Κόντρα στο ρεύμα της ιστορίας και με τη βρετανική κοινή γνώμη παραδοσιακά αμφίθυμη απέναντι στην Ευρώπη ο Κάμερον οδήγησε τη χώρα του στο δημοψήφισμα της Πέμπτης. Και την έξοδο από την Ευρώπη. Εκπληρώνοντας μια προεκλογική δέσμευση που είχε αναλάβει, προκειμένου να κατευνάσει τις τάξεις των ευρωσκεπτικιστών στο κόμμα του. Υποτιμώντας το ρεύμα του λαϊκισμού και ευρωσκεπτικισμού που σαρώνει όχι μόνο τη χώρα του αλλά όλη την Ευρώπη. Και υπερτιμώντας τη δική του δυνατότητα να σύρει το βρετανικό άρμα προς την ευρωπαϊκή κατεύθυνση.
Τερτίπια της ιστορίας. Ο Κάμερον και οι Βρετανοί κατάφεραν μόνοι τους ότι δεν είχε καταφέρει ο Ντε Γκώλ εις βάρος τους. Όταν μπλοκάρισε την είσοδο της Βρετανίας στη Κοινότητα δυο φορές. Φοβούμενος ότι θα αποτελούσε τον «αμερικανικό δούρειο ίππο στην Ευρώπη».
Οι Βρετανοί ήταν παραδοσιακά αμφίθυμοι απέναντι στην Ευρώπη. Ήταν η γεωπολιτική τους θέση, που τους έδινε μια απόσταση ασφαλείας από τον ευρωπαϊκό χώρο. Και τους έδινε τη δυνατότητα να μένουν μακριά από τις ευρωπαϊκές ίντριγκες. Παρεμβαίνοντας μόνον ως εξωχώριος εξισορροπητής. Όποτε χρειαζόταν να μεταβάλουν την ισορροπία δυνάμεων υπέρ των βρετανικών συμφερόντων. Στο μυαλό των περισσότερων Βρετανών η Βρετανία ήταν μια αυτοκρατορία, και παραμένει μια μεγάλη ναυτική δύναμη. Ο Τσώρτσιλ και η βρετανική ελίτ έβλεπαν τη Βρετανία στο επίκεντρο τριών ομόκεντρων γεωπολιτικών κύκλων. Της κοινοπολιτείας, της ειδικής σχέσης με την Αμερική, και της Ευρώπης. Ο Τσώρτσιλ υποστήριζε μεν τη συμμετοχή της Βρετανίας στην Ευρώπη αλλά με όρους. Όπως χαρακτηριστικά τόνιζε, «είμαστε με την Ευρώπη αλλά όχι της Ευρώπης. Είμαστε συνδεδεμένοι αλλά δεν συμπεριλαμβανόμαστε. Ενδιαφερόμαστε και συνεταιριζόμαστε αλλά δεν απορροφόμαστε».
Η συμμετοχή της Βρετανίας στο ευρωπαϊκό εγχείρημα ήλθε σε μια περίοδο επαναπροσδιορισμού των γεωπολιτικών της προτεραιοτήτων. Προκειμένου να επηρεάσει τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης και να αποτελέσει αντίβαρο στο γαλλογερμανικό άξονα. Αποκομίζοντας, συγχρόνως, τα οφέλη από την συμμετοχή στην κοινή αγορά. Ποτέ, όμως, δεν ήταν ψήφος εμπιστοσύνης για τη δημιουργία μιας ομόσπονδης Ευρώπης. Όπως, άλλωστε, κατέστησε σαφές η Μάργκαρετ Θάτσερ στην ιστορική ομιλία της στη Μπρυζ.
Το timing που επέλεξε ο Κάμερον για το δημοψήφισμα δεν μπορούσε να είναι χειρότερο. Το ευρωπαϊκό όραμα έχει θαμπώσει. Η οικονομική κρίση μαζί με το προσφυγικό-μεταναστευτικό και την τρομοκρατία δοκιμάζουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Σ’ αυτό το περιβάλλον οι Βρετανοί επέλεξαν να είναι ένα νησί προστατευτισμού σε μια θάλασσα παγκοσμιοποίησης. Είναι πολιτικός αταβισμός. Όπως θα τους δείξουν οι οικονομικές συνέπειες και οι διαλυτικές τάσεις στον ίδιο το χώρο του Ηνωμένου Βασιλείου. Όσο για την Ευρώπη ας μην βιαστούμε για επικήδειους. Η ταλάντωση του εκκρεμούς μπορεί να είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση.
ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”