Το άρθρο ΙΙ του αμερικανικού συντάγματος υποχρεώνει τον Πρόεδρο των ΗΠΑ σε ετήσια ενημέρωση της Γερουσίας και της Βουλής των αντιπροσώπων, σε κοινή συνεδρία, για την κατάσταση της Ένωσης. Είναι μια αποτίμηση των πεπραγμένων, και ιεράρχηση των εθνικών προτεραιοτήτων και της νομοθετικής ατζέντας. Είναι το γενικό πρόσταγμα για δράση.
Το ευρωπαϊκό state of the union έχει μια διαφορετική χορογραφία. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο Γιούνκερ, στην αποτίμηση της κατάστασης της Ένωσης στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, η ομιλία του θα έπρεπε να επαναληφθεί ενώπιον των αρχηγών των κρατών στη Μπρατισλάβα. Και μετά να μεταφερθεί στα εθνικά κοινοβούλια. Η Ενωμένη Ευρώπη δεν είναι ΗΠΑ, αλλά όπως χαρακτηριστικά είπε ο Γιούνκερ είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του ευρωπαϊκού εγχειρήματος που βλέπει τον κοινό τόπο ανάμεσα στα κράτη μέλη να λιγοστεύει. Η τριπλή κρίση της οικονομίας, του προσφυγικού μεταναστευτικού και της ασφάλειας διαβρώνει τα θεμέλια της Ένωσης. Που για πρώτη φορά είδε τη σύνθεση της να συρρικνώνεται αντί να διευρύνεται. Με την αποχώρηση μιας μεγάλης χώρας από τις τάξεις της. Η Ευρώπη βιώνει μια υπαρξιακή κρίση.
Κρίση που απειλεί τις ευρωπαϊκές αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ανεκτικότητας, του κράτους δικαίου. Οι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών θεσμών λειτουργούν με προτεραιότητες αντίθετες με αυτές των κρατών μελών. Οι εθνικές κυβερνήσεις λειτουργούν κάτω από την πίεση των δυνάμεων του λαϊκισμού, και του φόβου της ήττας στις επόμενες εθνικές εκλογές. Οι ευρωπαίοι πολίτες γυρνούν την πλάτη τους στην Ένωση και στρέφονται πίσω στο έθνος κράτος. Γιατί θέλουν χειροπιαστές και άμεσες λύσεις στα προβλήματα τους. Χρειάζονται κάτι περισσότερο από υποσχέσεις, ψηφίσματα, και συμπεράσματα συνόδων κορυφής, όπως είπε ο Γιούνκερ. Οι επόμενοι δώδεκα μήνες θα είναι κρίσιμοι για το μέλλον της Ένωσης. Και το δίλημμα που έθεσε ενώπιον του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου ξεκάθαρο. Η Ευρώπη είτε θα γίνει πιο αποτελεσματική, πιο ενωμένη, πιο κοινωνική είτε θα αποσυντεθεί μπροστά στα μάτια μας.
Για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, ο Γιούνκερ πρότεινε διπλασιασμό του επενδυτικού προγράμματος από τα 315 δις στα 500 μέχρι το 2020. Εύκολη πρόσβαση στη χρηματοδότηση για τις επιχειρήσεις με την ενιαία αγορά κεφαλαίων. Και ενίσχυση της εγγύησης απασχόλησης των νέων. Για την εσωτερική ασφάλεια πρότεινε την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ακτοφυλακής και συνοριοφυλακής, και της Europol. Και ένα σύστημα αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών που θα καταγράφει ποιοί, πότε, και γιατί εισέρχονται στην Ευρώπη. Και για την άμυνα την ενίσχυση του ευρωπαϊκού αμυντικού πυλώνα σε συνεργασία πάντοτε με το ΝΑΤΟ.
Η ιστορία θα κρίνει αν αυτά τα μέτρα αρκούν για να κάνει η Ένωση ένα άλμα ταχύτερο από τη φθορά.
ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”