Ροκέ

Ροκέ

Το «όχι» κέρδισε το δημοψήφισμα με εμφατική πλειοψηφία. Το στρατόπεδο του «ναι» απέτυχε να πείσει για το πραγματικό διακύβευμα. Η κυβέρνηση έθεσε ένα παραπλανητικό ερώτημα και πήρε μια αυτονόητη απάντηση. Όλοι θέλουν μια καλύτερη συμφωνία από την προηγούμενη. Και μάλιστα όταν ο πρωθυπουργός της χώρας υπόσχεται εμφατικά ότι θα την κάνει delivery εντός 48 ωρών. Κάποιοι στην κυβέρνηση θεωρούν ότι άνοιξε ο κύκλος της πολιτικής τους ηγεμονίας. Σπεύδουν. Ο Πρωθυπουργός πρέπει να υλοποιήσει την εντολή που έλαβε από τον ελληνικό λαό. Πρέπει εντός 48 ωρών να συνάψει συμφωνία. Καλύτερη από την προηγούμενη. Κρατώντας την Ελλάδα στο ευρώ και στην Ευρώπη και διασφαλίζοντας την ενότητα της κοινωνίας. Εν τω μεταξύ, να αποκαταστήσει την ομαλότητα, να ανανήψει την οικονομική δραστηριότητα, να ανοίξει τις τράπεζες, να πληρώσει μισθούς και συντάξεις και να αποτρέψει τη χρεοκοπία.

Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα. Όπως ο γάμος, έτσι και η συμφωνία χρειάζεται δυο. Δεν αρκεί να θέλεις μόνο εσύ να συμφωνήσεις, πρέπει να το επιθυμεί και η άλλη πλευρά. Ακόμη περισσότερο, να θέλει να ζήσει μαζί σου. Μετά από όλα όσα έχουν συμβεί αυτό είναι τουλάχιστον αβέβαιο. Μετά τον περήφανο και ανυποχώρητο μαξιμαλισμό της ελληνικής πλευράς, οι αγορές και το ευρώ ελάχιστα επηρεάστηκαν. Αυτό που υπέστη πραγματικό πλήγμα είναι η αξιοπιστία μας και η σχέση μας με τους εταίρους. Απομένει να δούμε αν το πλήγμα αυτό είναι ανεπανόρθωτο. Αν, δηλαδή, υπάρχει ακόμα το κεφαλαιώδες προαπαιτούμενο κάθε κοινωνικής σύμβασης. Η εμπιστοσύνη. Ο Πρωθυπουργός έκανε τρεις κινήσεις προς τη σωστή κατεύθυνση. Εκφώνησε το σωστό διάγγελμα αυτή τη φορά, συγκάλεσε Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών και απέλυσε τον ακκιζόμενο εμπνευστή της καταστροφής. Απομένει να δούμε εάν όλα αυτά είναι too little too late.

Ο Πρωθυπουργός κέρδισε τις εκλογές υποσχόμενος τον παράδεισο. Έξι μήνες μετά, ζήτησε και πήρε εντολή να διαπραγματευτεί μια καλύτερη κόλαση. Αν όλα πάνε καλά, θα υπογράψει συμφωνία. Δηλαδή, ένα νέο Μνημόνιο. Αν το δεχτεί το κόμμα του. Μετά την καταστροφή που έχει επέλθει, η συμφωνία αυτή θα είναι επώδυνη. Με βάρη και θυσίες, που θα κληθεί να σηκώσει ο ίδιος ο λαός που τον εκπαιδεύσαμε να λέει «όχι». Γιατί ποτέ δεν του είπαμε την αλήθεια. Νομοτελειακά, η φθορά του Πρωθυπουργού και της κυβέρνησης του θα είναι ραγδαία.

Τι πέτυχε, λοιπόν, ο Πρωθυπουργός, επί της ουσίας; Μια προσωρινή πολιτική ηγεμονία σε μια κατεστραμμένη χώρα. Έκανε, αυτό που λέμε στο σκάκι, ένα μεγαλειώδες ροκέ. Την τελευταία αμυντική κίνηση του βασιλιά σε μια χαμένη παρτίδα. Πριν υποστεί το αναπόφευκτο ρουά ματ.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

“ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ”

“ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ”

Συνηθίζουμε να λέμε ότι η επιλογή του Κωνσταντίνου Καραμανλή να εντάξει την Ελλάδα στην Ενωμένη Ευρώπη είχε στόχο να διασφαλίσει την δημοκρατία, την ευημερία και την εθνική μας ασφάλεια. Πράγματι, μπορούμε με βεβαιότητα, σήμερα, να πούμε ότι η ιστορική αυτή επιλογή δικαιώθηκε.

Η χώρα έζησε 4 δεκαετίες απρόσκοπτης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Κάτι που από συστάσεως του ελλαδικού κράτους δεν ήταν αυτονόητο. Αλλά ζητούμενο. Έζησε μέρες ευημερίας. Από ψωροκώσταινα έγινε αναπτυγμένο κράτος της Ευρώπης. Με κοινοτικά κονδύλια, κυρίως.

Τα οποία οι κακοί εταίροι μας διοχέτευαν αφειδώς. Όπως το πακέτο Ντελόρ, το πακέτο Σαντέρ και τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα. Για να αναπτύξουμε τον παραγωγικό ιστό της χώρας μέσα στον ευρωπαϊκό καταμερισμό εργασίας. Αυτό δεν το πράξαμε.

Η ευθύνη, όμως, βαραίνει εμάς, όχι αυτούς. Διασφάλισε, τέλος, η επιλογή αυτή την άμυνα της χώρας. Κυρίως, γιατί μας ενέταξε σε μια οικογένεια κρατών και συμμαχιών που πολλαπλασίασαν την ισχύ μας και θωράκισαν την άμυνα της χώρας. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, τότε, την επιλογή αυτήν δεν την έθεσε σε δημοψήφισμα.

Πρώτον, γιατί είχε νωπή λαϊκή εντολή. Είχε εκλεγεί με βασική στόχευση την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας. Και για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή ο λόγος του ήταν προαγγελία έργου. Και γιατί ήξερε την αποστολή και το χρέος ενός πραγματικού ηγέτη. Να ηγείται και όχι να άγεται.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, όμως, στόχευσε και πέτυχε κάτι πολύ περισσότερο με αυτή του την απόφαση. Βαθύς και διεισδυτικός μελετητής της ελληνικής ιστορίας, ήταν γνώστης των μεγάλων προτερημάτων και των μεγάλων ελαττωμάτων του ελληνικού λαού.

Με την επιλογή του «ανήκομεν εις την Δύσιν», ανήκουμε στην Ευρώπη, πέρα από τη δημοκρατία, την ευημερία και την εθνική ασφάλεια της χώρας, επιδίωξε και κάτι πολύ μεγαλύτερο. Να δώσει στους Έλληνες το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα μπορούσαν να ξεδιπλώσουν τις αρετές τους και να τιθασεύσουν τα ελαττώματά τους.

Αυτό το πλαίσιο κανόνων, θεσμών, ορθολογισμού και ασφάλειας που κάνει τους Έλληνες να μεγαλουργούν εκτός Ελλάδος. Αυτό το πλαίσιο, που θα τους ανάγκαζε να τιθασεύσουν τα ελαττώματα που οδήγησαν στο παρελθόν το ελλαδικό κράτος σε υπανάπτυξη, θεσμική καχεξία και εθνικές συμφορές.

Αυτό το πλαίσιο διαρρηγνύεται σήμερα με αφροσύνη, από ανθρώπους που η ιστορία θα τους καταδικάσει με τα πιο μελανά χρώματα. Από ανθρώπους που δεν μπορούν να ηγηθούν, αλλά άγονται. Η επικράτηση του όχι θα σημάνει έξοδο από την Ευρώπη. Δεν πρέπει να το επιτρέψουμε. Έχουμε ιστορική ευθύνη απέναντι στις επερχόμενες γενιές. Για αυτό, την Κυριακή, θα ψηφίσουμε ναι στην Ευρώπη.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Το δημοψήφισμα του τέλους

Το δημοψήφισμα του τέλους

Δεν γνωρίζω αν είχαν σχέδιο να βγάλουν την Ελλάδα από την Ευρώπη. Το σίγουρο είναι ότι την οδηγούν εκτός Ευρώπης. Με ένα δημοψήφισμα που συνιστά εκτροπή. Το ερώτημα που θέτουν στον ελληνικό λαό είναι δημοσιονομικού ενδιαφέροντος. Γιατί αφορά την τελευταία πρόταση των Θεσμών στην διαπραγμάτευση με την Κυβέρνηση. Που φαίνεται από την ανακοίνωση της Κομισιόν ότι δεν ήταν καν η τελευταία. Και που, εν πάση περιπτώσει, αυτή τη στιγμή δεν βρίσκεται στο τραπέζι. Άρα το δημοψήφισμα, με το ερώτημα όπως έχει τεθεί, είναι άνευ αντικειμένου.

Συνεπώς, η αιτιολογική βάση της διενέργειας δημοψηφίσματός είναι πράγματι «κρίσιμο εθνικό θέμα». Μόνο που αυτό δεν αφορά το ερώτημα που θέτουν στον ελληνικό λαό. Το πραγματικό ερώτημα που de jure μπορούσαν να θέσουν, ως θέμα μείζονος σημασίας για το έθνος, και de facto πλέον θέτουν, εφόσον το κείμενο των Θεσμών δεν υπάρχει, είναι ένα. Ευρώ ή δραχμή. Η Ελλάδα εντός ή εκτός Ευρώπης.

Η Κυβέρνηση πήρε σαφή εντολή από τον ελληνικό λαό. Λύση «πάση θυσία» εντός του ευρώ. Αντ’ αυτού σκηνοθέτησε τη ρήξη στη διαπραγμάτευση με τους εταίρους. Φόρτωσε τις ευθύνες για τη ρήξη σε εταίρους και δανειστές μιλώντας για ένα απαράδεκτο τελεσίγραφο. Που το φέρνει προς ψήφιση παίρνοντας θέση εναντίον του. Απευθυνόμενη στο θυμικό μιας εξουθενωμένης κοινωνίας, της ζητάει με εκκλήσεις περηφάνιας και αξιοπρέπειας να καταψηφίσει το τελεσίγραφο. Πρόκειται ουσιαστικά για την προσπάθεια υφαρπαγής μιας λαϊκής εντολής εξόδου από το ευρώ.

Εν τω μεταξύ, μέρα με τη μέρα με τις ενέργειες τους, απομακρύνουν την Ελλάδα από το ευρώ, την Ευρώπη και τη Δύση. Γιατί καταστρέφουν την οικονομία ολοσχερώς. Και θα χρειαστούν δυσβάσταχτες θυσίες για την ανάταξή της. Γιατί διαλύουν το τραπεζικό σύστημα. Και κατά τρόπο πρωτοφανή κλείνουν τις τράπεζες και επιβάλλουν capital controls. Γιατί δεν θα πληρώσουν τη δόση στο ΔΝΤ και αυτό συνιστά πιστωτικό γεγονός. Δηλαδή, πτώχευση. Και γιατί η αξιοπιστία της χώρας συνολικά έχει τρωθεί ανεπανόρθωτα. Με άλλα λόγια, έχουμε ήδη καταστραφεί και είμαστε με το ένα πόδι εκτός ευρώ πριν καν φτάσουμε στο δημοψήφισμα.

Αυτήν την ύστατη ώρα μια λύση υπάρχει. Να συγκληθεί Συμβούλιο πολιτικών αρχηγών υπό τον ΠτΔ και να πεισθεί ο Πρωθυπουργός να αποσύρει την πρόταση του δημοψηφίσματος. Να συγκροτηθεί κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας, προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία και να διασφαλιστεί η παραμονή της χώρας στην Ευρώπη και στο ευρώ. Να αποφευχθεί ο εθνικός διχασμός. Και να ορισθούν εθνικές εκλογές για το φθινόπωρο. Εδώ που φτάσαμε ή θα αποφευχθεί το δημοψήφισμα ή το δημοψήφισμα θα επισφραγίσει το τέλος της χώρας.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

D-Day

D-Day

Deal or Default. Συμφωνία ή πτώχευση. Το Σαββατοκύριακο. Η περήφανη διαπραγμάτευση της κυβέρνησης εξελίσσεται σε ένα Βατερλώ. Μιας κυβέρνησης που έχει κάνει όλα τα λάθη που μπορούσε να κάνει. Λάθη υπολογισμών, λάθη στρατηγικής, λάθη τακτικής. Λάθη που αποδυνάμωσαν τη θέση μας, εξαγρίωσαν τους εταίρους μας, και μας οδηγούν, με βεβαιότητα πια, σε μια καταστροφή. Όσο κι αν φωνάζει η κυβέρνηση, κατηγορώντας δανειστές και εταίρους για τιμωρητική διάθεση, και για τον εκτροχιασμό της διαπραγμάτευσης, δεν πείθει. Όχι ότι οι εταίροι μας είναι άμοιροι ευθυνών. Αλλά ο κόσμος της διεθνούς πολιτικής δεν είναι ένας όμορφος κόσμος, ηθικός, αγγελικά πλασμένος, που θα έλεγε και ο ποιητής. Στον κόσμο αυτόν επικρατεί το δίκιο του ισχυρού. Αυτά τα γνωρίζουν και οι πρωτοετείς φοιτητές. Αρκεί να έχουν διαβάσει τον διάλογο Αθηναίων και Μηλίων στον Πελοποννησιακό Πόλεμο του Θουκυδίδη. Αυτά, όμως, όφειλε να τα γνωρίζει η κυβέρνηση. Όταν έλεγε ότι θα βαράμε τα νταούλια και θα χορεύουν οι αγορές. Όταν έλεγε ότι θα αλλάξει τους συσχετισμούς στην Ευρώπη. Όταν μετέτρεπε τη διαπραγμάτευση σε μια σφοδρή μετωπική αντιπαράθεση θεωρώντας ότι οι άλλοι στο τέλος θα υποχωρήσουν. Σε τι να υποχωρήσουν; Στην απειλή του Grexit; Η αυτοκτονία μας συνιστά απειλή;

Οι ευρωπαίοι εταίροι μας, από την άλλη πλευρά, υποδέχτηκαν τη νέα κυβέρνηση αρχικά με συγκατάβαση. Θεώρησαν ότι παρά την ακραία ρητορική της, μια νέα πολιτική δύναμη, χωρίς τις δουλείες των παλαιών κομματικών σχηματισμών, θα μπορούσε να κάνει τομές. Η συγκατάβαση γρήγορα έγινε αμηχανία. Όταν είδαν γραφικούς και απροετοίμαστους εκπροσώπους της κυβέρνησης να μιλάνε στα ευρωπαϊκά όργανα με όρους Κομμούνας του Παρισιού. Η αμηχανία έγινε οργή, όταν η ελληνική πλευρά άρχισε να τους κουνάει απειλητικά το δάχτυλο, να τους επιρρίπτει ευθύνες, να κατασκευάζει ενόχους, και να τραβάει τη διαπραγμάτευση στα άκρα. Μ’ αυτά και μ’ αυτά αντιλήφθηκαν ότι μ’ αυτούς εδώ δεν μπορούν να κάνουν χωριό. Δεν έχουν συνεκτικό πρόγραμμα, δεν έχουν κουλτούρα μεταρρυθμίσεων, και οι πολιτικές τους αντίκεινται στον πυρήνα της ευρωπαϊκής πολιτικής. Και να συνάψουν μια συμφωνία, δεν μπορούν να την περάσουν. Και αν ακόμα την περάσουν, με βεβαιότητα δεν μπορούν να την εφαρμόσουν. Και έτσι, σκλήρυναν τη στάση τους και φτάσαμε εδώ που φτάσαμε.

Τώρα τους επιβάλουν μια λεόντειο συμφωνία με μέτρα 8 δις.. Οι της κυβέρνησης, με την πλάτη στον τοίχο, ταπεινωμένοι και μαδημένοι, αναζητούν διέξοδο διαφυγής. Χωρίς εναλλακτικές, άρχισαν τώρα να μιλάνε για εκλογές. Δηλαδή για ηρωική έξοδο. Αρκεί μετά την καταστροφή που έφεραν στον τόπο, να μην φέρουν και το διχασμό.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Περισσότερη Ευρώπη

Περισσότερη Ευρώπη

Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου έφερε τη μεγάλη διεύρυνση προς Ανατολάς. Η ΕΕ έγινε πόλος έλξης και εγγύηση σταθερότητας για τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης. Η αισιοδοξία, όμως, που γέννησαν αυτές οι εξελίξεις υποχώρησε γρήγορα. Στο πεδίο της ασφάλειας η ΕΕ απέτυχε στις εξετάσεις της μεγάλης κρίσης που ξέσπασε στο χώρο της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Αλλά και η στροφή στη λεγόμενη εμβάθυνση, αμέσως μετά, ανέδειξε θεσμικές και πολιτικές δυσκολίες στο ενοποιητικό εγχείρημα. Έτσι ζήσαμε το ναυάγιο του Ευρωσυντάγματος. Της προσπάθειας να μετεξελιχθούν οι Ευρωπαϊκές συνθήκες σε ένα κοινωνικό και πολιτικό συμβόλαιο που θα επέτρεπε στην ΕΕ να ενισχύσει την πολιτική της συνοχή και την ανταγωνιστικότητά της.

Ακόμα και πριν φτάσουμε στη σημερινή οικονομική κρίση, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση τελούσε υπό αμφισβήτηση. Και αυτό, γιατί οι πυλώνες πάνω στους οποίους οικοδομήθηκε η Ευρώπη δεν αρκούν για να νομιμοποιήσουν το ευρωπαϊκό εγχείρημα σήμερα. Η ειρήνη θεωρείται πια δεδομένη στην ήπειρο ενώ η απειλή των εθνικών συγκρούσεων έχει πια εκλείψει. Η Ευρώπη σήμερα καλείται να δώσει απαντήσεις σε νέα πιεστικά προβλήματα όπως η μετανάστευση, η απασχόληση, η οικονομική ανασφάλεια, η κοινωνική συνοχή, το περιβάλλον.

Η οικονομική κρίση και η απειλή του Grexit επιβάρυναν το κλίμα. Γιατί στην ημερήσια διάταξη δεν βρίσκεται πλέον η κατανομή της ευημερίας, αλλά η κατανομή σημαντικών βαρών. Και αυτό είναι μια επώδυνη διαδικασία για τη συνοχή της Ευρώπης. Πολλά θα εξαρτηθούν από την αντιμετώπιση της σημερινής κρίσης. Η ΕΕ καλείται να δημιουργήσει το θεσμικό πλαίσιο που θα απαντά σε τέτοιες κρίσεις. «Αληθινά ευρωπαϊκές λύσεις για ευρωπαϊκά προβλήματα», όπως είπε ο Γιούνκερ. Καλείται επίσης να χρησιμοποιήσει την κρίση για να ξαναβάλει σε τροχιά τις διαδικασίες εμβάθυνσης της πολιτικής και οικονομικής ενοποίησης.

Η οικονομική ανάπτυξη αποτελεί αναγκαία όχι, όμως, και ικανή συνθήκη για να εξέλθει η Ευρώπη από την ύφεση στην οποία έχει περιέλθει. Η ενωμένη Ευρώπη πρέπει να φύγει από το στενά λειτουργικό, υλιστικό και ωφελιμιστικό πλαίσιο στο οποίο έχει συρρικνωθεί. Να επανανοηματοδοτήσει την αναγκαιότητα της ύπαρξής της ως ένα μεγάλο ηθικό ζήτημα και έναν πολιτικό στόχο. Να επαναπροτάξει τις κοινές αξίες που αποτέλεσαν το νομιμοποιητικό υπόβαθρό της. Πρέπει, ακόμα, οι Βρυξέλλες να πείσουν τους πολίτες των ευρωπαϊκών χωρών ότι η εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας, είναι προς όφελός τους. Ότι η ΕΕ μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα από τα κράτη-έθνη τις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης σε θέματα οικονομικής ανάπτυξης, εργασίας, κοινωνικής συνοχής, μετανάστευσης και ασφάλειας. Σε κάθε περίπτωση, περισσότερη Ευρώπη είναι η μόνη επιλογή. Αδράνεια ή οπισθοδρόμηση θα αποβούν μοιραία για τη Γηραιά Ήπειρο.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Η κορύφωση του δράματος

Η κορύφωση του δράματος

Τους τελευταίους πέντε μήνες ο Πρωθυπουργός ακολουθεί μια παρελκυστική τακτική και μια τακτική όξυνσης των σχέσεων με τους εταίρους. Προσπαθεί να συσπειρώσει την κοινή γνώμη πάνω σε ένα άλλο μοτίβο από αυτό των προεκλογικών του υποσχέσεων. Αυτό της υπερήφανης Ελλάδας που αντιστέκεται. Δεν έχω να σας δώσω τον άρτο που σας υποσχέθηκα, θα σας δώσω «περηφάνια». Κάνει και κάτι άλλο. Ναρκοθετώντας την διαπραγμάτευση στο τεχνικό επίπεδο και ροκανίζοντας το χρόνο, τη μεταφέρει στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο. Στη Σύνοδο Κορυφής της Δευτέρας. Για να μειώσει τις αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας και του κόμματός του, παίζει ένα παιχνίδι υψηλού ρίσκου για τη χώρα.

Το πιο πιθανόν είναι ότι στο τέλος θα υπάρξει συμφωνία. Γιατί αυτό είναι προς το συμφέρον όλων. Παρότι οι κίνδυνοι από την πτώχευση μιας μικρής οικονομίας της ευρωζώνης και ενός Grexit είναι σχετικά περιορισμένοι, δεν μπορούν με απόλυτη βεβαιότητα να προσμετρηθούν. Είναι μια αβεβαιότητα που αν οι εταίροι μας μπορούν να την αποφύγουν, θα την αποφύγουν. Επίσης, η Μέρκελ δεν θέλει να είναι η Καγκελάριος που στη βάρδια της άρχισε το ξήλωμα της ευρωζώνης. Ακόμη, στο νέο Ψυχρό Πόλεμο που βρίσκεται στα σκαριά ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία, η Ευρώπη είναι ο πιο σημαντικός σύμμαχος των ΗΠΑ. Η Ουάσινγκτον δεν θα ήθελε να χάσει ένα κομμάτι της, ακόμα κι αν αυτό είναι η μικρή Ελλάδα. Τέλος, ο Πρωθυπουργός δεν θα θελήσει να γίνει ο μοιραίος άνθρωπος για τον τόπο.

Μάλλον, λοιπόν, θα υπάρξει λύση. Μια λύση και μια συμφωνία που δεν θα αποκλίνει του μνημονιακού πλαισίου. Ενδεχομένως με μια-δυο υποχωρήσεις. Και την επανάληψη της δέσμευσης για τη διευθέτηση του χρέους, που πετύχαμε εμείς με τις αποφάσεις του Eurogroup το 2012 και το 2014. Επιμένω, όμως, ότι αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε ο Πρωθυπουργός να έχει πετύχει τις 30 πρώτες ημέρες. Χωρίς να παίξει τη χώρα στα ζάρια, χωρίς να διαλύσει την οικονομία, χωρίς να διχάσει την κοινωνία. Και το κυριότερο, χωρίς να έχει δημιουργήσει μακροπρόθεσμη βλάβη στην αξιοπιστία της χώρας. Ο Πρωθυπουργός, τελικά, θα κάνει τον συμβιβασμό στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο και θα επιστρέψει θριαμβευτής σε μια κοινωνία, που εξουθενωμένη θα τον χειροκροτήσει. Μέχρι την εφαρμογή της συμφωνίας. Και τότε θα αρχίσει το τέλος. Γιατί και το θέαμα θα έχει τελειώσει και άρτος δεν θα υπάρχει. Εκτός έαν παρακολουθούμε ένα σχέδιο υφαρπαγής μιας εντολής που δεν έλαβαν. Δηλαδή ρήξη και ηρωική έξοδο. Και τότε τα πράγματα παίρνουν άλλη τροπή. 

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Ο εφιάλτης του διχασμού

Ο εφιάλτης του διχασμού

Εξαπάτησαν τον ελληνικό λαό τάζοντάς του παροχές 11 δις και εκβίασαν εκλογές. Αντί να περιμένουν να πατήσει η χώρα στα πόδια της, βιάστηκαν να καταλάβουν την εξουσία. Τους τύφλωσε το «πρώτη φορά αριστερά». Χωρίς να έχουν συναίσθηση της ευθύνης που αναλαμβάνουν. Όπως ακριβώς ο Γ. Παπανδρέου εξεβίασε εκλογές το 2009. Αντί να συναινέσει ή τουλάχιστον να δείξει ανοχή στα μέτρα που είχε προτείνει τότε ο Καραμανλής. Για να αποφύγουμε τα χειρότερα. Τα οποία δεν αποφύγαμε. Όπως και σήμερα. Που έχουμε φτάσει στο σημείο μηδέν.

Η κυβέρνηση ήθελε να κλείσει μια συμφωνία με τους όρους της. Υποτιμώντας την πραγματική κατάσταση της χώρας και τη διαπραγματευτική της θέση απέναντι στους δανειστές. Αγνοώντας τους ευρωπαϊκούς συσχετισμούς και τον τρόπο λειτουργίας των αγορών. Έχασε χρόνο και επιλογές. Επιδείνωσε τη διαπραγματευτική της θέση και στο τέλος, αυτοεγκλωβίστηκε. Η αβεβαιότητα ερήμωσε την οικονομία και διέλυσε την κοινωνία. Η χώρα έχασε φίλους, έκανε εχθρούς και απομονώθηκε. Η στάση των έξω σκλήρυνε.

Τώρα η κυβέρνηση έχει να επιλέξει ανάμεσα στη συνθηκολόγηση ή στην πτώχευση. Στο τέλος του μήνα λήγει η παράταση του υφιστάμενου προγράμματος. Η Σύνοδος του Eurogroup της Πέμπτης είναι η τελευταία που μπορεί να εγκρίνει μια συμφωνία για να γίνει εκταμίευση. Μας έκαναν ήδη Ζάμπια. Τώρα απειλούν να μην πληρώσουν τις δόσεις του ΔΝΤ, και να μας οδηγήσουν σε πτώχευση. Θεωρούν έτσι ότι μπορούν να εκβιάσουν τους δανειστές. Μπορούν όμως; Και με τι κόστος για τη χώρα; Το κάνουν, λένε, για να πληρώνουν μισθούς και συντάξεις. Για πόσο ακόμα; Άντε να πληρώσουν μισθούς και συντάξεις τον Ιούλιο. Μετά, αποθεματικά γιοκ.

Εν τω μεταξύ, αν δεν υπάρξει συμφωνία η ΕΚΤ δεν πρόκειται να διευρύνει τη γραμμή έκτακτης ανάγκης (ELA). Αυτό θα περιορίσει τη ρευστότητα των τραπεζών. Υπάρχει, δηλαδή, άμεσος κίνδυνος επιβολής περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων.

Είμαστε, λοιπόν, πραγματικά στο σημείο μηδέν. Εδώ που τα έφτασαν τα πράγματα, είτε από ανικανότητα, είτε από σχέδιο, η συνθηκολόγηση είναι δύσκολη. Μπορεί, λοιπόν, να ετοιμάζονται για ρήξη. Προκαλώντας ανυπολόγιστες ζημιές στη χώρα. Σε αυτή τη δεύτερη περίπτωση οι πολιτικές εξελίξεις θα είναι ραγδαίες. Γιατί ένα είναι σίγουρο. Η κυβέρνηση αυτή δεν έχει λάβει εντολή ούτε για ρήξη ούτε για πτώχευση. Αντίθετα, έχει εντολή για λύση πάση θυσία εντός του ευρώ. Εάν, παρά ταύτα, προχωρήσει στη ρήξη ο εθνικός διχασμός που επέφερε στη χώρα με τη διαιρετική τομή μνημόνιο-αντιμνημόνιο θα μετατραπεί σε εμφυλιακή διαμάχη. Προάγγελος εθνικής συμφοράς με τις γεωπολιτικές απειλές που αντιμετωπίζουμε στη γειτονιά μας.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

G8-1

G8-1

Στην τελευταία σύνοδο των ανεπτυγμένων χωρών το μενού αφορούσε κυρίως τη Ρωσία. Η οποία, και πάλι, δεν είχε κληθεί. Η κλιμάκωση της αντιπαράθεσης της Δύσης με τη Ρωσία συνεχίζεται, με την Ουκρανία να αποτελεί το νέο «μήλον της έριδος».

Η αμερικανική στόχευση είναι ένα αρραγές μέτωπο της Δύσης κατά της Ρωσικής επιθετικότητας στην Ουκρανία. Στο τέλος του μήνα η ΕΕ αποφασίζει για την ανανέωση των οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσία για τα γεγονότα στην Ουκρανία. Οι ΗΠΑ επιδιώκουν όχι μόνο τη διατήρηση των οικονομικών κυρώσεων αλλά και τη δέσμευση ότι περαιτέρω κλιμάκωση από τη Ρωσία στην Ουκρανία θα σημάνει και περαιτέρω σκλήρυνση της στάσης της Δύσης.

Η σύνοδος είχε πολλούς συμβολισμούς. Κυρίως σε ευρωατλαντικό επίπεδο. Πρώτον, την αποκατάσταση των σχέσεων Αμερικής-Γερμανίας μετά το περιβόητο ζήτημα των υποκλοπών και τα γενικότερα θέματα εθνικής ασφάλειας που έχουν προκύψει ανάμεσα στις δυο χώρες. Δεύτερον, την επαναβεβαίωση της ευρωατλαντικής ενότητας και την πλήρη ευθυγράμμιση της Γερμανίας και της Ευρώπης στη σκληρή στάση απέναντι στη Ρωσία. Και αυτό γιατί, η αυτόματη στοίχιση του Βερολίνου πίσω από τη γραμμή της Ουάσινγκτον δεν είναι πια δεδομένη. Η νέα, ενωμένη, και γεμάτη αυτοπεποίθηση Γερμανία είναι μια αναδυόμενη ηγεμονική δύναμη. Πόσω μάλλον που ιστορικά υπάρχει μια ειδική σχέση Βερολίνου-Μόσχας, όσο και αν διαρρηγνύει η Μέρκελ τα ιμάτια της ότι με τον Πούτιν έχει διαβεί τον Ρουβίκωνα. Μια σχέση γεωπολιτικής, οικονομικής και ενεργειακής αλληλεξάρτησης. Δεν είναι τυχαίο ότι πρώην καγκελάριοι, όπως ο Σρέντερ, που δουλεύει πια για την Gazprom, αλλά και ο Σμιτ διαφώνησαν δημόσια για την πολιτική που ακολουθείται έναντι της Ρωσίας. Είναι επίσης γεγονός ότι γερμανικές αλλά και ευρωπαϊκές εταιρίες καταγράφουν απώλειες δις ευρώ λόγω των οικονομικών κυρώσεων.

Για όλους αυτούς τους λόγους, στην Ουάσιγκτον ανησυχούν για την ενότητα του ευρωατλαντικού χώρου. Και κατηγορούν τη Ρωσία ότι μετέρχεται κάθε μεθόδου για να διασπάσει την ενότητα της Δύσης. Ότι χρησιμοποιεί τη δύναμη του χρήματος, της ιδεολογίας και της προπαγάνδας προς αυτήν την κατεύθυνση. Σε μια ασυνήθιστη επίθεση, που θύμιζε τα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ κατηγόρησε ευθέως το Κρεμλίνο ότι χρηματοδοτεί ακροδεξιά και ακροαριστερά κόμματα στην Ευρώπη. Τα οποία χρησιμοποιεί για να προωθήσει τους σκοπούς του και να δημιουργήσει ρήγματα στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη.

Σε αυτό το κλίμα δεν είναι τυχαίο ότι η ευρωατλαντική ενότητα αποτελεί και πάλι προτεραιότητα για την Αμερική. Ούτε φυσικά είναι τυχαία και η σκλήρυνση της στάσης της απέναντι στο ελληνικό πρόβλημα, μετά το ειδύλλιο της νέας ελληνικής Κυβέρνησης με τη Μόσχα.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Το χρονικό μιας κακής διαπραγμάτευσης

Το χρονικό μιας κακής διαπραγμάτευσης

Η κυβέρνηση χάνει κατά κράτος μια διαπραγμάτευση από την οποία θα μπορούσε να έχει αποκομίσει κάποια οφέλη. Υπό προϋποθέσεις: Ότι θα είχε προσέλθει στη διαπραγμάτευση με μία σοβαρή διαπραγματευτική ομάδα. Ότι θα είχε σαφή ιεράρχηση των προτεραιοτήτων της. Ότι θα είχε απόλυτη συναίσθηση των εσωτερικών συσχετισμών της πλευράς με την οποία διαπραγματεύεται. Θα είχε απόλυτη συναίσθηση της διαφοράς ισχύος ανάμεσα στα διαπραγματευόμενα μέρη. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για μία διαπραγμάτευση. Και θα είχε απόλυτη κατανόηση για το ποιόν ευνοεί και ποιόν επιβαρύνει η χρονική παράταση μίας διαπραγμάτευσης.

Αντ’ αυτών η κυβέρνηση προσήλθε στη διαπραγμάτευση με μία ομάδα η οποία γρήγορα αποδείχθηκε κατώτερη των περιστάσεων και αντικαταστάθηκε. Έδειξε ότι δεν έχει συναίσθηση των ευρωπαϊκών διαδικασιών. Η ανεδαφική φιλοδοξία για αλλαγή των συσχετισμών στην Ευρώπη γρήγορα εγκαταλείφθηκε. Όσο γρήγορα εγκατέλειψαν την κυβέρνηση οι “σύντροφοι” του Νότου. Έδειξε τέλος έλλειψη σχεδίου, προετοιμασίας, και ρεαλισμού. Με άλλα λόγια, ούτε ήξερε ούτε κατάλαβε τι μπορούσε και τι δεν μπορούσε να πετύχει σε αυτή την διαπραγμάτευση.

Η κυβέρνηση πόνταρε πολλά στην αβεβαιότητα που δημιουργεί το σενάριο της ρήξης. Και οδήγησε τη διαπραγμάτευση στα άκρα. Πράγματι, το σενάριο της ρήξης μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για την Ευρώπη. Αυτή η αβεβαιότητα οδήγησε τους Ευρωπαίους στην εξάντληση κάθε περιθωρίου για να αποφευχθεί το Grexit. Και σε μία προσπάθεια, τουλάχιστον στην αρχή, για ανεύρεση πεδίου συμβιβασμού. Σε καμμία περίπτωση όμως σε ευρωπαϊκή συνθηκολόγηση στις απαιτήσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Οι Ευρωπαίοι έχουν φτάσει πλέον στο συμπέρασμα, καλώς ή κακώς, ότι το κόστος μίας τέτοιας υποχώρησης είναι μεγαλύτερο από το κόστος ενός Grexit. Για το οποίο μάλιστα είχαν χρόνο να προετοιμαστούν προς τη μεριά του περιορισμού της ζημιάς.

Πόσο μάλλον όταν η ρήξη σημαίνει την απόλυτη καταστροφή για την άλλη πλευρά. Δηλαδή για την Ελλάδα. Γι’ αυτό και οι συνεχείς κραυγές των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ για επιστροφή στη δραχμή δεν είχαν καμμία χρησιμότητα. Ούτε καν σε ρόλο του κακού στη διαπραγμάτευση. Όταν βάζεις το πιστόλι στον κρόταφο και απειλείς ότι θα αυτοκτονήσεις, αυτό δεν συνιστά απειλή. Τουλάχιστον όταν ο Παπανδρέου έλεγε το περίφημο «βυθίσατε το Χόρα» προσέφερε υπηρεσία. Μιλούσε για κόστος στον αντίπαλο.

Η περήφανη διαπραγμάτευση της κυβέρνησης οδήγησε τη χώρα σε στρατηγικό εγκλωβισμό. Με την πλάτη στον τοίχο και χωρίς επιλογές. Θα πρέπει τώρα να κατανοήσει ότι στο Κούγκι της ρήξης θα είμαστε μόνοι μας. Ας σβήσει λοιπόν τον δαυλό και ας κάνει τον συμβιβασμό. Όσο μένει ακόμα χρόνος.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Ζάμπια

Ζάμπια

Τελικά τα κατάφεραν. Μας έκαναν Ζάμπια. Δεν θα πληρώσουν τη δόση στο ΔΝΤ και κατέθεσαν αίτημα ομαδοποίησης των πληρωμών για το τέλος του μήνα. Ότι είχε κάνει η Ζάμπια πριν από τρεις δεκαετίες. Το στίγμα της αναξιοπιστίας θα κηλιδώνει τη χώρα για πολλά χρόνια. Την ίδια ώρα που η Ιρλανδία και η Πορτογαλία αποπληρώνουν πρόωρα τα δάνειά τους προς το ΔΝΤ. Εξοικονομώντας εκατομμύρια ευρώ από τους τόκους. Και η Κύπρος είναι σε τροχιά εξόδου από το μνημόνιο νωρίτερα από το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα του 2016. Θα μου πείτε, δεν πιάσαμε πάτο ακόμη. Δεν γίναμε Ζιμπάμπουε. Θα πληρώσουμε, έστω και με καθυστέρηση. Στα σοβαρά όμως, αυτή η απόφαση είναι η απαρχή της εισόδου σε αχαρτογράφητα νερά. Με απρόβλεπτες οικονομικές και πολιτικές συνέπειες.

Είναι να απορεί κανείς. Τι είχαν κατά νου οι ερασιτέχνες του ΣΥΡΙΖΑ; Ότι θα άλλαζε πολιτική η Ευρώπη υπό την πίεση του λαϊκισμού; Κάτι τέτοιο θα άνοιγε το κουτί της Πανδώρας στα ευρωπαϊκά πολιτικά πράγματα. Όχι ότι στην Ευρώπη ή στο Βερολίνο είναι τόσο άκαμπτοι ή πολιτικά μύωπες όσο θέλουμε να νομίζουμε. Ήταν αρχικά διατεθειμένοι να επιδείξουν πνεύμα συμβιβασμού. Αλλά είπαμε, αρχικά. Και απέναντι σε κάποια συγκεκριμένα και ορθολογικά αιτήματα. Αιτήματα που όμως δεν διατυπώθηκαν ποτέ. Μόνο κάτι γενικόλογες θεωρίες και μεσιανικές αντιλήψεις για αλλαγή συσχετισμών στην Ευρώπη με εβρυουλκό την αριστερή κυβέρνηση της Ελλάδος. Εν τω μεταξύ οι μήνες περνάγανε. Τα ταμεία στεγνώσανε, η οικονομία πισωγύρισε στην ύφεση, και η διαπραγματευτική μας θέση χειροτέρεψε.

Είχε πει κάποτε ο Keynes ότι όταν τα στοιχεία αλλάζουν τότε αλλάζω άποψη. Αυτό επιβάλει ο πραγματισμός. Ο Έλληνας πρωθυπουργός θα μπορούσε να προσγειωθεί γρήγορα στην πραγματικότητα. Να την αντιμετωπίσει κατάματα και να αλλάξει πολιτική. Δεν το έπραξε. Παγιδεύτηκε στις προεκλογικές του δεσμεύσεις. Ξόδεψε χρόνο διαπραγματευόμενος με το εσωτερικό του κόμματός του. Και καθυστέρησε να πάρει αποφάσεις. Όταν διαπίστωσε το αδιέξοδο και έδωσε εντολή για να γίνει σοβαρή διαπραγμάτευση ήταν πια πολύ αργά. Είχαμε χάσει τη διαπραγματευτική μας αξιοπιστία. Οι εταίροι μας απηυδισμένοι από την πολυγλωσσία του ΣΥΡΙΖΑ και την ασυναρτησία του οικονομικού του επιτελείου ενώθηκαν πίσω από ένα σκληρό κείμενο. Το οποίο επιδόθηκε στην ελληνική πλευρά εν είδει τελεσιγράφου.

Τώρα έφτασε η ώρα της αλήθειας. Και το ποτήρι είναι πικρό. Πολύ πιο πικρό από το e-mail Χαρδούβελη, όπως παραδέχονται και οι στενοί συνεργάτες του Πρωθυπουργού. Και θα αναγκαστεί να το πιεί μέχρι το τέλος. Αλλιώς θα γίνει ο Πρωθυπουργός της δραχμής και θα τερματίσει άδοξα την πολιτική του σταδιοδρομία. Τρίτος δρόμος δεν υπάρχει.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΑ στα “ΝΕΑ”