουρκίας. Η σταδιακή μετάλλαξη της Τουρκίας του Ερντογάν από δυτικόστροφη και ευρωκεντρική, σε ισλαμική και τέλος σε αυταρχική χώρα επηρέασε σημαντικά την εκφορά και την ουσία της εξωτερικής της πολιτικής. Εξίσου σημαντικό ρόλο, όμως, έπαιξαν οι βαρύνουσες αλλαγές στο διεθνές αλλά και στο περιφερειακό περιβάλλον, στο οποίο εκδιπλώνεται η τουρκική εξωτερική πολιτική.

Στο διεθνές σύστημα, έχουμε την οπισθοδρόμηση των δημοκρατιών και την υποχώρηση της φιλελεύθερης θεσμικής τάξης. Το τέλος της ιστορίας, με την εξάπλωση της φιλελεύθερης δημοκρατίας και του καπιταλισμού μέσω της παγκοσμιοποίησης και της τεχνολογίας, αποδείχθηκε πομφόλυγα. Η ιστορία επέστρεψε με δριμύτητα. Οικονομικές ανισότητες, εμφύλιοι και διεθνείς διενέξεις, μεταναστευτικά και προσφυγικά ρεύματα διαιρούν αντί να ενώνουν τον κόσμο. Οδηγούν σε περιχαράκωση στο κράτος-έθνος, σε πολιτικές ταυτότητας και σε άνοδο των άκρων. Σε μια εποχή επαναστατικών αλλαγών στον τρόπο παραγωγής, οι νόρμες και οι συμβάσεις του πολιτικού υπεροικοδομήματος αμφισβητούνται. Ωσάν να επιστρέφει ο κόσμος σε μια εποχή μεταμοντέρνου μεσοπολέμου, όπου τα αυταρχικά ανελεύθερα καθεστώτα από παρίες προβάλλουν, αίφνης, ως εναλλακτική μορφή διακυβέρνησης. Ο Ερντογάν βρίσκει περισσότερα κοινά στοιχεία με τον Πούτιν και τον Ρουχανί ή τον Σιν Τζινπίνγκ, απ’ ό,τι με τη δημοκρατική Ευρώπη ή τις ΗΠΑ. Ακόμη και στην Ενωμένη Ευρώπη αρχίζουν και πληθαίνουν οι μιμητές, από τον Ορμπάν μέχρι τον Κατσίνσκι. Ενώ και οι κραταιοί θεσμοί της αμερικανικής δημοκρατίας δοκιμάζονται από τον βολουνταρισμό του Τραμπ. Αυτά τα καθεστώτα επιστρέφουν στις χομπσιανές νόρμες της ισορροπίας της ισχύος, και της χρήσης ή της απειλής χρήσης βίας στη διευθέτηση των διεθνών προβλημάτων.

Αλλά και σε περιφερειακό επίπεδο, τα πράγματα έχουν αλλάξει δραματικά για την Τουρκία. Ο ενταφιασμός της κεμαλικής δυτικόστροφης στρατηγικής έφερε τον εκτροχιασμό της ευρωπαϊκής προοπτικής, την επιδείνωση των σχέσεων με τις ΗΠΑ και σε περιφερειακό επίπεδο τη διάρρηξη των σχέσεων με το Ισραήλ. Η στρατηγική του Ερντογάν να ηγηθεί του ισλαμικού κόσμου απέτυχε παταγωδώς. Από ηγεμονεύουσα δύναμη «των μηδενικών προβλημάτων», του δόγματος Νταβούτογλου, η Τουρκία έγινε μέρος όλων των προβλημάτων της Μέσης Ανατολής. Βυθίζεται στη δίνη πολέμων, σεχταριστικών και περιφερειακών διενέξεων. Απειλείται ακόμη και με διαμελισμό. Ο Ερντογάν αισθάνεται βαλλόμενος πανταχόθεν, και γι’ αυτό είναι επικίνδυνος.

Η Ελλάδα πρέπει να διαφυλάξει ακέραια την αποτρεπτική της ισχύ. Έστω και αν αυτό απαιτεί ακόμη μεγαλύτερες θυσίες σε εποχή της κρίσης.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *