Έκαναν πλειοδοσία υποσχέσεων και παροχών. Και τι δεν είπαν. Θα καταργούσαν τα μνημόνια, θα έδιναν πίσω τη 13η σύνταξη, θα καταργούσαν τον ΕΝΦΙΑ. Κανένα σπίτι δεν θα έβγαινε στο σφυρί. Γιατί αυτοί θα έκαναν σκληρή διαπραγμάτευση, μας είπαν. Και ήταν τόσο καλοί διαπραγματευτές, που απέρριψαν μια κακή συμφωνία και έφεραν στη θέση της ένα τέρας. Αφού εν τω μεταξύ είχαν ισχυροποιήσει τη θέση τους μέσα από ένα δημοψήφισμα. Μια συμφωνία συνθηκολόγηση άνευ όρων. Που αυξάνει τους φόρους, μειώνει τις συντάξεις, και βαθαίνει την ύφεση. Συν τα capital controls, που παραμένουν σε ισχύ. Και διαλύουν ό,τι έχει απομείνει από την οικονομική δραστηριότητα.

Μια κοινωνία εξουθενωμένη από τη λιτότητα και τις περικοπές, και μαθημένη στις εύκολες λύσεις πίστεψε τις υποσχέσεις τους. Και τους ακολούθησε. Και τώρα είναι αντιμέτωπη με τα αδιέξοδα και τη φτωχοποίηση. Η κοινωνική αναταραχή κλιμακώνεται. Γιατί δεν υπάρχει κοινωνική ομάδα που να μην πλήττεται από τα νέα μέτρα. Αυτός είναι ο λογαριασμός της εγκληματικής επιπολαιότητας τους. Και της τραγικής ανεπάρκειας τους. Και ακόμη δεν έχουμε αγγίξει το ασφαλιστικό. Η φθορά της κυβέρνησης είναι ραγδαία. Η πολιτική κυριαρχία του κ. Τσίπρα ακούγεται σαν ένα κακόγουστο ανέκδοτο. Η κοινοβουλευτική πλειοψηφία έχει ήδη συρρικνωθεί στους 153 βουλευτές.

Κι όλα αυτά την ώρα που το προσφυγικό οξύνεται και τα τρομοκρατικά χτυπήματα στο Παρίσι δημιουργούν μια κρίση ασφάλειας στην Ευρώπη. Και η κυβέρνηση, δέσμια των ιδεοληψιών της στοχοποιεί τον πρώην υπουργό προστασίας του πολίτη. Αντί να διερευνήσει τις σοβαρότατες καταγγελίες του. Έσπειραν ανέμους και θερίζουν θύελλες.

Σ’αυτό το επιβαρυμένο πολιτικό περιβάλλον, η εσωκομματική αναμέτρηση για την εκλογή αρχηγού στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης παύει να είναι μια εσωτερική διαδικασία. Δεν αφορά μόνο την αξιωματική αντιπολίτευση. Αφορά και τη χώρα συνολικά. Που χρειάζεται μια αξιόμαχη και αξιόπιστη αντιπολίτευση. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι εν δυνάμει Πρωθυπουργός. Από αυτή τη διαδικασία πρέπει να εκλεγεί ένας νέος πρόεδρος με ευρεία νομιμοποίηση και ισχυρή εντολή. Για να μπορέσει να κάνει τις αλλαγές που χρειάζεται το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Να φέρει την ανανέωση σε πρόσωπα, ιδέες και πρακτικές. Και να σχεδιάσει ένα αξιόπιστο και ρεαλιστικό σχέδιο εθνικής ανασυγκρότησης. Που θα χτίσει μια νέα σχέση εμπιστοσύνης με την κοινωνία. Και ιδιαίτερα τους νέους. Χρειάζεται ρήξη με αποστεωμένες δομές και σκουριασμένες νοοτροπίες. Αν η ΝΔ χάσει αυτό το μεγάλο στοίχημα το πολιτικό σύστημα θα μείνει κρεμασμένο στον αέρα. Με μια κυβέρνηση που παραπαίει και μια αντιπολίτευση που βυθίζεται. Η κρίση και η απονομιμοποίηση θα ενισχύσουν τα άκρα. Και ο λογαριασμός θα γίνει ακόμη πιο τσουχτερός.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Πράξη πολέμου χαρακτήρισε ο Γάλλος Πρόεδρος την αποτρόπαιη τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι. Και προειδοποίησε ότι η απάντηση της Γαλλίας θα είναι χωρίς έλεος. Περίπου τα ίδια λόγια είχε χρησιμοποιήσει ο Αμερικανός Πρόεδρος μετά την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου. Μπορεί όμως η Ευρώπη να αντιδράσει ανάλογα; Η Αμερική, με τα μέσα της υπερδύναμης και την αποφασιστικότητα που την διακρίνει ενεπλάκη σ’ ένα πολυμέτωπο πόλεμο. Προσδιορίζοντας τη ρίζα της γένεσης της αόρατης μάστιγας της τρομοκρατίας σε κρατικές οντότητες που συγκροτούσαν τον άξονα του κακού. Φέρνοντας έτσι την σύγκρουση σε ένα πεδίο που υπερτερούσαν τα δικά της συγκριτικά πλεονεκτήματα. Και εν τέλει εξουθενώνοντας την Αλ Κάιντα. Η μάχη κερδήθηκε. Αλλά όχι ο πόλεμος. Το σχέδιο του εκδημοκρατισμού των καθεστώτων της Μέσης Ανατολής απέτυχε. Και η Αραβική Άνοιξη εξελίχθηκε σε Αραβικό Χειμώνα. Και αστάθεια. Στο Ιράκ, στη Λιβύη, στη Συρία. Και μια νέα, ακόμη πιο φρικτή, απειλή. Τον ISIS.

Η Ευρώπη σήμερα είναι πολύ πιο ευάλωτη. Και από άποψη ισχύος και από άποψη συνοχής. Και υπάρχει ο κίνδυνος παλινδρόμησης. Από την ευρωπαϊκή πίσω στην εθνική πολιτική. Κάτι που φαίνεται ήδη από τις πρώτες αντιδράσεις στο προσφυγικό. Κλείσιμο των συνόρων και μετατόπιση του προβλήματος στο γείτονα. Ή στη χώρα εισόδου, που θα σημάνει άμεσους κινδύνους για τη χώρα μας. Ο κίνδυνος του ευρωσκεπτικισμού ελλοχεύει. Και η ελεύθερη διακίνηση πολιτών στα πλαίσια της συνθήκης Σένγκεν κινδυνεύει. Άλλωστε αυτός είναι και ο στόχος της ισλαμικής τρομοκρατίας. Να καταστείλει την ατζέντα της παγκοσμιοποίησης και της ελευθερίας. Να οδηγήσει σε κλείσιμο συνόρων, να επιβάλει ψυχολογία οιονεί πολιορκίας. Να διαχύσει το συναίσθημα ότι ο αόρατος εχθρός βρίσκεται εντός των πυλών. Έτοιμος να χτυπήσει ανά πάσα στιγμή οπουδήποτε και οποιονδήποτε. Αδιακρίτως. Να ανατρέψει τον τρόπο ζωής των κοσμικών δημοκρατιών και ανοιχτών κοινωνιών της Δύσης. Όπως κατεξοχήν τον συμβολίζει το Παρίσι. Και εν τέλει να διαλύσει τα θεμέλια του κοινωνικού συμβολαίου των δυτικών κοινωνιών. Μετατρέποντας τις σε φοβικά φρούρια.

Δημοκρατία και ελευθερία δεν μπορεί να υπάρξουν χωρίς ασφάλεια. Και σ’αυτή τη φάση της διαλεκτικής της βίας δεν χωράει αναποφασιστικότητα. Αναπόδραστα η Γαλλία δεν μπορεί ούτε πρέπει να αντιμετωπίσει τον πόλεμο αυτό μόνη. Ούτε καν η Ευρώπη. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του ISIS επιβάλλει το συντονισμό των κινήσεων της Δύσης μέσα από τη νατοϊκή συμμαχία. Και σε συνεννόηση με τις άλλες μεγάλες δυνάμεις. Στον πόλεμο αυτό κατά της τρομοκρατίας η χώρα μας δεν έχει την πολυτέλεια των ιδεοληψιών της κυβέρνησης. Τυχόν ενδοιασμοί και επιφυλάξεις θα μας οδηγήσουν σε απομόνωση με απροσδιόριστες συνέπειες για την εθνική μας ασφάλεια.

Σε λίγες ημέρες η ΝΔ εκλέγει νέο πρόεδρο. Μέσα από μια διαδικασία, η οποία δεν πρέπει να απαξιωθεί από χαμηλή συμμετοχή. Η χώρα είναι βαθιά βυθισμένη σε μια πολυετή κρίση χωρίς προοπτική. Η κυβέρνηση παραδέρνει ανάμεσα στις ιδεοληψίες της και την ανεπάρκειά της. Αδυνατώντας να αφομοιώσει την ιδεολογική και πολιτική της κωλοτούμπα. Διαδηλώνει εναντίον της πολιτικής που η ίδια ασκεί και μηνύει τους δικούς της υπουργούς. Όπως μας είπε η κυβερνητική εκπρόσωπος, εφαρμόζει μια συμφωνία με μέτρα που θεωρεί άδικα. Γι’ αυτό οι πολίτες αντιδρούν. Και τότε γιατί δεν παραιτείται; Γαντζώνεται στην εξουσία για την εξουσία. Μια τέτοια κυβέρνηση, είναι προφανές, ότι δεν έχει μπροστά της πολλά τέρμινα. Όσο κι αν επιδίδεται σε μια πρωτοφανή προσπάθεια άλωσης του κράτους και χειραγώγησης των μηχανισμών.

Αυτή την κυβέρνηση καλείται να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά η ΝΔ ως αξιωματική αντιπολίτευση. Και να βάλει τα θεμέλια της επιστροφής της στην εξουσία για την ανασυγκρότηση του τόπου. Μόνο αυτό δεν κάνει. Πάμε σε αλλαγή προέδρου μέσα από διαδικασία πασαρέλας τεσσάρων παράλληλων μονολόγων. Χωρίς ουσιαστικά να συζητήσουμε τίποτα. Χωρίς να δώσουμε απαντήσεις. Τι έφταιξε και η ΝΔ υπέστη τρείς διαδοχικές ήττες; Γιατί έχει καθηλωθεί τα τελευταία χρόνια σε ποσοστά κάτω από 30%;

Η παρατεταμένη παρακμή που περνάει ο τόπος έχει φέρει βαθιές και μεγάλες κοινωνικές αλλαγές. Ένα απονομιμοποιημένο πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα κοινωνικά αιτήματα. Και πλαγιοκοπείται από τις ακραίες και περιθωριακές δυνάμεις. Σ’αυτό το περιβάλλον η ΝΔ έπρεπε να οδηγηθεί συντεταγμένα σε ένα Συνέδριο αρχών και θέσεων. Να συζητήσουμε πολιτικά, να ξαναδούμε την πυραμίδα ιδεολογικές αρχές, προγραμματικός λόγος, οργανωτική δομή. Για να μπορέσουμε να επανασυνδέσουμε την παράταξη με την κοινωνία. Να αποκτήσουμε ξανά σχέση εμπιστοσύνης με πλατιά λαϊκά στρώματα. Μέσα από μια τέτοια διαδικασία θα καταλήγαμε και στον αρχηγό που καλύτερα θα εξέφραζε το νέο πρόταγμα.

Γιατί το ζητούμενο δεν είναι μόνο να εκλεγεί πρόεδρος που θα νικήσει τον Τσίπρα. Αυτό και αναγκαίο και επείγον είναι. Το σημαντικό είναι μια συνολική αναδιάρθρωση που θα κάνει τη ΝΔ δύναμη σταθερότητας και προοπτικής. Μια ανανέωση του κόμματος σε ιδέες, πρόσωπα, και πρακτικές. Που θα οικοδομήσει μια νέα σχέση εμπιστοσύνης με τους νέους δίνοντας τους ελπίδα.

Αυτά δεν έγιναν. Για να γίνουν χρειάζεται από την παρούσα διαδικασία ένας πρόεδρος με πλατιά νομιμοποίηση και τη βούληση να τα κάνει αφού εκλεγεί. Αυτό προϋποθέτει συμμετοχή. Μικρή συμμετοχή θα οδηγήσει στη συρρίκνωση και την απαξίωση ανάλογη με αυτή που βίωσε και το ΠΑΣΟΚ. Και τότε, όπως θα έλεγε ο Θουκυδίδης, «ουδέν εστίν ό,τι ουκ απώλετο».

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Ο Πρωθυπουργός κέρδισε αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις. Πέρασε αβρόχοις ποσίν την οβιδιακή μεταμόρφωση του σε μνημονιακό. Και διαχειρίστηκε χωρίς ουσιαστικές απώλειες την απόσχιση παλαιών συντρόφων.

Και τα κατάφερε γιατί σερφάρισε στο κύμα της απογοήτευσης της κοινωνίας. Της κόπωσης από το παλιό και της δίψας για το νέο. Διήγειρε τα σύνδρομα της θυματοποίησης του Έλληνα από το ξένο δυνάστη. Και το θυμό της κοινωνίας δίνοντας μια απονενοημένη και εκ προοιμίου χαμένη μάχη.

Παρά τη νωπή δεύτερη λαϊκή εντολή, όμως, η κυβέρνηση δείχνει σημάδια φθοράς και αποσύνθεσης. Είναι φυσικό. Γιατί στα χρόνια της αντιπολίτευσης ο Πρωθυπουργός έβαλε τον πήχυ των προσδοκιών τόσο ψηλά που τώρα είναι αδύνατον να τον περάσει.

Και τώρα ο Πρωθυπουργός και η κυβέρνηση του βρίσκονται ενώπιον των αδιεξόδων που οι ίδιοι δημιούργησαν. Με ένα μνημόνιο που ούτε μπορούν ούτε αντέχουν να εφαρμόσουν. Με ένα μνημόνιο που οι ίδιοι επέλεξαν να είναι φορομπηχτικό γιατί η επιλογή των μεταρρυθμίσεων τους προξενεί αλλεργία.

Η αναντιστοιχία λόγων και έργων είναι χαώδης. Και η κυβέρνηση προσπαθεί να διασώσει, αν διασώζεται, κάτι από τις κοινωνικές της εξαγγελίες. Οι διαπραγματεύσεις έχουν κολλήσει. Στους πλειστηριασμούς της πρώτης κατοικίας και στη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών στις 100 δόσεις. Η εκταμίευση της δόσης των 2 δις καθυστερεί. Και μαζί καθυστερεί η διαδικασία για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Κάτι που επαναφέρει το εφιαλτικό σενάριο του κουρέματος των καταθέσεων.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Ένας χρόνος ακυβερνησίας έχει ξαναστείλει την οικονομία στην εντατική. Η πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν είναι αποκαλυπτική. Το χρέος σκαρφάλωσε στο 194,8%, η ανεργία στο 25%, η ύφεση στο 1,4%.

Οι ιδιωτικοποιήσεις έχουν βαλτώσει, το ίδιο και οι μεγάλες επενδύσεις (Ελληνικό -Βουλιαγμένη).

Και ακόμη δεν έχουμε μπεί στα δύσκολα του τρίτου μνημονίου που συμφώνησε η κυβέρνηση, όπως η αναμόρφωση του ασφαλιστικού.

Η κατάσταση επιδεινώνεται από τη χιονοστιβάδα του προσφυγικού και την έξαρση της βίας. Όσον αφορά στο δεύτερο, η κυβέρνηση έρχεται αντιμέτωπη με το τέρας του πεζοδρομίου που εξέθρεψε ως αντιπολίτευση. Και του αντικοινοβουλευτισμού που υποδαύλισε στο όνομα του αντιμνημονιακού αγώνα.

Δεν μπορεί. Κάποιοι εχέφρονες στην κυβέρνηση θα το ξανασκέπτονται. Πόσο πιο καλά για τη χώρα και πιο εύκολα για τους ίδιους θα ήταν τα πράγματα αν δεν είχαν εκβιάσει εκλογές τον Δεκέμβριο. Η οικονομία θα έτρεχε με ρυθμούς ανάπτυξης 2,7%, η χώρα δεν θα είχε φεσωθεί με 60 δις αχρείαστου χρέους. Σιγά-σιγά θα επιστρέφαμε στη κανονικότητα. Αλλά επειδή η ιστορία δεν γράφεται με «αν», θα αναγκαστούν να αντιμετωπίσουν όλα τα αδιέξοδα που δημιούργησαν και να πιουν το ποτήρι μέχρι τέλους.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Η Συνθήκη Φιλίας και Συνεργασίας που υπέγραψαν ο Ντε Γκωλ με τον Αντενάουερ το 1963, αποτέλεσε τη βάση μιας εθνικής συμφιλίωσης. Τα κίνητρα τους διέφεραν. Ο Ντε Γκωλ είδε την συμμαχία με τη Γερμανία ως αντιστάθμισμα στον κυρίαρχο ρόλο της Αμερικής στην Ευρώπη του ψυχρού πολέμου. Ο Αντενάουερ είδε τη συμμαχία ως μια ακόμη αναγκαία κίνηση στη σκακιέρα της επίλυσης του γερμανικού προβλήματος. Σε κάθε περίπτωση, η συνθήκη μετέτρεψε δυο παραδοσιακούς εχθρούς σε στενούς συμμάχους. Και έθεσε τα θεμέλια της συνεργασίας τους για την οικοδόμηση της ενωμένης Ευρώπης. Επιβιώνοντας πολλών προεδρικών διδύμων με διαφορετικές πολιτικές και ιδεολογικές καταβολές. Σμιτ-Ζισκάρ, Μιτεράν-Κολ, Σιράκ-Σρέντερ. Τα οφέλη ήταν αμοιβαία και η σχέση συμπληρωματική.

Η Γαλλία, ανεξάρτητη πυρηνική δύναμη με ισχυρή εξωτερική πολιτική. Η Γερμανία διχοτομημένη αλλά ραγδαία εξελισσόμενη σε οικονομική ατμομηχανή της Δυτικής Ευρώπης.

Η γαλλογερμανική συνεργασία ήταν και η ασφαλιστική δικλείδα για να συναινέσει η Γαλλία στη γερμανική επανένωση μετά το τέλος του ψυχρου πολέμου. Με αντάλλαγμα, από την πλευρά της Γερμανίας, την ενίσχυση της οικονομικής και νομισματικής ενοποίησης. Τη συνθήκη του Μάαστριχτ και το ευρώ. Ο γαλλογερμανικός άξονας λειτούργησε ως επιταχυντής της ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Σήμερα, τα πάντα έχουν αλλάξει. Η Γαλλία βρίσκεται σε καθοδική τροχιά. Η πολιτική της επιρροή στη γηραιά ήπειρο και στον πλανήτη έχει μειωθεί σημαντικά. Η οικονομία της υποφέρει λόγω του χρέους και της έλλειψης ανταγωνιστικότητας. Αντίθετα, η ενωμένη Γερμανία, με νέα αυτοπεποίθηση, αυξάνει διαρκώς την επιρροή της στην ήπειρο και στα διεθνή δρώμενα. Η άλλοτε ισότιμη και συμπληρωματική σχέση εξελίσσεται ραγδαία σε μια ανισοβαρή σχέση. Με τη Γερμανία να παίρνει τις αποφάσεις στην Ευρώπη και τη Γαλλία να ακολουθεί.

Οι δυο χώρες έχουν το ίδιο όραμα για την πορεία της ενωμένης Ευρώπης, αλλά δεν έχουν κοινά συμφέροντα. Η Γαλλία επιδιώκει ένα κοινό ευρωπαϊκό προϋπολογισμό που θα της επιτρέψει να συνεχίζει να δανείζεται χαμηλότοκα. Επιδιώκει τη δημοσιονομική χαλάρωση για να αντιμετωπίσει τα δημοσιονομικά της αδιέξοδα. Μιλάει εξ ονόματος του Νότου κυρίως γιατί αντιμετωπίζει παρόμοια προβλήματα.

Η Γερμανία συζητάει έναν προϋπολογισμό με αυστηρούς κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας. Που θα αναγκάζει κάθε χώρα να ζει και να ξοδεύει σύμφωνα με τις δυνατότητες της. Για να συνεχίζεις να δανείζεσαι χαμηλότοκα θα πρέπει να πειθαρχείς και να λογοδοτείς μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια.

Αυτό υπαγορεύει η παραγωγική της δομή και η επενδυτική της οικονομία.

Τι θα επικρατήσει τελικά; Η επιθυμία της Γερμανίας για δημοσιονομική αυστηρότητα η της Γαλλίας για δημοσιονομική χαλάρωση; Από την απάντηση στο ερώτημα θα εξαρτηθεί και η μορφή που θα πάρει η Ευρώπη τα επόμενα χρόνια.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Το κόμμα του Ερντογάν επέστρεψε αυτοδύναμο στην εξουσία. Τέσσερις μήνες μετά τις εκλογές του Ιουνίου, που έδειξαν σημάδια κόπωσης και φθοράς απο την πολυετή διακυβέρνηση. Ό,τι δεν πέτυχε τον Ιούνιο το επιτυγχάνει τώρα. Τουλάχιστον εν μέρει. Η αυτοδυναμία επιτεύχθηκε ενώ του λείπουν μόλις 14 έδρες για το όριο των 330 βουλευτών που χρειάζονται για τη συνταγματική αναθεώρηση. Για τη μετατροπή του πολιτεύματος της Τουρκίας απο κοινοβουλευτική σε προεδρική δημοκρατία.

Χαρισματικός για τους υποστηρικτές του, Σουλτάνος για τους εχθρούς του, ο Ερντογάν δεν έκρυψε ποτέ τη βούληση του για την απόλυτη συγκέντρωση εξουσίας στα χέρια του. Το πέτυχε ξηλώνοντας το βαθύ κεμαλικό κράτος μέσα απο αλλεπάλληλες συγκρούσεις. Σε όλα τα επίπεδα. Στο στρατό, στη δικαιοσύνη, στο κρατικό μηχανισμό. Τις κέρδισε όλες. Ξεδιπλώνοντας σταδιακά την ισλαμική του ατζέντα.

Αρχικά, η αποκαθήλωση του κεμαλισμού έφερε άνθηση της ελυθερίας και των δικαιωμάτων. Και για τη Δύση το μοντέλο μιας ήπιας ισλαμικής δημοκρατίας με ελεύθερη οικονομία φάνταζε εξαγώγιμο και στην υπόλοιπη Μέση Ανατολή.

Εδραιώνοντας σταδιακά την πολιτική του κυριαρχία ο Ερντογάν αισθάνθηκε άτρωτος. Όσο ξεδόντιαζε το κεμαλικό κατεστημένο τόσο σκλήραινε η ισλαμική του ατζέντα και εντεινόταν ο αυταρχισμός του. Οι περιορισμοί της ελευθερίας του τύπου, ο καταναγκασμός της κοινωνίας των πολιτών και σειρά σκανδάλων έφεραν τις εξεγέρσεις στη πλατεία Ταξίμ.

Στην εξωτερική πολιτική το δόγμα Νταβούτογλου, αντί να μηδενίσει, πολλαπλασίασε τα προβλήματα και τις διενέξεις με γειτονικές χώρες. Και έφερε τη ρήξη με το Ισραήλ, την απώλεια της εμπιστοσύνης των ΗΠΑ, και την επιβράδυνση της ενταξιακής πορείας στην Ευρώπη.

Ο εμφύλιος στη Συρία και η ογκούμενη απειλή του ISIS έφεραν την εμπλοκή της Αμερικής και της Ρωσίας ενάντια στα συμφέροντα της Τουρκίας. Της Ρωσίας υπέρ του Άσαντ και της Αμερικής υπέρ των Κούρδων.

Ο νεο-οθωμανισμός του Ερντογάν εξελίχθηκε σε πολλαπλασιασμό των εξωτερικών απειλών και σε εσωτερική αμφισβήτηση.
Αυτή ήταν η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη του νομίσματος έδειχνε τις πολιτικές ευκαιρίες που φέρνει κάθε κρίση. Ο Ερντογάν τις άδραξε γυρίζοντας την πολιτική ατζέντα σε θέματα ασφάλειας. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις, όπως το μακελειό στην Άγκυρα, συσπείρωσαν την κοινή γνώμη και πόλωσαν την εκλογική αναμέτρηση. Το ρίσκο απέδωσε. Το AKP επικράτησε με αυτοδυναμία. Παρά την πόλωση, όμως, το φιλοκουρδικό κόμμα μπήκε στη βουλή έστω και οριακά. Και το AKP δεν συγκέντρωσε το μαγικό αριθμό των 330 εδρών που απαιτούνται για τη συνταγματική αναθεώρηση.
Για τους οπαδούς του η προχθεσινή επικράτηση είναι η επιβεβαίωση της πολιτικής του κυριαρχίας. Για τους εχθρούς του μια τελευταία ταλάντωση του πολιτικού εκκρεμούς.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Κάθε επέτειος του έπους του ᾽40 μας θυμίζει μια μεγάλη ιστορική εκκρεμότητα. Την εκπλήρωση του χρέους της πολιτείας στους νεκρούς του ελληνοϊταλικού πολέμου. Χιλιάδες Ἐλληνες στρατιώτες του αλβανικού έπους παραμένουν θαμένοι σε πρόχειρους τάφους στα βουνά και τις χαράδρες της Αλβανίας. Εκεί που γράφτηκε η εποποιία της αντίστασης κατά του ιταλικού φασισμού και των δυνάμεων του άξονα. ¨Ανώνυμοι ήρωες, άγνωστοι τάφοι. Κανένα όνομα γι᾽αυτούς δεν γράφει,¨ όπως λέει ο Σουρής.

Το 2009, τη χρονιά που η Αλβανία κατέθεσε αίτηση για ένταξη στην Ευρωπαική Ένωση υπέγραψε και μια συμφωνία με την Ελλάδα. Για την εκταφή, την ταυτοποίηση και τον ενταφιασμό των χιλιάδων Ελλήνων που έπεσαν στο αλβανικό μέτωπο. Συμφωνία που επικυρώθηκε και από τα δύο κοινοβούλια. Το 2014, επί ελληνικής προεδρίας η Αλβανία έλαβε καθεστώς επίσημης υποψήφιας χώρας προς ένταξη. Όσον αφορά στη διμερή συμφωνία, όμως, η Αλβανία κωλλυσιεργεί. Φέρνοντας διάφορα προσχήματα και δικαιολογίες. Με αποτέλεσμα η μεικτή επιτροπή, που προέβλεπε η συμφωνία, να μην έχει ακόμη ενεργοποιηθεί. Κάτω από την πίεση ακραίων εθνικιστικών κύκλων, καμιά αλβανική κυβέρνηση, από το 2009 και μετά, δεν έχει δείξει τη βούληση και το σθένος να προχωρήσει. Ένας αταβιστικός βαλκανικός εθνικισμός στοιχειώνει τις ελληνοαλβανικές σχέσεις.

Οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν έχουν αναδείξει το θέμα σύμφωνα με την ιστορική και πολιτισμική του βαρύτητα. Με την εξαίρεση του Κάρολου Παπούλια που, κατά την επίσημη επίσκεψη στην Αλβανία, στις 3 Νοεμβρίου 2013, έθεσε το θέμα σε ανώτατο επίπεδο. Είχα την τύχη να τον συνοδεύω στην επίσκεψη αυτή. Σε ένα ιστορικό οδοιπορικό. Που ολοκληρώθηκε με τρισάγιο και κατάθεση στεφάνου στο νεκροταφείο των πεσόντων ελλήνων στρατιωτών στη Κλεισούρα.

Ο αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος με την στωικότητα του προσπαθεί να καταλαγιάσει τις ακραίες φωνές. Και να ανοίξει το δρόμο λιθαράκι λιθαράκι.

Αυτἠ η εκκρεμότητα πρέπει να τελειώσει. Ο Περικλής στον Επιτάφιο υμνεί τους ανδρείους που θυσιάστηκαν για μια ελεύθερη πολιτεία. Και θυμίζει ότι η ελευθερία είναι προϋπόθεση της ευτυχίας. Οι Έλληνες του ᾽40 πολέμησαν ένα δίκαιο πόλεμο, όπως τον ορίζει ο Michael Walzer. Έναν πόλεμο της δημοκρατίας απέναντι στο φασισμό για την προστασία των αγαθών της ζωής και της ελευθερίας. Δεν δείλιασαν. Η ελληνική πολιτεία οφείλει να απαιτήσει και να πετύχει να θάψει τους νεκρούς της.

Η Αλβανία θα πρέπει να αποδεχθεί τις ηθικοπολιτικές αρχές της καντιανής ευρώπης. Που επιδιώκει την ειρήνη βασισμένη σε έθνη που προάγουν την ελευθερία των πολιτών τους και ενστερνίζονται τα πανανθρώπινα ιδεώδη. Αλλιώς δεν έχει το ηθικό δικαίωμα να είναι ισότιμο μέλος αυτής της ενωμένης Ευρώπης.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Έφτασαν τα δύσκολα για τον Πρωθυπουργό και την κυβέρνηση του. Με την περήφανη διαπραγμάτευση κατόρθωσε να συσπειρώσει την κοινή γνώμη και να την αποπροσανατολίσει απο τις προεκλογικές του υποσχέσεις. Αντί για άρτο της έδωσε περηφάνεια. Τώρα ήρθε η ώρα της εφαρμογής της συμφωνίας. Και το θέαμα τελείωσε και άρτος δεν υπάρχει.

Η φοροεπιδρομή γονατίζει μια κοινωνία που η φοροδοτική της ικανότητα έχει πια εξαντληθεί. Η αδυναμία είσπραξης φόρων θα φέρνει νέα μέτρα και ο φαύλος κύκλος θα συνεχίζεται. Κι αυτό γίνεται για λόγους καθαρά ιδεολογικούς. Ο Πρωθυπουργός συνδιαμόρφωσε και συμφώνησε σε ένα κρατικίστικο και φορομπηχτικό πρόγραμμα. Που γέρνει μονόπατα προς την πλευρά της αύξησης των φόρων και όχι της μείωσης των δαπανών. Αυξάνει τους φόρους ενώ την ίδια στιγμή οι ιδιωτικοποιήσεις γίνονται με το σταγονόμετρο. Το Δημόσιο εξακολουθεί να παριστάνει τον επιχειρηματία σε ζημιογόνες επιχειρήσεις.

Αλλά κι αυτό το μνημόνιο που είναι κομμένο και ραμένο πάνω στις ιδεοληψίες τους καθυστερούν επικίνδυνα να υλοποιήσουν. Και γιατί δεν πιστεύουν στις μεταρρυθμίσεις και γιατί σε επίπεδο υλοποίησης φαίνονται πια οι χτυπητές διοικητικές τους αδυναμίες. Μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση έχει θεσμοθετήσει μόνο 30% των προαπαιτούμενων. Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης καθυστερεί όπως και η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Που με τη σειρά της επαναφέρει τον κίνδυνο κουρέματος των καταθέσεων. Στο ασφαλιστικό η κυβέρνηση δείχνει απροθυμία να προχωρήσει αποφασιστικά. Αν κρίνουμε απο τη σπουδή που ο Πρωθυπουργός πήρε αποστάσεις απο το πόρισμα της επιτροπής σοφών. Στα κόκκινα δάνεια υπάρχει διάσταση με τη τρόικα για την προστασία της πρώτης κατοικίας απο τους πλειστηριασμούς.

Η κυβέρνηση κωλλυσιεργεί και οι καθυστερήσεις δημιουργούν πρόβλημα ρευστότητας και προβλήματα στην κάλυψη των τρεχουσών αναγκών.

Την ίδια στιγμή, κάποιοι στην κυβέρνηση βλέπουν στην προσφυγική κρίση μια ευκαιρία για να αρχίσουν ανατολίτικα παζάρια με την Ευρώπη για τη βελτίωση της συμφωνίας. Κάποιοι άλλοι, με φόντο τη βελτίωση των ελληνογαλλικών σχέσεων, άρχισαν πάλι να μιλούν για αλλαγή συσχετισμών στην Ευρώπη. Που θα τους επιτρέψει να πετύχουν ευνοικότερους όρους. Η δευτέρα πλάνη θα αποδειχθεί χείρων της πρώτης.

Εκεί που η κυβέρνηση τρέχει με γοργούς ρυθμούς είναι στην άλωση του κράτους. Η αποπομπή της Γ.Γ. δημοσίων εσόδων, η χειραγώγηση των ΜΜΕ με το νέο νομοσχέδιο, και οι διορισμοί είναι μερικά μόνο παραδείγματα.

Η παράσταση εξελίσσεται προβλέψιμα. Το σκληρό λογισμικό του ΣΥΡΙΖΑ είναι αντίθετο με το σύνολο σχεδον των Ευρωπαικών πολιτικών. Αυτό φάνηκε στην εξάμηνη διαπραγμάτευση που κόντεψε να πετάξει τη χώρα εκτός ευρωζώνης. Φαίνεται ακόμη πιο δραματικά τώρα που ήρθε η ώρα της υλοποίησης. Και νομοτελειακά θα οδηγήσει σε ένα δεύτερο γύρο τριβών και αντιπαραθέσεων.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”