Φάκελος Προσφυγικό: Οπλοποίηση

Φάκελος Προσφυγικό: Οπλοποίηση

Όταν αναλύεις τη διεθνή πολιτική με λάθος εργαλεία και δεν μελετάς τον αντίπαλό σου, η σύγκρουση με την πραγματικότητα είναι αναπόφευκτη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι τελευταίες εξελίξεις. Ενώ η Τουρκία προετοίμαζε την οπλοποίηση του προσφυγικού-μεταναστευτικού, οι εγχώριοι γνωμηγήτορες προσπαθούσαν να φτιάξουν κλίμα για προσφυγή στη Χάγη.

Η Ερντογανική, αυταρχική και Ισλαμική Τουρκία μας κάνει, εδώ και καιρό, μπούλινγκ για να μας εξαναγκάσει σε συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο παραβιάζοντας κάθε κανόνα δικαίου και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Ενδεικτική των προθέσεών της είναι και η παράνομη συμφωνία που υπέγραψε με τη Λιβύη.

Τώρα οπλοποίησε πρόσφυγες και μετανάστες. Οπλοποιεί και κατευθύνει μια πλημμυρίδα απελπισμένων ανθρώπων που μπορούν να καταλύσουν οποιοδήποτε κράτος. Είναι μια σοβαρή κλιμάκωση της επιθετικότητάς της. Είναι μια γκρίζα υβριδική εκδοχή ενός θερμού επεισοδίου.

Η Τουρκία οπλοποιεί το προσφυγικό-μεταναστευτικό εκβιάζοντας Ευρώπη και Ελλάδα. Εκβιάζει την Ευρώπη για ανταλλάγματα και επιδιώκει να παραλύσει, να φινλανδοποιήσει την Ελλάδα.

Ο Ερντογάν συμπεριφέρεται με όρους ισχύος, γνωρίζοντας ότι η σημερινή διεθνοπολιτική συγκυρία του αφήνει περιθώρια τέτοιων συμπεριφορών χωρίς σοβαρές κυρώσεις.

Η Τουρκία αποτελεί διαχρονική και σοβαρή απειλή για τη χώρα μας. Από το 1974 και μετά, η Κεμαλική Τουρκία έβαλε στο τραπέζι μια σειρά από αιτιάσεις, όπως το εύρος του εθνικού εναέριου χώρου και της αιγιαλίτιδας ζώνης, το FIR, τις γκρίζες ζώνες, την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών κ.λπ. Τις αιτιάσεις αυτές τις προωθεί μέσα από συνεχείς παραβιάσεις και παραβάσεις και πολιτικοστρατιωτικές κρίσεις τύπου Ιμίων. Ο στόχος είναι προφανής. Με μια συνεχή πίεση αυξομειούμενης έντασης να προσπορίσει πολιτικά οφέλη σταματώντας ένα βήμα πριν τη γενική σύρραξη. Ενίοτε το επιτυγχάνει, όπως μετά τα Ίμια ανάγκασε την κυβέρνηση Σημίτη στη Μαδρίτη να αναγνωρίσει ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο.

Υπό τον Ερντογάν η Τουρκία, σταδιακά, απομακρύνθηκε από τη Δύση. Η ευρωπαϊκή της προοπτική κατέρρευσε, μαζί και η λογική του Ελσίνκι. Όχι γιατί εγκατέλειψε το Ελσίνκι η κυβέρνηση Καραμανλή, όπως πονηρά ισχυρίζεται ο κ. Σημίτης. Αλλά γιατί το εγκατέλειψε η πραγματικότητα. Γιατί, τελικά η Τουρκία, αλλά και η Ευρώπη, εξυπηρετήθηκαν αμφότερες από μια αμιγώς εργαλειακή και ανταλλακτική σχέση. Αντί για δημοκρατικό μετασχηματισμό και σύγκλιση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, η Τουρκία αποχαλινώθηκε. Ο Ερντογάν διολίσθησε σε αυταρχισμό στο εσωτερικό και επιθετικότητα στα εξωτερικά.

Αυτοί, λοιπόν, που μας σπρώχνουν στη Χάγη κρύβοντας από πίσω ένα νέο Μόναχο, πρέπει να καταλάβουν ότι δεν μπορείς να δαμάσεις έναν διεθνή ταραξία, που υπακούει μόνο σε όρους ισχύος, βασιζόμενος στην καχεκτική διεθνή δικαιοταξία. Η επιθετικότητα της Τουρκίας δεν αντιμετωπίζεται με κατευνασμό αλλά με ανάσχεση και αποτροπή.

Η Ελλάδα δεν είναι αδύναμη και η Τουρκία δεν είναι παντοδύναμη. Αντί να σπεύδουμε να κατευνάσουμε την Τουρκία πρέπει να αυξήσουμε τους πολλαπλασιαστές ισχύος μας (διμερείς συμμαχίες κ.ά.) και να θωρακίσουμε την άμυνα και την αποτροπή μας. Μια ισχυρή Ελλάδα μπορεί να αναγκάσει την Τουρκία να εγκαταλείψει τις μαξιμαλιστικές αιτιάσεις της. Αλλιώς, η Τουρκία θα συνεχίσει να προκαλεί καταρρακώνοντας κάθε κανόνα διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου, που εμείς επικαλούμαστε. Θα συνεχίσει να γκριζάρει ζώνες εθνικής κυριαρχίας και στο τέλος θα έχει κερδίσει με τη φοβέρα, χωρίς να χρειαστεί να ρίξει ούτε μια σφαίρα.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ”, στήλη “ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ”

Ανεξέλεγκτη

Ανεξέλεγκτη

Βρισκόμαστε σε μια ακροσφαλή ιστορική περίοδο μεγάλων αλλαγών σε πλανητικό επίπεδο. Η μετατροπή του άναρχου διεθνούς συστήματος σε οργανωμένη διεθνή κοινωνία μέσα από την επέκταση της δυτικής φιλελεύθερης τάξης αποδείχθηκε χίμαιρα. Επιστρέφουμε σε ένα κρατοκεντρικό περιβάλλον ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων με αλλαγές στη διεθνή κατανομή της ισχύος. Αυτές οι συστημικές αλλαγές συνυπάρχουν διαλεκτικά με τις σαρωτικές δομικές αλλαγές της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, των μεταναστευτικών ρευμάτων, της κλιματικής αλλαγής.

Είμαστε σε μια μεσοπερίοδο της ιστορίας, όπου oι παραδοχές του χθες δεν ισχύουν πια. Για μικρά κράτη-έθνη, όπως η Ελλάδα, αυτές οι μεταβατικές περίοδοι είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες.

Η χώρα μας, αποδυναμωμένη από μια πολύχρονη κρίση, αντιμετωπίζει την κλιμακούμενη απειλή της Τουρκίας. Η Τουρκία χαρακτηρίζεται αυτήν την εποχή από μια «υπερχείλιση γεωπολιτικού δυναμικού». Επιδιώκει επέκταση και διεξόδους σε ευρύτερους χώρους. Δεν κανοναρχείται, πλέον, ούτε από τις ορίζουσες ούτε και από τους περιορισμούς του διπολισμού του Ψυχρού Πολέμου ή του μεταψυχροπολεμικού αμερικανικού μονοπολισμού. Αντίθετα, σε ένα πολυπολικό περιβάλλον μεγάλων δυνάμεων αυτοπροσδιορίζεται ως μια μεγάλη δύναμη του συστήματος. Συνομιλεί επί ίσοις όροις με τη Ρωσία, την Αμερική, την Κίνα. Η ευρωπαϊκή της προοπτική έχει προ πολλού ενταφιαστεί. Συμβαδίζει με τη Δύση μόνο επιλεκτικά, όταν συμπίπτουν τα συμφέροντα της.

Η Νέα Τουρκία έχει φέρει σε στρατηγική αμηχανία τη Δύση. Η πολιτική της «εξημέρωσης» και του ελέγχου της Τουρκίας μέσα από την ενσωμάτωσή της στους δυτικούς θεσμούς είναι ένα αδειανό πουκάμισο. Η Δύση αρκείται, πλέον, στο να κατευνάζει την Τουρκία για να περισώσει ότι μπορεί από τα οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα της.

Το πρόβλημα γίνεται οξύτερο στη δική μας περίπτωση. Πρώτον, γιατί είμαστε οι κύριοι αποδέκτες του τουρκικού επεκτατισμού. Δεύτερον, γιατί πέραν από δηλώσεις συμπάθειας, η Δύση, κατ’ ουσίαν τηρεί πολιτική ίσων αποστάσεων. Τρίτον, γιατί εναποθέτουμε τις ελπίδες μας σε μια δικαιοταξία που υποχωρεί.

Σπεύδουμε να μιλήσουμε για συνεκμετάλλευση και Χάγη, και να τα βρούμε με τη Τουρκία. Ενώ γνωρίζουμε ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να συμφωνήσει σε προσφυγή στη Χάγη για τα μόνα ουσιαστικά ζητήματα προς διευθέτηση (δηλ. υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ). Η Τουρκία, με συνέπεια και συνέχεια, κλιμάκωσε τις διεκδικήσεις της από το ‘74 μέχρι σήμερα. Και σήμερα, επιδιώκει συνολική αναθεώρηση του status quo στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Θεωρεί ότι οι συνθήκες της επιτρέπουν να κεφαλαιοποιήσει τις διεκδικήσεις της. Γιατί η επιστροφή σε ένα πολυπολικό διεθνές σύστημα, η ανοχή στη προβολή ισχύος και χρήση βίας, και η δική μας αδυναμία της επιτρέπουν να προχωρήσει.

Με αυτήν την ανεξέλεγκτη Τουρκία δεν είναι εφικτός ούτε καν ένας έντιμος συμβιβασμός.

Οι λύσεις δεν είναι ούτε πολλές ούτε εύκολες. Οι επικλήσεις του διεθνούς δικαίου δεν θα μας σώσουν όπως δεν έσωσαν τους Μήλιους. Η συμμετοχή στην Ενωμένη Ευρώπη, δυστυχώς, δεν επαρκεί στη νέα εποχή. Θα πρέπει να εμβαθύνουμε και να αξιοποιήσουμε στο έπακρον τις διμερείς συμμαχίες. Η αναβάθμιση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην Ελλάδα δεν μπορεί να μην συνοδεύεται από χειροπιαστές εγγυήσεις για την ακεραιότητα της χώρας.

Θα πρέπει, κατεπειγόντως, να ενισχύσουμε την αποτρεπτική ισχύ της χώρας με «έξυπνους τρόπους».

“Με ντουφέκι και παζάρι” ήταν η εξωτερική πολιτική του Βενιζέλου στις δύσκολες ιστορικές περιόδους.

πηγή: εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ”, στήλη “ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ”

Το τέλειο τηλεφώνημα

Το τέλειο τηλεφώνημα

Μια σαιξπηρική τραγωδία εκτυλίσσεται στην καρδιά της Αμερικής. Δύο εβδομάδες δημοσίων ακροάσεων στο Κογκρέσο ανέδειξαν μια εικόνα βαθιάς πολιτειακής κρίσης. Ο Πρόεδρος, με τη συμπεριφορά και τη ρητορική του, έχει προκαλέσει σοβαρή και διαρκή βλάβη στους θεσμούς της αμερικανικής δημοκρατίας και, κατά πολλούς, στα αμερικανικά συμφέροντα. Το Κογκρέσο είναι διχασμένο στα κομματικά χαρακώματα. H φωτεινή όψη της Αμερικής ήταν οι δημόσιοι λειτουργοί που κατέθεταν επί ώρες και μέρες με υψηλό αίσθημα καθήκοντος και αφοσίωσης στο Σύνταγμα, τους νόμους και το δημόσιο συμφέρον. Αψήφησαν τους κινδύνους από τη δημόσια έκθεση και το μπούλινγκ του Προέδρου, που τουιτάριζε εναντίον τους την ίδια ώρα που κατέθεταν. Οι καταθέσεις τους ήταν αποκαλυπτικές. Το επίσημο κράτος απέναντι σε έναν παράλληλο μηχανισμό που εκτελούσε “πολιτικά θελήματα” για τον Πρόεδρο. Να πιεστεί η Ουκρανική κυβέρνηση να κατασκευάσει ενοχοποιητικά στοιχεία για την οικογένεια Μπάιντεν, με αντάλλαγμα την αμερικανική βοήθεια. Βοήθεια, που είχε εγκρίνει το Κογκρέσο αλλά κατακρατούσε ο Λευκός Οίκος, ως μοχλό άσκησης πίεσης.

Από την ακροαματική διαδικασία στο Κογκρέσο προέκυψε κατάχρηση εξουσίας του Προέδρου, αλλά και παρακώλυση της δικαιοσύνης. Ο Λευκός Οίκος αρνείται πεισματικά να παραδώσει στοιχεία ή να επιτρέψει σε εμπλεκόμενα μέλη της εκτελεστικής εξουσίας να καταθέσουν στην έρευνα του Κογκρέσου.

Η ηγεσία των δημοκρατικών, παρά τις επανειλημμένες ευκαιρίες που είχε, δίσταζε να ξεκινήσει διαδικασία καθαίρεσης κατά του Τραμπ. Φοβόταν ότι με την πόλωση που επικρατεί θα είχε το αντίθετο αποτέλεσμα. Στην περίπτωση του «Ουκρανικού τηλεφωνήματος» άλλαξε στρατηγική γιατί θεώρησε ότι προέκυπταν αδιάσειστα στοιχεία για κατάχρηση εξουσίας που μπορούσαν εύκολα να εξηγηθούν στη κοινή γνώμη.

Σε άλλη εποχή, τα στοιχεία που προέκυψαν θα είχαν παρασύρει οποιαδήποτε Προεδρία. Ο Τραμπ, όμως, ανέβηκε στην εξουσία εκμεταλλευόμενος την απονομιμοποίηση της πολιτικής διαδικασίας, το αντισυστημικό ρεύμα, τις διαιρέσεις και τα χειρότερα ένστικτα της αμερικανικής κοινωνίας. Έκτοτε, κάνει ό,τι μπορεί για να τα υποδαυλίζει. Πολιτεύεται με διχαστική και πολωτική ρητορική, υβρίζει και στοχοποιεί αντιπάλους, υιοθετεί θεωρίες συνωμοσίας, χρησιμοποιεί όρους trash culture και παραποιεί συστηματικά την αλήθεια. Έχει δύο συμμάχους στο πλευρό του. Την καλή πορεία της οικονομίας, και τα μίντια. Χρησιμοποιεί τα φιλικά μέσα και στοχοποιεί τα αντιπολιτευόμενα εξίσου αποτελεσματικά.

Η συσπείρωση της εκλογικής του βάσης δεν αφήνει, για την ώρα, περιθώρια αποστασίας στους ρεπουμπλικανούς αντιπροσώπους. Οι ρεπουμπλικάνοι έχουν χαράξει δυο γραμμές αμύνης. Η πρώτη ταυτίζεται με τον Τραμπ στην εκδοχή του “τέλειου τηλεφωνήματος”. Η δεύτερη υποστηρίζει ότι η συμπεριφορά του μπορεί να ήταν ανάρμοστη, αλλά σε καμία περίπτωση δεν τεκμηριώνεται λόγος έκπτωσης από το προεδρικό αξίωμα.

Rebus sic stantibus, οι γραμμές θα αντέξουν και, στη χειρότερη περίπτωση, ο Τραμπ θα εισπράξει μια επίπληξη (censure) από τη Γερουσία. Οι δυο πλευρές θα οδηγηθούν, έτσι, στη μητέρα όλων των μαχών, τις προεδρικές εκλογές του 2020. Δεν θα πρέπει, όμως, να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ανατροπής καθώς, μετά από τρία χρόνια, το βαθύ κράτος των ΗΠΑ δείχνει σημάδια αφύπνισης και ενεργοποίησης.

εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ”, στήλη “ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ”

Καθαίρεση

Καθαίρεση

Η πολιτική ζωή στις ΗΠΑ έχει εισέλθει στο λυκόφως της διαδικασίας καθαίρεσης του Προέδρου από το αξίωμά του. Η διαδικασία αυτή, γνωστή ως impeachment, έχει δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση, η Βουλή των Αντιπροσώπων διερευνά αν έχει παραβιαστεί το άρθρο 2, παράγραφος 4, του Αμερικανικού συντάγματος, που αναφέρει ότι “ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και όλοι οι δημόσιοι λειτουργοί των ΗΠΑ καθαιρούνται από το αξίωμά τους εάν καταδικαστούν για προδοσία, δωροδοκία και άλλα σοβαρά εγκλήματα και πταίσματα.”

Εάν η έρευνα της Βουλής των Αντιπροσώπων καταλήξει ότι τεκμαίρεται κατάχρηση εξουσίας ή άλλα σοβαρά εγκλήματα και πταίσματα, ψηφίζει την παραπομπή του Προέδρου στη Γερουσία, η οποία λειτουργεί ως ειδικό δικαστήριο.

Η διαδικασία φαίνεται, εκ πρώτης όψεως, νομική αλλά είναι βαθιά πολιτική καθώς απαιτείται απλή πλειοψηφία των παρόντων στην Βουλή των Αντιπροσώπων για την παραπομπή και πλειοψηφία δύο τρίτων στη Γερουσία για την καθαίρεση.

Η διαδικασία της καθαίρεσης είναι ένα απομεινάρι μιας άλλης εποχής. Θεσμοθετήθηκε από το αγγλικό Κοινοβούλιο το 1376 για να ελέγχονται οι υπουργοί του Βασιλέα, που είχε το αλάθητο, για κατάχρηση εξουσίας. Για να αποτραπεί, με τον τρόπο αυτό, τυχόν διολίσθηση σε ένα απολυταρχικό καθεστώς.

Η πρακτική αυτή, που είχε ατονήσει πλέον στο αγγλικό πολιτικό σύστημα, υιοθετήθηκε 400 χρόνια μετά από την αμερικανική συντακτική συνέλευση του 1787 στη Φιλαδέλφεια. Διευρύνθηκε μάλιστα για να συμπεριλάβει τον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ. Αυτό ήταν ένα συνταγματικό παράδοξο καθώς η διάταξη δεν αφορούσε έναν Βασιλέα, αλλά τον Πρόεδρο μιας νεότευκτης δημοκρατίας. Στις δημοκρατίες ο τρόπος άσκησης της εξουσίας ενός προέδρου κρίνεται, ελέγχεται και αξιολογείται κάθε τέσσερα χρόνια. Ελέγχεται επίσης μέσω της διάκρισης των εξουσιών και από τα θεσμικά αντίβαρα που, στην περίπτωση του αμερικανικού πολιτικού συστήματος, είναι αρκετά ισχυρά.

Οι ιδρυτές της αμερικανικής δημοκρατίας, όμως, επιζητούσαν μια επιπλέον δικλείδα ασφαλείας, όπως υποστήριξαν ο Τζέϊμς Μάντισον, αλλά και ο Τζώρτζ Μέϊσον από τη Βιρτζίνια.

Έκτοτε, δυο πρόεδροι, ο Άντριου Τζόνσον το 1868, και ο Κλίντον το 1998, παραπέμφθηκαν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Αθωώθηκαν, όμως, τελικά στη Γερουσία γιατί δεν συγκεντρώθηκε η απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων για την καθαίρεσή τους.

Τον Οκτώβριο του 1973, η Βουλή των Αντιπροσώπων ξεκίνησε την έρευνα κατά του προέδρου Νίξον για το σκάνδαλο Γουωτεργκέιτ. Στις 9 Αυγούστου του 1974, πριν η Ολομέλεια ψηφίσει την πρόταση μομφής, ο Νίξον παραιτήθηκε.

Η έρευνα για τη στοιχειοθέτηση κατάχρησης εξουσίας που θα οδηγήσει σε πρόταση μομφής κατά του Προέδρου Τραμπ, είναι η τέταρτη στην ιστορία των ΗΠΑ.

Εάν το παρελθόν αποτελεί τον πρόλογο, σε τέτοιες διχαστικές πολιτικές διαδικασίες, οι βουλευτές και οι γερουσιαστές στοιχίζονται πίσω από τις κομματικές διαχωριστικές γραμμές. Εκτός αν υπάρξουν αδιάσειστα ενοχοποιητικά στοιχεία, όπως έγινε στην περίπτωση Νίξον.

Στην πολιτικά πολωμένη Αμερική, το πιθανότερο είναι ότι η ελεγχόμενη από τους δημοκρατικούς Βουλή των Αντιπροσώπων θα παραπέμψει τον Τραμπ, αλλά η ελεγχόμενη από τους ρεπουμπλικανούς Γερουσία θα τον αθωώσει.

εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ”, στήλη “ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ”

Αλλαγή ισορροπιών στη Μέση Ανατολή

Αλλαγή ισορροπιών στη Μέση Ανατολή

Η απόφαση του Προέδρου των ΗΠΑ για την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από τη Συρία δεν υπακούει σε καμία διεθνοπολιτική λογική. Αντίκειται στα συμφέροντα των ΗΠΑ και δυναμιτίζει τις ισορροπίες στην περιοχή. Η αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων αφήνει την περιοχή στο έλεος της Ρωσίας, του Ιράν και της Τουρκίας. Εγκαταλείπει τους Κούρδους της Συρίας που σήκωσαν όλο το βάρος των στρατιωτικών επιχειρήσεων εναντίον του ISIS. Επιβαρύνει την ασφάλεια του Ισραήλ αφήνοντας χώρο ανάπτυξης εχθρικών ιρανικών δυνάμεων. Δίνει την ευκαιρία στον ISIS να ανασυνταχθεί. Επιβραβεύει την Τουρκία που, με κάθε τρόπο, δείχνει εδώ και καιρό την απομάκρυνσή της από τη Δύση, την περιφρόνησή της προς τις ΗΠΑ και την προσέγγισή της με τη Ρωσία. Στέλνει ένα μήνυμα αναδίπλωσης των ΗΠΑ που αποθαρρύνει φίλους και συμμάχους και αποθρασύνει αναθεωρητικές χώρες.

Ο Τραμπ πήρε την απόφαση αυτή υπό τη σκιά της έρευνας του Κογκρέσου για κατάχρηση εξουσίας και το ενδεχόμενο της καθαίρεσης να πλανάται πάνω από την Προεδρία του. Με το πρόσχημα της εκπλήρωσης της προεκλογικής του υπόσχεσης για επαναπατρισμό των Αμερικανών στρατιωτών απευθύνεται στο θυμικό των εκλογέων του βλάπτοντας όμως, μακροπρόθεσμα, τα αμερικανικά συμφέροντα. Προσπαθεί να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους του για να εγκλωβίσει τους αντιπροσώπους τους, ρεπουμπλικανούς Γερουσιαστές, που τους έχει ανάγκη εάν η υπόθεση καθαίρεσης φτάσει στη Γερουσία.

Από την άλλη πλευρά, ο τακτικιστής Ερντογάν βρίσκεται σε διαρκή κινητικότητα, μέσα σε ένα λαβύρινθο αντιφατικών αποφάσεων. Αλλάζει συμμαχίες, δημιουργεί εξωτερικούς εχθρούς, αναμετριέται με το φάντασμα του Κεμάλ, αλλά πάντοτε με το βλέμμα στραμμένο στο εσωτερικό και με γνώμονα την πολιτική του επιβίωση. Στο συριακό έχει κατά καιρούς συμμαχήσει με όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Από τον ISIS, τον Άσαντ, μέχρι και τους Κούρδους.

Τώρα άδραξε την ευκαιρία που του προσέφερε ο Τραμπ για να διευρύνει τη ζώνη ασφαλείας που είχε ήδη δημιουργήσει στη βορειοδυτική Συρία. Ο στόχος του είναι να παγιώσει μια ζώνη τουρκικού ελέγχου, κατά μήκος των συνόρων με τη Συρία, για να μεταφέρει δύο με τρία εκατομμύρια από τα 3,6 προσφύγων που βρίσκονται σε τουρκικό έδαφος. Η μόνιμη μετεγκατάσταση των προσφύγων κατά μήκος των συνόρων της Τουρκίας με τη Συρία θα αλλοιώσει την εθνοτική σύνθεση της περιοχής εις βάρος των Κούρδων. Και θα δημιουργήσει εντάσεις στις σχέσεις Κούρδων-Αράβων προς όφελος της Τουρκίας.

Η Ρωσία και το Ιράν είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι από τις εξελίξεις. Η Ρωσία εκμεταλλεύεται το ανέλπιστο δώρο της αμερικανικής αποχώρησης για να σημάνει την πλήρη επιστροφή της στη Μέση Ανατολή. Αφού διέσωσε τον Άσαντ χρησιμοποιεί τώρα την Τουρκική επίθεση για να φέρει τους Κούρδους κοντύτερα στο καθεστώς του Άσαντ. Το χειρότερο είναι ότι η αμερικανική αποχώρηση δημιουργεί εκ των πραγμάτων συνθήκες για περαιτέρω προσέγγιση της Ρωσίας με την Τουρκία και το Ιράν. Μια τέτοια εξέλιξη θα έχει ως αποτέλεσμα την αναδιάταξη των ισορροπιών στη Μέση Ανατολή εις βάρος των δυτικών συμφερόντων.

εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ” – στήλη “ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ”

Εθνικές εκλογές 2019: Νέος πολιτικός κύκλος

Εθνικές εκλογές 2019: Νέος πολιτικός κύκλος

Ο εκδημοκρατισμός και η οικονομική ανάπτυξη ήταν τα προτάγματα της μεταπολίτευσης για τη μετάβαση της ελληνικής κοινωνίας σε μια ευρωπαϊκή δημοκρατία. Η είσοδος στην Ευρώπη επρόκειτο να λειτουργήσει ως πρόκληση και εφαλτήριο εκσυγχρονισμού.

Η χώρα πέτυχε πολλά αλλά πολλές στρεβλώσεις παρέμειναν. Τα πελατειακά δίκτυα αντί να διαλυθούν ισχυροποιήθηκαν, η δημόσια διοίκηση παρέμεινε κομματοκρατούμενη και αναποτελεσματική. Ο παραγωγικός ιστός της χώρας δεν εκσυγχρονίστηκε, ενώ αναπτύχθηκε ένας ατομικιστικός υλισμός και μια ευημερία με δανεικά. Η σύγκρουση με την πραγματικότητα ήταν αναπόφευκτη και το τίμημα για την κοινωνία βαρύ. Η εποχή των μνημονίων ήταν το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της διεθνούς οικονομικής κρίσης και των διαρθρωτικών αδυναμιών της χώρας.

Το πολιτικό σύστημα μπήκε σε περιδίνηση. Οι δυνάμεις του λαϊκισμού, της δημαγωγίας και της οπισθοδρόμησης ήρθαν στην εξουσία. Τα άκρα και το περιθώριο μπήκαν στο Κοινοβούλιο. Η Νέα Δημοκρατία συμπιέστηκε, παλινδρόμησε κάποιες στιγμές, αλλά τελικά άντεξε. Το κόμμα όμως που υπέστη, τελικά, στρατηγική και καθολική ήττα ήταν το ΠΑΣΟΚ. Η κοινωνία, σε αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις καταδίκασε το άλλοτε κραταιό κόμμα της μεταπολίτευσης σε πολιτική απίσχναση. Αποδίδοντάς του το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης για την κρίση.

Την εβδόμη Ιουλίου άνοιξε ένας νέος πολιτικός κύκλος. Η χώρα μετά από δέκα χρόνια έχει πάλι αυτοδύναμη κυβέρνηση και έναν νέο δικομματισμό. Τα κομματικά παράγωγα της κρίσης εξαφανίστηκαν, αν και η πολιτική εκκεντρικότητα βρήκε δυο νέους εκφραστές στο Κοινοβούλιο. Στον νέο αυτό πολιτικό κύκλο, η Νέα Δημοκρατία θα είναι ο κυρίαρχος πόλος του πολιτικού συστήματος. Επικράτησε στις Ευρωεκλογές, ελέγχει τις 12 από τις 13 Διοικητικές περιφέρειες, πάνω από 200 δήμους, και έχει άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Δεν ξέρω αν ο ΣΥΡΙΖΑ υπέστη στρατηγική ήττα, το σίγουρο είναι ότι η Νέα Δημοκρατία έχει καταγάγει συντριπτική νίκη. Η Νέα Δημοκρατία επιβίωσε γιατί παραδοσιακά εξέφρασε τα δυναμικά στρώματα της ελληνικής κοινωνίας, τον μεσαίο χώρο, τους νοικοκυραίους που έλεγε ο Αβέρωφ. Δεν προσέβαλε τον αξιακό συντηρητισμό τους, αλλά δεν τον εργαλειοποίησε για ψηφοθηρικούς λόγους. Παρέμεινε κόμμα πατριωτικό αλλά όχι εθνικιστικό, λαϊκό όχι λαϊκίστικο, και φιλελεύθερο αλλά κοινωνικά φιλελεύθερο. Παρέμεινε αταλάντευτα προσηλωμένο στην ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας και στο μεταρρυθμιστικό πρόταγμα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να διατήρησε σχετικά υψηλά ποσοστά στις εθνικές εκλογές αλλά ηττήθηκε κατά κράτος σε τρεις αλλεπάλληλες εκλογικές διαδικασίες. Απέτυχε οικτρά στις αυτοδιοικητικές εκλογές, και στις εθνικές εκλογές έχασε σε όλες σχεδόν τις ηλικίες και τις κοινωνικο-επαγγελματικές τάξεις. Η σύνθεση της νέας κοινοβουλευτικής του ομάδας είναι ετερόκλητη, η πολιτική του ταυτότητα συγκεχυμένη. Η μετεξέλιξή του σε κεντροαριστερό κόμμα δεν θα είναι εύκολη. Θα υπάρχει πάντοτε η πίεση οπισθοδρόμησης σε μεθόδους κόμματος διαμαρτυρίας καθώς ένα κομμάτι της εκλογικής του βάσης εξακολουθεί να αντιλαμβάνεται την πολιτική με όρους μπαχαλάκηδων. Καθώς η μάχη των συνιστωσών δεν θα είναι εύκολη, ο Τσίπρας θα έχει να ανέβει ένα βουνό για να μετατρέψει το ΣΥΡΙΖΑ σε κανονικό κόμμα.

Η νίκη της ΝΔ μπορεί να αποκτήσει χαρακτηριστικά πολιτικής ηγεμονίας, αν κατορθώσει να προχωρήσει στη μετάβαση σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο για τη χώρα. Τότε η χώρα θα έχει βγει οριστικά από την κρίση και θα έχει εισέλθει σε μια νέα μεταπολίτευση.

εφημερίδα: “ΤΑ ΝΕΑ”, στήλη: “ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ”

Πρότυπα σχολεία: κραυγή αγωνίας

Πρότυπα σχολεία: κραυγή αγωνίας

Μέσα στο βουητό της προεκλογικής περιόδου μια είδηση πέρασε στα ψιλά. Μια 18χρονη μαθήτρια που μόλις αποφοίτησε από Πειραματικό Σχολείο έστειλε ανοιχτή επιστολή προς τον Πρωθυπουργό για τη διάλυση των δημόσιων προτύπων σχολείων και τη δαιμονοποίηση της αριστείας.

Το 2013, αναφέρει στην επιστολή της η μαθήτρια, «τελείωνα την Έκτη Δημοτικού, όταν έμαθα ότι δημιουργούνται Πρότυπα Σχολεία, όπου οι μαθητές θα μπαίνουν με εξετάσεις. Η οικογένεια μου, που πάντα ενδιαφερόταν να λάβουμε κι εγώ κι ο αδελφός μου την καλύτερη δυνατή παιδεία, αλλά δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν δίδακτρα για ιδιωτικό σχολείο, με ρώτησαν αν ήθελα να πάρω μέρος στις εξετάσεις και απάντησα θετικά…..Πέρασα κι έτσι ήμουν στην πρώτη φουρνιά των μαθητών που ξεκίνησαν το 2013-14 στην Α Γυμνασίου να φοιτούν στα πρότυπα.»

Στη συνέχεια ήρθε ο ΣΥΡΙΖΑ, και το όνειρο της μαθήτριας μετατράπηκε σε εφιάλτη.

«Μέχρι που το 2015 άκουσα τον υπουργό Παιδείας της κυβέρνησης σας» συνεχίζει η μαθήτρια, «να λέει ότι η αριστεία είναι ρετσινιά και ότι γι’ αυτό θα καταργούσατε τα Πρότυπα, επειδή τα θεωρούσατε προνομιακά σχολεία και, όπως έλεγε ο υπουργός σας, θέλατε ίσες ευκαιρίες για όλους τους μαθητές….Τι βίωσα έκτοτε; Τη βαθιά παρακμή του σχολείου μου, που κάθε χρόνο γινόταν όλο και πιο έντονη.»

Ως υπουργός έδωσα ιδιαίτερη βαρύτητα στην εδραίωση του θεσμού των ΠΠΣ. Ο θεσμός των Πρότυπων Πειραματικών επανήλθε το 2011. Η εισαγωγή όμως παρέμενε με κλήρωση, καταργώντας έτσι στην πράξη τον χαρακτήρα του Προτύπου Σχολείου. Αναβαθμίσαμε τη λειτουργία τους (Ν 4072/2012 και Ν 4186/2013), και από το σχολικό έτος 2012-2013 εφαρμόσαμε την εισαγωγή των μαθητών στην Α’ τάξη Γυμνασίου και Α’ Λυκείου των ΠΠΣ με εξετάσεις. Την επόμενη χρονιά οι αιτήσεις διπλασιάστηκαν, επιβεβαιώνοντας την ορθότητα της επιλογής.

Οι αιτήσεις των εκπαιδευτικών για την πλήρωση θέσεων στα ΠΠΣ ξεπέρασαν κάθε προσδοκία. Διαψεύστηκαν έτσι οι Κασσάνδρες που προεξοφλούσαν ότι λόγω της προαπαιτούμενης αξιολόγησης και των αυξημένων απαιτήσεων οι εκπαιδευτικοί θα γυρνούσαν την πλάτη τους στον θεσμό.

Τον Απρίλιο του 2014 παρουσιάσαμε τον σχεδιασμό για τα ΠΠΣ της Ελλάδας του 2020. Επεκτείνοντας τον θεσμό και στην επαγγελματική εκπαίδευση και σχεδιάζοντας πλήρεις κάθετες δομές (νηπιαγωγείο – δημοτικό – γυμνάσιο – λύκειο) και στις 13 περιφέρειες της χώρας. Με στόχο να υπάρξει ένα ολοκληρωμένο δίκτυο αριστείας σε όλη τη χώρα προσβάσιμο από όλα τα Ελληνόπουλα.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ άρχισε το ξήλωμα στην Παιδεία από τα σχολεία της αριστείας, τα κατεξοχήν «αταξικά» σχολεία. Στη σύγκρουση για τα ΠΠΣ συγκρούονται ουσιαστικά δύο νοοτροπίες. Η μία νοοτροπία οδηγεί στην Ελλάδα που δημιουργεί. Που δεν φοβάται την αξιολόγηση, την άμιλλα, την αριστεία. Μια Ελλάδα δυνατή και εξωστρεφή. Η άλλη νοοτροπία είναι αυτή που θεωρεί την αριστεία ρετσινιά. Που θέλει μια Ελλάδα χτισμένη πάνω στη νοοτροπία της ισοπέδωσης, της ήσσονος προσπάθειας. Μια νοοτροπία που επικράτησε από τη δεκαετία του ’80 και οδήγησε τη χώρα στη χρεοκοπία. Όχι τόσο στην οικονομική όσο στην ηθική και αξιακή χρεοκοπία. Η δέσμευση της ΝΔ για την ενίσχυση και επέκταση του θεσμού των προτύπων και πειραματικών σχολείων δίνει ελπίδα ότι αυτή τη φορά θα κατορθώσουμε να ξεριζώσουμε οριστικά αυτή τη νοοτροπία.

εφημερίδα ‘ΤΑ ΝΕΑ’, στήλη “ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ”

Σκαληνό τρίγωνο

Σκαληνό τρίγωνο

Η κρίση στις σχέσεις Αμερικής και Τουρκίας με αφορμή τους S-400 είναι ένα ακόμη επεισόδιο που δείχνει την προοδευτική απόκλιση συμφερόντων των δύο χωρών στη μεταψυχροπολεμική εποχή. Από τον πόλεμο του Ιράκ, την αραβική άνοιξη, το Συριακό και τις σχέσεις με το Ισραήλ, η Τουρκία διαφοροποιείται πλέον από τις βασικές επιλογές της αμερικανικής στρατηγικής στην ευρύτερη περιοχή. Στον αντίποδα αυτής της σταδιακής αποσύνδεσης από τη Δύση, η Τουρκία έχει αναπτύξει μια πολυεπίπεδη σχέση με τη Ρωσία που εξελίσσεται σε στρατηγική συνεργασία.

Οι σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας πέρασαν πολλά στάδια για να φτάσουν, από την ιστορική εχθρότητα της ψυχροπολεμικής εποχής, στη σημερινή στρατηγική συνεργασία.

Μετά τον Ψυχρό Πόλεμο η Τουρκία αναζήτησε ζωτικό χώρο στις πρώην Σοβιετικές δημοκρατίες του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας. Ο αρχικός ανταγωνισμός με τη Ρωσία στην περιοχή εξελίχθηκε σε συγκατοίκηση και συνεργασία στα πεδία της ενέργειας, του εμπορίου και του τουρισμού.

Στη Μέση Ανατολή, ο πόλεμος στο Ιράκ και η κοινή αντίθεση στην αμερικανική πολιτική έφερε περαιτέρω σύγκλιση των δύο χωρών.

Η ομιλία Πούτιν το 2007 στη διάσκεψη ασφάλειας του Μονάχου σηματοδότησε μια νέα φάση στη σχέση της Ρωσίας με τη Δύση. Η νέα αναθεωρητική πολιτική της Ρωσίας οδήγησε στις κρίσεις της Γεωργίας και της Ουκρανίας. Ενώ την ίδια εποχή η Ρωσία, εκμεταλευόμενη την κατάρρευση της περιφερειακής ισορροπίας στη Μέση Ανατολή και την αραβική άνοιξη, ανακτούσε επιρροή στην περιοχή.

Η Τουρκία, για αρκετό καιρό, προσπάθησε να ισορροπήσει ανάμεσα στους ατλαντικούς δεσμούς της και την σχέση που ανέπτυσσε με μια αναθεωρητική Ρωσία. Ήταν ακόμη η εποχή που η φιλελεύθερη διεθνής τάξη και η αμερικανική ηγεμονία παρέμεναν κυρίαρχες στη μεταψυχροπολεμική εποχή.

Η κρίση στη Συρία, όμως, και το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 ενέτειναν την καχυποψία της Τουρκίας για τις αμερικανικές προθέσεις στην περιοχή και συνέβαλαν στη περαιτέρω προσέγγιση με τη Ρωσία. Οι δύο χώρες, αφού πέρασαν με επιτυχία το στρες τεστ της κατάρριψης του ρωσικού αεροσκάφους το 2015, διαμόρφωσαν όρους στρατηγικής συνεργασίας για μια σειρά από λόγους. Και στις δύο χώρες έχει αναπτυχθεί ένας αντιδυτικός εθνικισμός που βλέπει με καχυποψία αν όχι με εχθρότητα την αμερικανική ηγεμονία και τη φιλελεύθερη δυτική τάξη. Πούτιν και Ερντογάν έχουν πολλά κοινά στοιχεία στον τρόπο άσκησης της εξουσίας έχοντας εντάξει τις χώρες τους στο στρατόπεδο των «ανελεύθερων-αυταρχικών δημοκρατιών». Παράλληλα, οι δύο χώρες έχουν αναπτύξει τις εμπορικές και ενεργειακές σχέσεις τους.

Η αναβάθμιση των σχέσεων με τη Ρωσία δεν είναι ένας διαπραγματευτικός ελιγμός της Τουρκίας για να αποκομίσει ωφέλη σε ένα παζάρι με τη Δύση και τις ΗΠΑ. Είναι απόρροια στρατηγικής σύγκλισης που οφείλεται στον επανακαθορισμό των στρατηγικών προτεραιοτήτων της Τουρκίας σε ένα διεθνές σύστημα που αλλάζει. Ανεξάρτητα από την έκβαση του ζητήματος των S-400, οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις πλησιάζουν το σημείο τήξης και η Τουρκία θα βρεθεί ενώπιον καθοριστικών επιλογών.

εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ” – στήλη “ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ”

Εκλογές 2019: Το πέρασμα του Ρουβίκωνα

Εκλογές 2019: Το πέρασμα του Ρουβίκωνα

Η αφετηρία της ήττας του ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές βρίσκεται στη συνθηκολόγηση του καλοκαιριού του 2015. Τότε ο ΣΥΡΙΖΑ ηττήθηκε πολιτικά και ιδεολογικά. Τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ απλώς ηττήθηκε εκλογικά.

Ο συμβιβασμός και η συνθηκολόγηση, η ήττα του τρίτου δρόμου που ευαγγελιζόταν ο ΣΥΡΙΖΑ, μετέτρεψε το δήθεν νέο, ριζοσπαστικό και ρηξικέλευθο, σε μια παραλλαγή των κομμάτων του ‘παλαιού πολιτικού συστήματος.’ Από τότε ζούσε με δανεικό χρόνο.

Η δεύτερη ευκαιρία που πήρε από τον ελληνικό λαό, τον Σεπτέμβριο του 2015, ήταν απλά ψήφος ανοχής και αμηχανίας απέναντι στην τόσο βίαιη και γοργή διάψευση των προσδοκιών της πρώτης νωπής εντολής. Ο κ. Τσίπρας, όμως, στη μέθη της ανόδου της αριστεράς στην εξουσία αισθάνθηκε ανίκητος και άτρωτος. Κι επειδή έκτοτε δεν μεσολάβησε καμιά εκλογική διαδικασία, ο κ. Τσίπρας πίστεψε ότι μπορεί να περπατάει ακόμη και στην επιφάνεια της θάλασσας. Η ήττα των ευρωεκλογών είναι η νέμεση στην εξουσιαστική ύβρι που έδειξε ο ΣΥΡΙΖΑ τον Δεκέμβριο του 2014. Γιατί η εξουσιαστική βιασύνη του τον οδήγησε νομοτελειακά στη μνημονιακή φθορά.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ηττήθηκε, τελικά, γιατί μετά τη μετάλλαξή του δεν κατόρθωσε να αποβάλει τη νοοτροπία του κόμματος διαμαρτυρίας του 3%, και να πολλαπλασιάσει τα ερείσματά του στην ελληνική κοινωνία.

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατόρθωσε να ακολουθήσει την εξελικτική πορεία του ΠΑΣΟΚ για την ηγεμονία της Κεντροαριστεράς. Το ΠΑΣΟΚ εξέφρασε συγκεκριμένα λαϊκά και κοινωνικά αιτήματα στη μεταπολίτευση με έναν αρχηγό που είχε, πέρα από το χάρισμα, συγκρότηση, βαθειά παιδεία και οργανωτικές ικανότητες. Που δημιούργησε ένα grass root κίνημα, το οργάνωσε στους χώρους εργασίας, και το εκτίναξε από το 13% στο 48% και δεν κοίταξε ποτέ πίσω. Ακόμη και το 1989, βαλόμενος πανταχόθεν και άρρωστος ο Ανδρέας δεν έπεσε κάτω από το 40%.

Ο Τσίπρας πήρε τα ανεμομαζώματα της αντιμνημονιακής διαμαρτυρίας και με το επικοινωνιακό χάρισμα που διαθέτει τα έφερε στην εξουσία. Δεν κατόρθωσε όμως να δημιουργήσει βαθιές και μόνιμες ρίζες στην ελληνική κοινωνία γιατί αρκέστηκε σε πολιτικά αιτήματα που είναι συγκυριακά, επιφανειακά και κατά βάση οπισθοδρομικά.

Τα περισσότερα στελέχη του επέμειναν στη θέση ‘εμείς είμαστε Αριστερά δεν θέλουμε να γίνουμε Κεντροαριστερά’. Απέτυχε, έτσι, ο ΣΥΡΙΖΑ να εξελιχθεί σε ένα σύγχρονο κόμμα της ευρωπαϊκής κεντροαριστεράς.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ηττήθηκε γιατί ενώ απέβαλε από τους κόλπους του όλα τα ακραία στοιχεία που κόντεψαν να εκτροχιάσουν τη χώρα το καλοκαίρι του 2015, δεν απέβαλε την τόσο ακραία και νοσηρή νοοτροπία τους. Τον εμπρηστικό τους λόγο, την αποστροφή τους για το νόμο και την τάξη, την εργαλειοποίηση των θεσμών, τη δαιμονοποίηση και εξόντωση των αντιπάλων, τον κυνικό μακιαβελισμό, την ακραία προσπάθεια κοινωνικού μετασχηματισμού δια της φτωχοποίησης της μεσαίας τάξης και της εξαγοράς μισθωτών και συνταξιούχων.

Κατέστρεψε τα μεσαία και πιο δυναμικά στρώματα της ελληνικής κοινωνίας και αυτά του επιστρέφουν τον λογαριασμό.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ηττήθηκε γιατί το υποτιθέμενο νέο ξεθώριασε και πάλιωσε γρήγορα μαζί με το ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς, την ίδια στιγμή που η εξουσιολαγνεία προκαλούσε προβληματικές και αλλαζονικές συμπεριφορές και ανίερες συμμαχίες με γυρολόγους και λούμπεν στοιχεία της πολιτικής. Η αγοραία πελατειακή παροχολογία ήταν άλλη μια απόδειξη της πολιτικής και ιδεολογικής χρεωκοπίας του ΣΥΡΙΖΑ.

Τέλος, ο ΣΥΡΙΖΑ ηττήθηκε γιατί υποτίμησε τον αντίπαλό του. Η ΝΔ επικέντρωσε τη στόχευση σε ένα απλό και σταθερό αίτημα, την απαλλαγή από μια επιζήμια για τη χώρα κυβέρνηση, και επικράτησε.

Ο Πρωθυπουργός, ζαλισμένος από την ήττα, οδεύει τώρα προς εθνικές εκλογές επαναλαμβάνοντας το δίλημμα εγώ ή η ΝΔ. Μόνο που αυτό απαντήθηκε ήδη. Τώρα, απλώς θα εισπράξει την ίδια απάντηση με πολύ πιο εμφατικό τρόπο.

Ο κ. Τσίπρας διέβη τον Ρουβίκωνα και δεν υπάρχει επιστροφή.

εφημερίδα: “ΤΑ ΝΕΑ” στήλη: “ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ”

Η καταστροφή της μεσαίας τάξης

Η καταστροφή της μεσαίας τάξης

Στις προεδρικές εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ ο Μπιλ Κλίντον φέρεται ειπών στη Χίλαρι ότι «οι αριθμοί φαίνονται καλοί, αλλά η ψυχολογία, το κλίμα δεν μου φαίνονται καλά». Ο Κλίντον, ένας πολιτικός με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη, συναισθανόταν τις τεκτονικές αλλαγές στο αμερικανικό εκλογικό σώμα.

Στην παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, που έχει μπει ο τόπος μας, ο Πρωθυπουργός αραδιάζει συνέχεια αριθμούς σε μια εναγώνια προσπάθεια να αλλάξει το εις βάρος του κλίμα. Τελευταίο θύμα της αριθμητικής του Πρωθυπουργού, η μεσαία τάξη. Η μεσαία τάξη ανακάμπτει, μας είπε ο Πρωθυπουργός από το Αιγάλεω. Ισχυρίστηκε, μάλιστα, ότι στα πρώτα δύο και πιο δύσκολα χρόνια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο σταμάτησε η “ροή” πολιτών από τη μεσαία τάξη προς τη φτώχεια, αλλά αντιστράφηκε. Κατά τον Πρωθυπουργό, 127.000 πολίτες επέστρεψαν στην εισοδηματική βαθμίδα της μεσαίας τάξης.

Δεν γνωρίζω από που αντλεί τα στοιχεία του ο Πρωθυπουργός αλλά τα εισοδήματα της μεσαίας τάξης έχουν μειωθεί δραματικά, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε 21 συνολικά από τις 36 χώρες του ΟΟΣΑ. Στην Ελλάδα τα εισοδήματα των μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων κυμαίνονται από 7.894 έως 21.050 δολάρια και είναι τα χαμηλότερα μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Στη χώρα μας, σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΣΑ, τα μεσαία κοινωνικά στρώματα χάνουν 6% του εισοδήματος τους κάθε χρόνο την δεκαετία του 2010.

Η ισχυρή και ευημερούσα μεσαία τάξη είναι καθοριστικής σημασίας για κάθε επιτυχημένη οικονομία και κοινωνία συνοχής. Κι αυτό γιατί, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η μεσαία τάξη συντηρεί την κατανάλωση, πραγματοποιεί μεγάλο μέρος των επενδύσεων και παίζει ένα σημαντικό ρόλο στη στήριξη του κράτους πρόνοιας μέσω των φορολογικών εισφορών της. Οι κοινωνίες με ισχυρή μεσαία τάξη έχουν χαμηλότερα ποσοστά εγκληματικότητας, απολαμβάνουν υψηλότερα επίπεδα εμπιστοσύνης και ικανοποίησης από τη ζωή και έχουν μεγαλύτερη πολιτική σταθερότητα και καλή διακυβέρνηση.

Μετά την κρίση, το 40% των νοικοκυριών με μεσαία εισοδήματα σε 18 χώρες του ΟΟΣΑ έχουν ληξιπρόθεσμα χρέη ή δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν τη νέα οικονομική πραγματικότητα. Στην Ελλάδα, το ποσοστό αυτών των νοικοκυριών φτάνει στο 70%. Το 50% αυτών των νοικοκυριών δαπανούν περισσότερα από αυτά που εισπράττουν. Ενώ το 20% των ιδιοκτητών ακινήτων δαπανά τουλάχιστον το 40% του εισοδήματός τους για την αποπληρωμή του στεγαστικού δανείου.

Ο Αριστοτέλης είδε τα μεσαία στρώματα ως τον σταθεροποιητικό πυλώνα της κοινωνίας ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους. Είδε τα μεσαία στρώματα ως πηγή φιλοδοξίας και προόδου, διαμορφωτές το συστήματος αξιών μιας κοινωνίας με αρετές όπως την εργατικότητα, τη φιλομάθεια, την πρόοδο. Αρετές που έχουν αναγνωριστεί από όλους τους οικονομολόγους ως η κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης. Αρετές που δεν είναι μετρήσιμες αλλά αποτελούν, όπως έδειξε ο Solow, τον αόρατο παράγοντα της οικονομικής ανάπτυξης που δεν εξηγείται από τη συσσώρευση κεφαλαίου.

Αυτά τα μεσαία στρώματα, την σταθεροποιητική ραχοκοκαλιά της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ τα ερημοποίησε. Προχώρησε σε έναν σχεδιασμένο κοινωνικό μετασχηματισμό για τη δημιουργία του πελατειακού της κράτους. Τώρα ο Πρωθυπουργός προσπαθεί να τα πείσει ότι οι δείκτες τους ανακάμπτουν. Μόνο που δεν καταλαβαίνει το κλίμα που έχει πια διαμορφωθεί εις βάρος του στα κρίσιμα αυτά στρώματα. Θα το καταλάβει το βράδυ της 26ης Μαΐου.

εφημερίδα: ΤΑ ΝΕΑ, στήλη “ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ”