Η κυβέρνηση μπαίνει κι αυτή σιγά-σιγά στη χορεία των χαμένων κυβερνήσεων. Που ανάλωσε η κρίση. Ο πολιτικός της χρόνος σχηματίζει ήδη μια θλιβερή γραμμή κεριών σβησμένων, όπως θα έλεγε ο Καβάφης. Αντιπολιτεύθηκαν με λαϊκισμό και κυβερνούν με καθεστωτισμό. Κλείνοντας το μάτι και μοιράζοντας θέσεις στους ημετέρους. Προχθές, όμως, κατάλαβαν πως είναι τα πράγματα στην άλλη όχθη του ποταμού. Κατάφεραν να ξαναβγάλουν την κοινωνία στους δρόμους. Και δεν ήταν μόνο οι ταξικοί τους αντίπαλοι. Ήταν και οι χθεσινοί τους φίλοι. Ένα κύμα καθυστερημένης αγανάκτησης πλημύρισε όλες τις πόλεις της Ελλάδας. Και τώρα εισπράττουν τη χλεύη, τους προπηλακισμούς, τις ύβρεις, την αποδοκιμασία. Και αίφνης ανακάλυψαν πόσο κακή και καταδικαστέα είναι η βία πάσης μορφής. Μόνο που είναι αυτοί που την εξέθρεψαν, την υπέθαλψαν, την νομιμοποίησαν. Και ουδέποτε την καταδίκασαν. Και τώρα φυσικά δεν είναι οι ανάλγητοι πολιτικοί που προκαλούν αλλά οι πολίτες που υπερβαίνουν τα εσκαμμένα.

Δεν χωράει αμφιβολία ὀτι αυτή η κυβέρνηση είναι πολιτικά ηττημένη. Ηττήθηκε τη στιγμή της υπογραφής του τρίτου μνημονίου. Όχι γιατί έκανε κάτι που δεν έπρεπε να κάνει. Αλλά γιατί ήταν η συγκεκριμένη κυβέρνηση που το έκανε. Γιατί έκανε το ακριβώς αντίθετο από αυτό που προσπαθούσε να πείσει ότι ήταν. Σύρθηκε να το κάνει και ηττήθηκε. Ηττήθηκε ιδεολογικά, ηττήθηκε πολιτικά. Και αλλάζοντας τον εαυτό της για να μείνει στην εξουσία ηττήθηκε και ηθικά.

Τώρα εισπράττει την αγανάκτηση. Απότοκο της εξαπάτησης. Που θα διογκώνεται όσο η κοινωνία συνειδητοποιεί ότι έξι χρόνια επίπονης προσπάθειας και θυσιών πήγανε στράφι. Εξανεμίστηκαν. Και τώρα θα χρειαστεί να καταβάλει ακόμα μεγαλύτερη προσπάθεια. Και όλα αυτά γιατί βιάστηκαν. Εκβίασαν εκλογές και εκτροχίασαν μια χώρα που επέστρεφε στην κανονικότητα.

Υπ´αυτήν την έννοια είναι παρήγορο ότι ο νέος αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν βιάζεται. Είναι ίσως ο μόνος αρχηγός αξιωματικής αντιπολίτευσης από το 2008 και μετά που δείχνει να μην βιάζεται. Ίσως γιατί έχει επίγνωση. Διανύει βήμα-βήμα τα αναγκαία στάδια της προπαρασκευής. Συγκροτεί την ομάδα του, νοικοκυρεύει τα του οίκου του και οδηγεί το κόμμα σε ένα συνέδριο καταστατικών αλλαγών.

Επειδή, όμως, ζωή και πολιτική “είναι αυτό που σου συμβαίνει όταν κάνεις άλλα σχέδια», τα γεγονότα μπορεί να μην συμπλεύσουν με τις επιθυμίες. Και γι αυτό πρέπει να υπάρξει κι ένα σχέδιο άμεσης αντίδρασης. Με ρεαλιστικές, κοστολογημένες απαντήσεις στα φλέγοντα. Κι ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο ανασυγκρότησης πέρα και πάνω από τα μνημόνια. Που θα κερδίσει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας. Αλλιώς η κρίση θα συνεχίζει να καταβροχθίζει το πολιτικό προσωπικό της χώρας, που δεν είναι ανεξάντλητο. Και μετά καραδοκεί το χάος.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Η χαώδης αναντιστοιχία προεκλογικών υποσχέσεων και κυβερνητικών έργων έχει οδηγήσει στην κλιμάκωση της κοινωνικής δυσαρέσκειας και σε χιονοστιβάδα κινητοποιήσεων. Η κυβέρνηση, δέσμια των ιδεοληψιών της και της διαχειριστικής της ανεπάρκειας δεν μπορεί να κάνει τη «φυγή προς τα εμπρός». Έχει παραλύσει.

Οι αποκρατικοποιήσεις γίνονται με βαριά καρδιά. Και μόνο κάτω από την ασφυκτική πίεση των δανειστών. Με τα χίλια ζόρια προχώρησε η συμφωνία για την εκμετάλλευση των περιφερειακών αεροδρομίων. Οι επενδύσεις καρκινοβατούν. Η μια στις Σκουριές συναντάει τη σφοδρή αντίδραση του Σκουρλέτη. Η δεύτερη στον ΟΛΠ γίνεται παρά τη θέληση του αρμόδιου υπουργού, του Δρίτσα. Γι’αυτό και όλοι οι ξένοι επενδυτές παραμένουν διστακτικοί για τα σχέδια της κυβέρνησης. Και τονίζουν ότι η χώρα έχει προοπτική αλλά χρειάζεται σταθερότητα. Σταθερούς κανόνες παιχνιδιού. Και όλα αυτά την ώρα που για να επιτύχουμε την οικονομική ανάκαμψη η χώρα χρειάζεται ένα επενδυτικό «success story».

Το ασφαλιστικό είναι ένα άλλο πρόβλημα, που η κυβέρνηση, επιδείνωσε. Πέρα από το γεγονός ότι πάγια και διαχρονικά, ο χώρος που εκπροσωπεί, αντιστάθηκε σε κάθε προσπάθεια μεταρρύθμισης του. Μεταρρυθμίσεις, το κόστος των οποίων ανέλαβαν και πλήρωσαν οι κυβερνήσεις της τελευταίας πενταετίας. Τώρα, όμως, θα πρέπει να κλείσει τη δημοσιονομική μαύρη τρύπα του ασφαλιστικού, που η ίδια δημιούργησε. Με την ύφεση, που η κυβέρνηση προκάλεσε, η δημοσιονομική τρύπα του 1,8 δις δεν καλύπτεται χωρίς περικοπή συντάξεων ή την αύξηση των εισφορών, εφόσον δεν αποφασίζει να μειώσει περαιτέρω το κράτος. Για να μην περικόψει συντάξεις η κυβέρνηση θα πρέπει να τετραγωνίσει το κύκλο και να πετύχει και τη συναίνεση του ΔΝΤ. Μάλλον δύσκολο.

Η ανεπάρκεια των χειρισμών τους στο μεταναστευτικό-προσφυγικό έχει δημιουργήσει εκ νέου ένα κλίμα de facto αποκοπής της χώρας από την Ευρώπη. Το μόνο που κάνουν, τελικά με επιτυχία και καθεστωτική νοοτροπία είναι η άλωση του κρατικού μηχανισμού.

Κάποιοι από τους εταίρους μας θεώρησαν ότι μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να περάσει μέτρα χωρίς την κοινωνική κατακραυγή. Χωρίς την κοινωνία στους δρόμους. Αποδείχθηκε ότι έσφαλαν. Και τώρα έχουν το χειρότερο δυνατό συνδυασμό. Και μια κυβέρνηση αντιμεταρρυθμιστών και τη κοινωνία εξαγριωμένη.

Πιασμένη στη μέγγενη της ιδεοληψίας και της ανεπάρκειας της από τη μια πλευρά και των προβλημάτων του ασφαλιστικού και του μεταναστευτικού από την άλλη, η κυβέρνηση άνοιξε τη συζήτηση για τον εκλογικό νόμο. Δηλαδή την εκλογολογία. Είτε αντιπερισπασμός είναι είτε προσπάθεια απόδρασης μικρή σημασία έχει. Το μόνο δίλημμα που υπάρχει είναι τι βλάπτει περισσότερο την κοινωνία και την οικονομία. Η περαιτέρω παραμονή μιας ανίκανης και ιδεοληπτικής κυβέρνησης ή η εκ νέου προσφυγή στις κάλπες.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Η δικαίωση άργησε αλλά ήρθε. Η τακτική της περήφανης διαπραγμάτευσης Βαρουφάκη-Τσίπρα θα διδάσκεται διεθνώς. Μόνο που θα διδάσκεται ως μοντέλο προς αποφυγή. Φιγουράρει υπερηφάνως στην κορυφή της λίστας των πλέον αποτυχημένων διαπραγματεύσεων για το 2015. Στο περίφημο πρόγραμμα διδασκαλίας διαπραγματευτικής τακτικής της Νομικής Σχολής του Χάρβαρντ. Οι άνθρωποι επισημαίνουν τα αυτονόητα ακόμη και για πρωτοετείς φοιτητές. Ότι, δηλαδή, η ελληνική πλευρά υιοθέτησε μια πολεμική τακτική, έφτασε τα πράγματα στα άκρα και κατέληξε με μια πολύ χειρότερη συμφωνία. Και ότι θα είχε κερδίσει πολύ περισσότερα πράγματα αν είχε ακολουθήσει μια πιο συμβιβαστική τακτική.

Η αλήθεια είναι ότι οι ευρωπαίοι εταίροι μας είχαν προεξοφλήσει την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Και ήταν διατεθειμένοι να κάνουν κινήσεις καλής θέλησης. Απέναντι σε μια νέα κυβέρνηση με νωπή λαϊκή εντολή. Στα όρια του εφικτού φυσικά. Το κλίμα αυτό το δυναμίτισε η ίδια η κυβέρνηση Τσίπρα. Και μαζί και τις ελπίδες για μια καλύτερη συμφωνία. Προσήλθε στη διαπραγμάτευση χωρίς αντίληψη των ευρωπαϊκών διαδικασιών και χωρίς συναίσθηση των συσχετισμών στην Ευρώπη. Με μια διαπραγματευτική ομάδα, η οποία γρήγορα αποδείχθηκε κατώτερη των περιστάσεων και αντικαταστάθηκε. Χωρίς ιεράρχηση προτεραιοτήτων. Δείχνοντας έλλειψη σχεδίου, προετοιμασίας και ρεαλισμού. Με άλλα λόγια ούτε ήξερε ούτε κατάλαβε τι μπορούσε και τι δεν μπορούσε να πετύχει σε αυτή τη διαπραγμάτευση. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά. Μια ανερμάτιστη και αποτυχημένη διαπραγμάτευση. Με καταστροφικά αποτελέσματα για τη χώρα. Και τώρα έχει έρθει ο λογαριασμός. Που είναι βαρύς. Γιατί η θέση της χώρας επιδεινώθηκε σε κάθε τομέα, σε κάθε επίπεδο, σε κάθε δείκτη.

Εν τω μεταξύ, όμως, ο κ. Τσίπρας είχε προλάβει να κάνει εκλογές. Και να τις κερδίσει. Ίσως γιατί οι πολίτες πίστεψαν ότι τα capital controls θα έβγαιναν τον Δεκέμβριο όπως τους έλεγαν. Ίσως γιατί θεώρησαν ότι τα 60 δις επιπλέον χρέος που μας φόρτωσε θα τα πλήρωνε κάποιος άλλος. Ίσως γιατί κάποιοι είδαν την αποτυχημένη διαπραγμάτευση του κ. Τσίπρα ως μια πράξη αντίστασης, έστω και μάταιης, του μικρού Δαβίδ απέναντι στον Γολιάθ των αγορών, των δανειστών, και των εταίρων μας.

Ό,τι και να πίστεψαν, ο κ. Τσίπρας κυβερνάει ένα χρόνο τώρα και οι ελπίδες έχουν καταρρεύσει. Ο οικογενειακός προυπολογισμός έχει επιβαρυνθεί, η καθημερινότητα του πολίτη έχει επιδεινωθεί. Κακοί χειρισμοί παντού. Στην παιδεία, στην υγεία, στο μεταναστευτικό.

Και το ανησυχητικό είναι ότι η πολιτική είναι μια συνεχής διαπραγμάτευση. Και εντός και εκτός μνημονίου. Σε κάθε τομέα και, ιδίως, στα θέματα εξωτερικής πολιτικής που έρχονται. Και οι επιδόσεις αυτής της κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις δυστυχώς την έχουν αφήσει μετεξεταστέα.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Ο χρόνος που φεύγει είναι ένας χαμένος χρόνος. Μια μαύρη τρύπα στην ιστορία της χώρας. Θα μπορούσε να ονομαστεί το έτος της απώλειας. Απώλειας εισοδημάτων, εθνικού πλούτου, ασφάλειας του πολίτη. Αλλά κυρίως απώλειας της ελπίδας και διάψευσης της προσδοκίας. Και βεβαίως κατάρρευσης της όποιας αξιοπιστίας αυτής της κυβέρνησης.

Το Δεκέμβριο του 2014 το κλίμα ήταν διαφορετικό. Υπήρχε ελπίδα και η αίσθηση ότι είμαστε στο σωστό δρόμο. Η χώρα έδειχνε σημάδια ανάκαμψης. Για πρώτη φορά η οικονομία είχε σημειώσει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Και για το 2015 η πρόβλεψη ήταν για ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 2,5%. Στα δημόσια οικονομικά είχαμε πετύχει πρωτογενή πλεονάσματα με αποτέλεσμα να μειώνονται οι δανειακές μας ανάγκες. Οι διαρθρωτικές αλλαγές και οι αποκρατικοποιήσεις προχωρούσαν. Οι τράπεζες μας ήταν σε καλή κατάσταση. Αλλά, το σημαντικότερο, ένα καλό κλίμα είχε αρχίσει να διαμορφώνεται στην αγορά. Επιστρέφαμε σιγά-σιγά στην ομαλότητα.

Όλα αυτά ανατράπηκαν βίαια. Εκβιάζοντας εκλογές ο κ. Τσίπρας ανήλθε στην εξουσία. Εμπορευόμενος την ελπίδα και υποσχόμενος στους πάντες τα πάντα. Δέσμιος των ιδεοληψιών του και της απειρίας του ο Πρωθυπουργός έβαλε τη χώρα σε τέτοια περιδίνηση που δύσκολα θα ισοροπήσει πάλι. Και πάντως με τεράστιο κόστος. Η καταστροφική διαπραγμάτευση με εταίρους και δανειστές έφερε την ασφυξία στην οικονομία. Διέλυσε το τραπεζικό σύστημα και έφερε τα capital controls. Ο Πρωθυπουργός πρόσφατα παραδέχθηκε, στα ξένα ΜΜΕ, τα λάθη του σ´αυτήν τη παρατεταμένη και καταστροφική διαπραγμάτευση. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Μέσα σε ένα χρόνο, οι δυο κυβερνήσεις του κ. Τσίπρα επιβάρυναν τη χώρα με μείωση του ΑΕΠ, αύξηση του χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ, και αύξηση της ανεργίας. Και αύξηση του δανεισμού της χώρας μέσα από ένα τρίτο μνημόνιο. Ξαναρίχνοντας την οικονομία στην ύφεση. Είναι σίγουρο ότι ο Πρωθυπουργός σε κάποια μελλοντική συνέντευξη του στα ξένα ΜΜΕ θα αποδεχθεί το λάθος της σπουδής του να ανέλθει στην εξουσία. Και το κόστος της απειρίας του για τη χώρα. Αν μη τι άλλο ο κ. Τσίπρας παραδέχεται τα λάθη του με μια αφοπλιστική, θα έλεγα κυνική, ειλικρίνεια.

Την μεγαλύτερη ζημιά, όμως, οι κυβερνήσεις Τσίπρα την έχουν προξενήσει στη Παιδεία. Με την αποξήλωση του μεταρρυθμιστικού προγράμματος των τελευταίων πέντε χρόνων. Με την επαναφορά των κομματικών κριτηρίων στην επιλογή των στελεχών εκπαίδευσης, την καταδίκη της αριστείας, και την κατάργηση της αξιολόγησης. Με το ξήλωμα του νέου λυκείου, που θεσμοθετήσαμε, και την επαναφορά της κουλτούρας της ήσσονος προσπάθειας. Με την οπισθοδρόμηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη δεκαετία του 1980. Στην απαρχή των δεινών μας δηλαδή. Πραγματικά, το έτος της απώλειας.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Σε πρόσφατες συνεντεύξεις του σε ξένα μέσα μαζικής ενημέρωσης ο πρωθυπουργός ήταν αποκαλυπτικός. Διέλυσε το μύθο της περήφανης διαπραγμάτευσης και τη σκιαγράφησε όπως πραγματικά ήταν. Μια πανωλεθρία. Παραδέχθηκε ότι έχασε χρόνο. Και στο τέλος ξέμεινε και από χρήματα και από δυνάμεις. Αυτό συνιστά μια γενναία παραδοχή που τον τιμά. Αυτό που τρομάζει είναι η επόμενη πρόταση. Αν το γνώριζε λέει αυτό, θα είχε πάρει πιο γενναίες αποφάσεις από την αρχή. Τι ακριβώς δεν γνώριζε; Αυτό που του έγραφαν στις εφημερίδες και του έλεγαν στη Βουλή όλοι; Αυτό που ήξερε και ο τελευταίος πολίτης και κατανοούσε και ο κάθε πρωτοετής φοιτητής αυτής της χώρας; Ήταν προφανές ότι μια παρατεταμένη διαπραγμάτευση θα οδηγούσε την οικονομία σε ασφυξία. Παρά τα πρωτογενή πλεονάσματα και την αύξηση των αποθεματικών που είχε πετύχει η προηγούμενη κυβέρνηση. Πόσω μάλλον όταν ο Βαρουφάκης είχε επιπόλαια αμελήσει να πάρει χρήματα μαζί με τη παράταση του Μνημονίου τον Φεβρουάριο του 2015. Στο τέλος, ο κ. Τσίπρας αναγκάστηκε να υπογράψει μια συμφωνία με πολύ χειρότερους όρους. Γιατί δεν κατάλαβε ότι ο χρόνος λειτουργούσε εις βάρος μας.

Παραδέχθηκε επίσης ότι δεν μπορείς να αλλάξεις την Ευρώπη όταν είσαι μόνος σου. Παραδέχθηκε, δηλαδή, πραγματική αδυναμία στοιχειώδους κατανόησης του στρατηγικού περιβάλλοντος στο οποίο κινείται η χώρα. Των συσχετισμών δυνάμεων, των μέσων και των δυνατοτήτων που διαθέτει. Κι αυτά δεν χρειάζεται να είσαι ούτε Κλαούζεβιτς ούτε Σουν Τσου για να τα καταλάβεις. Αρκεί να έχεις κατάλληλους συνεργάτες. Και την ικανότητα να τους επιλέγεις.

Κάποιοι επιμένουν να θεωρούν τον κ. Τσίπρα χαρισματικό και να τον αποκαλούν μάλιστα και εθνάρχη. Ούτε το ένα ισχύει ούτε το άλλο. Γοητευτικός μπορεί να είναι ο κ. Τσίπρας. Αλλά χαρισματικός δεν είναι. Δεν μπορεί ούτε να έλξει ούτε να εμπνεύσει μεγάλες κοινωνικές πλειοψηφίες. Εθνάρχης δεν είναι γιατί ούτε το μέλλον του τόπου μπορεί να καθορίσει. Και με βεβαιότητα δεν μπορεί να το καθορίσει θετικά. Ο κ. Τσίπρας απλώς σέρφαρε και συνεχίζει να σερφάρει στο κύμα της απογοήτευσης και της δυσαρέσκειας των Ελλήνων πολιτών.

Ο κ. Τσίπρας διαμαρτύρεται επίσης γιατί οι πολιτικές που μας ζητούν να εφαρμόσουμε είναι ζουρλομανδύας. Μα εκεί μας οδήγησαν η καταστροφική του διαπραγμάτευση και η απόφαση του να εκβιάσει εκλογές τον περασμένο Δεκέμβριο.

Και παρ᾽όλα αυτά, συνεχίζει το εμπόριο ελπίδας. Από το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης στο πολυνομοσχέδιο με το παράλληλο πρόγραμμα. Που γνώριζε ότι οι δανειστές δεν θα δεχθούν. Μόνο που σιγά-σιγά και το εμπόριο κρασάρει και η ελπίδα ξεφτίζει. Και η χώρα, δυστυχώς, βυθίζεται.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Πριν από λίγο καιρό ο Πρωθυπουργός συμμετείχε σε επενδυτικό φόρουμ στη Νέα Υόρκη. Το video του διαλόγου με τον Κλίντον έγινε viral στο διαδίκτυο. Κάποιες αμήχανες απαντήσεις του Πρωθυπουργού έδειχναν ότι μάλλον δεν είχε καταλάβει τις ερωτήσεις που του απηύθυνε ο συνομιλητής του. Κάποιοι στάθηκαν στην ελλιπή γνώση της αγγλικής γλώσσας. Το σημαντικότερο ήταν η προχειρότητα της αντιμετώπισης των θεμάτων. Η πλημμελής προετοιμασία για την προώθηση των θεμάτων μας εκτός συνόρων. Κι εκεί που όλοι ελπίσαμε ότι το πάθημα θα είχε γίνει μάθημα μας προέκυψαν τα tweets.

Ο Πρωθυπουργός της χώρας να ανταλλάσσει μηνύματα με τον Νταβούτογλου για σοβαρά εθνικά θέματα μέσω tweeter. Ξοδεύουμε εκατομμύρια. Εσείς για να παραβιάζετε. Εμείς για να αναχαιτίζουμε, λέει ο Πρωθυπουργός στο Νταβούτογλου. Ο Πρωθυπουργός αντιμετωπίζει τις τουρκικές παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου στο Αιγαίο λες και παίζει ένα ακριβό παιχνίδι στο play station με το φιλαράκι του. Ο Νταβούτογλου με ένα ξερό σχόλιο τον επανέφερε στη τάξη. Τα σχόλια για τους πιλότους δεν συνάδουν με το κλίμα της ημέρας. Αλέξη ας επικεντρωθούμε στη θετική ατζέντα. Με άλλα λόγια, Αλέξη παιδί μου, σοβαρέψου.

Προηγουμένως ο Πρωθυπουργός είχε δεχθεί να παρακολουθήσει τον φιλικό ποδοσφαιρικό αγώνα των εθνικών ομάδων Ελλάδας και Τουρκίας. Και βρέθηκε στη δυσάρεστη θέση να ακούει τις αποδοκιμασίες των Τούρκων φιλάθλων κατά την ανάκρουση του εθνικού μας ύμνου. Στην Άγκυρα ο Νταβούτογλου μίλησε μπροστά του για αμοιβαίες παραβιάσεις στο Αιγαίο. Τσιμουδιά ο Πρωθυπουργός. Κι όταν Τούρκος δημοσιογράφος τον ρώτησε για το άνοιγμα των ενταξιακών κεφαλαίων 17, 23, και 24, η απάντηση του κ. Τσίπρα προξένησε πολλά εγκεφαλικά στη Λευκωσία.

Στην επίσημη επίσκεψη στο Ισραήλ βάφτισε την Ιερουσαλήμ πρωτεύουσα του Ισραηλινού κράτους. Και πριν σβήσουν τα χαμόγελα στα πρόσωπα των Ισραηλινών έλυσε και το Παλαιστινιακό ανακηρύσσοντας την Α. Ιερουσαλήμ πρωτεύουσα του Παλαιστινιακού κράτους.

Άτυχες στιγμές ή γκάφες; Δεν χωράει αμφιβολία ότι ο Πρωθυπουργός είναι ένας ευφυής πολιτικός. Η αλαζονεία, όμως, και η άγνοια κινδύνου συνδυασμένα με μια πρωτοφανή για Πρωθυπουργό απειρία τον οδηγούν σε διπλωματικά λάθη. Και το χειρότερο. Εδραιώνεται μια εικόνα της χώρας και του Πρωθυπουργού που αναδύει προχειρότητα, έλλειψη προετοιμασίας, και ελαφρότητα. Αυτά στην εσωτερική πολιτική σκηνή μπορεί να συγχωρούνται. Και ενίοτε και να επιβραβεύονται εκλογικά. Στην αρένα της διεθνούς πολιτικής όμως δεν συγχωρούνται. Γιατί συνεπάγονται εθνικό κόστος. Τα εθνικά θέματα είναι περίπλοκα και ανοιχτά. Και απαιτούν βαθιά γνώση και σοβαρή προετοιμασία. Γιατί αν η περήφανη διαπραγμάτευση τους στα οικονομικά μας κόστισε μερικές δεκάδες δις., στα εθνικά θέματα μπορεί να στοιχίσει με εθνικό ακρωτηριασμό.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Η ψήφιση των προαπαιτούμενων έφερε απώλειες. Το ασφαλιστικό που ακολουθεί θα δοκιμάσει την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στον πυρήνα της αριστερής της ταυτότητας. Αίφνης η κυβέρνηση αισθάνεται ότι η πολιτική της κυριαρχία εξατμίζεται. Τα σενάρια για οικουμενική κυβέρνηση δίνουν και παίρνουν. Έχοντας κερδίσει δυο εκλογικές αναμετρήσεις κι ένα δημοψήφισμα ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κυβερνήσει μόλις μερικούς μήνες. Αλλά μοιάζει να κουβαλάει τη φθορά ολόκληρων τετραετιών. Με τον πολιτικό χρόνο συμπυκνωμένο ο ΣΥΡΙΖΑ θυμίζει ήδη το ΠΑΣΟΚ της παρακμής.

Κάπως έτσι ο κ. Τσίπρας ξέθαψε τη συναίνεση και τον εθνικό διάλογο. Προβλέψιμη πολιτική μανιέρα πολλών Πρωθυπουργών, όταν βλέπουν το έδαφος να φεύγει κάτω από τα πόδια τους. Ο κ. Τσίπρας όταν μπορούσε και έπρεπε να επιδιώξει εθνική συνεννόηση και ομοψυχία δεν την επιδίωξε. Και τώρα που την επιδιώκει δεν την εννοεί. Ένα χρόνο πριν ο κ. Τσίπρας κλήθηκε από την κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ να συναινέσει. Όχι σε μέτρα. Αλλά στην εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Κλήθηκε δηλαδή να συναινέσει στην απρόσκοπτη λειτουργία του πολιτεύματος. Και στην ολοκλήρωση της θητείας της κυβέρνησης. Κάτι που θα επισώρευε επιπλέον πολιτικό κόστος για τη κυβέρνηση λόγω μέτρων. Ενώ μόνο πολιτικό όφελος θα είχε για τον ίδιο.

Αρνήθηκε. Μετατρέποντας την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας σε εφαλτήριο για την κατάληψη της εξουσίας. Με τα γνωστά καταστροφικά αποτελέσματα.

Το καλοκαίρι η ψήφιση του μνημονίου και η παραμονή στην Ευρώπη ήταν θέμα εθνικής επιβίωσης. Η αντιπολίτευση έβαλε πλάτη και ψήφισε τη Συμφωνία. Ο Πρωθυπουργός θα μπορούσε να έχει αξιοποιήσει τη στάση της αντιπολίτευσης. Και να κάνει την υπέρβαση. Δρομολογώντας τη συγκρότηση μιας κυβέρνησης εθνικής ανασυγκρότησης. Από ευρύτερες δυνάμεις. Δεν το έπραξε. Πεισματικά και αλαζονικά επέλεξε να κυβερνήσει με το κ. Καμένο. Τώρα που ο κ. Τσίπρας βλέπει τις πολιτικές δεξαμενές του να αδειάζουν επικίνδυνα καλεί σε εθνικό διάλογο. Αυτούς που απαξίωνε ως το παλαιό πολιτικό σύστημα. Για την παιδεία, το ασφαλιστικό, τη συνταγματική αναθεώρηση. Αν κρίνουμε από την παιδεία, ένα διάλογο εντελώς προσχηματικό. Διάλογο για τι πράγμα ακριβώς; Για να νομιμοποιήσουμε τη καταστροφική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ. Που κατήργησε τα πρότυπα και την αριστεία. Κατήργησε ουσιαστικά τα Συμβούλια των Ιδρυμάτων. Κατήργησε την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και το νέο λύκειο. Κατήργησε δηλαδή όλες τις μεταρρυθμίσεις που με πολύ κόπο, μετά από πολυετή διάλογο, και με διακομματική συναίνεση προωθήσαμε.

Αν έτσι εννοούν στην κυβέρνηση τον εθνικό διάλογο και τη συναίνεση μάλλον ψάχνουν για χρήσιμους ηλίθιους. Η αντιπολίτευση μπορεί να έπαιξε το ρόλο του χρήσιμου ηλίθιου το καλοκαίρι για τη σωτηρία της χώρας. Δεν θα το επαναλάβει τώρα για τη σωτηρία του κ. Τσίπρα.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Έφτασαν τα δύσκολα για τον Πρωθυπουργό και την κυβέρνηση του. Με την περήφανη διαπραγμάτευση κατόρθωσε να συσπειρώσει την κοινή γνώμη και να την αποπροσανατολίσει απο τις προεκλογικές του υποσχέσεις. Αντί για άρτο της έδωσε περηφάνεια. Τώρα ήρθε η ώρα της εφαρμογής της συμφωνίας. Και το θέαμα τελείωσε και άρτος δεν υπάρχει.

Η φοροεπιδρομή γονατίζει μια κοινωνία που η φοροδοτική της ικανότητα έχει πια εξαντληθεί. Η αδυναμία είσπραξης φόρων θα φέρνει νέα μέτρα και ο φαύλος κύκλος θα συνεχίζεται. Κι αυτό γίνεται για λόγους καθαρά ιδεολογικούς. Ο Πρωθυπουργός συνδιαμόρφωσε και συμφώνησε σε ένα κρατικίστικο και φορομπηχτικό πρόγραμμα. Που γέρνει μονόπατα προς την πλευρά της αύξησης των φόρων και όχι της μείωσης των δαπανών. Αυξάνει τους φόρους ενώ την ίδια στιγμή οι ιδιωτικοποιήσεις γίνονται με το σταγονόμετρο. Το Δημόσιο εξακολουθεί να παριστάνει τον επιχειρηματία σε ζημιογόνες επιχειρήσεις.

Αλλά κι αυτό το μνημόνιο που είναι κομμένο και ραμένο πάνω στις ιδεοληψίες τους καθυστερούν επικίνδυνα να υλοποιήσουν. Και γιατί δεν πιστεύουν στις μεταρρυθμίσεις και γιατί σε επίπεδο υλοποίησης φαίνονται πια οι χτυπητές διοικητικές τους αδυναμίες. Μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση έχει θεσμοθετήσει μόνο 30% των προαπαιτούμενων. Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης καθυστερεί όπως και η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Που με τη σειρά της επαναφέρει τον κίνδυνο κουρέματος των καταθέσεων. Στο ασφαλιστικό η κυβέρνηση δείχνει απροθυμία να προχωρήσει αποφασιστικά. Αν κρίνουμε απο τη σπουδή που ο Πρωθυπουργός πήρε αποστάσεις απο το πόρισμα της επιτροπής σοφών. Στα κόκκινα δάνεια υπάρχει διάσταση με τη τρόικα για την προστασία της πρώτης κατοικίας απο τους πλειστηριασμούς.

Η κυβέρνηση κωλλυσιεργεί και οι καθυστερήσεις δημιουργούν πρόβλημα ρευστότητας και προβλήματα στην κάλυψη των τρεχουσών αναγκών.

Την ίδια στιγμή, κάποιοι στην κυβέρνηση βλέπουν στην προσφυγική κρίση μια ευκαιρία για να αρχίσουν ανατολίτικα παζάρια με την Ευρώπη για τη βελτίωση της συμφωνίας. Κάποιοι άλλοι, με φόντο τη βελτίωση των ελληνογαλλικών σχέσεων, άρχισαν πάλι να μιλούν για αλλαγή συσχετισμών στην Ευρώπη. Που θα τους επιτρέψει να πετύχουν ευνοικότερους όρους. Η δευτέρα πλάνη θα αποδειχθεί χείρων της πρώτης.

Εκεί που η κυβέρνηση τρέχει με γοργούς ρυθμούς είναι στην άλωση του κράτους. Η αποπομπή της Γ.Γ. δημοσίων εσόδων, η χειραγώγηση των ΜΜΕ με το νέο νομοσχέδιο, και οι διορισμοί είναι μερικά μόνο παραδείγματα.

Η παράσταση εξελίσσεται προβλέψιμα. Το σκληρό λογισμικό του ΣΥΡΙΖΑ είναι αντίθετο με το σύνολο σχεδον των Ευρωπαικών πολιτικών. Αυτό φάνηκε στην εξάμηνη διαπραγμάτευση που κόντεψε να πετάξει τη χώρα εκτός ευρωζώνης. Φαίνεται ακόμη πιο δραματικά τώρα που ήρθε η ώρα της υλοποίησης. Και νομοτελειακά θα οδηγήσει σε ένα δεύτερο γύρο τριβών και αντιπαραθέσεων.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Η κρίση που περνάει η χώρα μας έχει αφήσει βαθύ αποτύπωμα στο πολιτικό σύστημα και τους φορείς του. Συνθλίβοντας παραδοσιακά κόμματα και δημιουργώντας ευκαιριακούς πολιτικούς σχηματισμούς. Φορείς λαϊκισμού, εκφραστές διαμαρτυρίας. Η κρίση επέβαλε τη μοριοποίηση και ανασύνθεση της κεντροαριστεράς στην Ελλάδα. Συνέθλιψε το ΠΑΣΟΚ που την είχε εκφράσει μονοπωλιακά στην μεταπολίτευση. Και γέννησε το ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ένα μικρό κόμμα διαμαρτυρίας, εκτινάχθηκε στην εξουσία στη βάση μιας ανενδοίαστης παροχολογίας και μιας αντιμνημονιακής υστερίας. Επιβίωσε μιας καταστροφικής οκτάμηνης διακυβέρνησης, και της υπογραφής του τρίτου μνημονίου. Και ξανακέρδισε τις εκλογές έχοντας ενδιαμέσως κερδίσει κι ένα δημοψήφισμα.

Αυτό σίγουρα ανοίγει ένα νέο πολιτικό κύκλο. Όχι ηγεμονίας του ΣΥΡΙΖΑ στο πολιτικό σύστημα. Σίγουρα, όμως, ηγεμονίας του ΣΥΡΙΖΑ στο χώρο της κεντοαριστεράς. Τα απομεινάρια του άλλοτε κραταιού ΠΑΣΟΚ είτε θα φθίνουν μέχρι να σβήσουν είτε θα απορροφηθούν σταδιακά απο το ΣΥΡΙΖΑ.

Οι συνθήκες, όμως, για ηγεμονία στο πολιτικό σύστημα και μακροημέρευση στη κυβέρνηση δεν υπάρχουν. Το μνημόνιο Τσίπρα-Καμμένου ήταν ένα αχρείαστο για τη χώρα μνημόνιο. Μπορεί να αποσόβησε έστω και την υστάτη ώρα την άτακτη χρεωκοπία και το Grexit. Αλλά αυτοί ήταν κίνδυνοι που είχαμε αφήσει πίσω ως χώρα. Και τους επανέφεραν με την καταστροφική τους διακυβέρνηση και την ανερμάτιστη και αποτυχημένη διαπραγμάτευση. Ο Τσίπρας επανεξελέγη με ένα αφήγημα θυματοποίησης, ανανέωσης, και υπόσχεσης. Για μια κοινωνικά πιο ευαίσθητη υλοποίηση του μνημονίου από τους κοινωνικά ανάλγητους αντιπάλους του.

Τώρα, όμως, ήρθε η ώρα της εφαρμογής. Τα ωραία αφηγήματα γρήγορα εξατμίζονται όταν έρθει η ώρα του λογαριασμού. Και ο λογαριασμός είναι βαρύς. Εκεί που η χώρα έβγαινε από το τούνελ τώρα έχει μπροστά της ένα νέο κύκλο λιτότητας, ανεργίας και φτωχοποίησης. Η οικονομία ξανακύλισε στην ύφεση χωρίς ορατή προοπτική ανάκαμψης κι ανάπτυξης.

Με ισχυρούς κραδασμούς στο κοινωνικό κράτος και στο ασφαλιστικό σύστημα. Το κόστος για το ΣΥΡΙΖΑ θα είναι βαρύτατο γιατί είναι πια σωρευτικό. Και η φθορά ραγδαία. Και θα επιδεινώνεται από την πρωτοφανή διοικητική τους ανεπάρκεια.

Από την άλλη πλευρά, η ΝΔ προσώρας αντέχει. Παρά τις διαρροές και διασπάσεις που υπέστη. Παρά τα λάθη της και κυρίως τη στρατηγική αμηχανία που έχει δείξει απέναντι στο μνημόνιο. Γιατί ο βασικός κορμός των ιδεών και των επιλογών της έχει δικαιωθεί και το συνολικό ισοζύγιο της διακυβέρνησης της είναι θετικό. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι μπορεί να αρμενίζει αμέριμνη. Ούτε απέναντι στο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση, ούτε απέναντι στις τεκτονικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί στη κοινωνία. Και που επιβάλλουν ανασύνταξη και επαναπροσδιορισμό στρατηγικής, προγράμματος και οργάνωσης. Αλλιώς θα την καταπιεί η ιστορία.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”

Το 2009 ο Γ. Παπανδρέου με τα γνωστά σχόλια περί διεφθαρμένης χώρας μας εξέθετε διεθνώς. Την εβδομάδα που μας πέρασε γίναμε θεατές της ίδιας κακότεχνης παράστασης. Αυτή τη φορά από τον Αλέξη Τσίπρα. Τουλάχιστον ο Παπανδρέου το έκανε σε άπταιστα αγγλικά. Αλλά δεν είναι τα ανεπαρκή αγγλικά του κ. Τσίπρα που ενοχλούν. Και ας οδήγησαν σε αμήχανες ή αόριστες απαντήσεις στα ερωτήματα του Κλίντον. Στο κάτω-κάτω της γραφής τα αγγλικά δεν είναι η μητρική του γλώσσα. Αυτό που ενοχλεί είναι η παντελής έλλειψη προετοιμασίας και επαγγελματισμού. Όφειλε καταρχήν να χρησιμοποιήσει επίσημο μεταφραστή. Για την αυτοπροστασία του και την προστασία της διεθνούς εικόνας της χώρας. Όφειλε να παρουσιαστεί προετοιμασμένος και με σαφή στόχευση σε ένα τέτοιο forum. Σε ένα κοινό που εκπροσωπούσε επενδυτές πολλών δις.

Ο Πρωθυπουργός, αντί να ξεδιπλώσει έναν οδικό χάρτη μεταρρυθμίσεων με στοχοχρονοδιάγραμμα και όραμα αναλώθηκε σε μια έκθεση ιδεών. Και η εικόνα της χώρας που σκιαγράφησε όχι μόνο δεν προσήλκυσε επενδυτές αλλά μάλλον απώθησε και τους τελευταίους καλοπροαίρετους. Θα μπορούσε να περιγράψει με θετικό πρόσημο τις προσπάθειες που κάνει η χώρα. Να μιλήσει για στοχευμένες φοροαπαλλαγές, και για την άρση γραφειοκρατικών εμποδίων. Να διαβεβαιώσει τους επενδυτές για τη πολιτική σταθερότητα και να δημιουργήσει ένα θετικό κλίμα.

Αντ’ αυτού επέλεξε να δυσφημίσει τη χώρα. Να μιλήσει για αδιαφάνεια, για φοροδιαφυγή, και για διαφθορά. Όλες οι χώρες αντιμετωπίζουν ίδια ή παρεμφερή προβλήματα. Άλλες λιγότερο, άλλες περισσότερο. Καμιά, όμως, εξ όσων γνωρίζω, δεν προσπαθεί να προσελκύσει επενδυτές αναδεικνύοντας τα προβλήματα και όχι τις προσπάθειες που κάνει για να τα λύσει.

Εμείς για άλλη μια φορά αναδείξαμε το αφήγημα του ελληνικού καφενέ. Για ό,τι στραβό δεν φταίει η κούτρα μας αλλά οι άλλοι. Και παρότι είμαστε αυτοί που είμαστε έχετε υποχρέωση να επενδύσετε τα ωραία σας δις γιατί είμαστε οι δωρητές του πολιτισμού στην οικουμένη. Για άλλη μια φορά κάναμε εξαγωγή του επαρχιωτισμού μας. Της έλλειψης στοιχειώδους αντίληψης για το τι συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο. Της αδυναμίας επικοινωνίας σε ένα κώδικα κατανοητό σ’αυτούς που απευθυνόμαστε. Γιατί μην το ξεχνάμε. Εμείς ζητάμε επενδύσεις, δεν ήρθαν αυτοί γυρεύοντας. Έχουν κι αλλού να πάνε.

Στον αντίποδα του Τσίπρα ο Ρέντσι. Με σχέδιο και όραμα για την Ιταλία και την Ευρώπη. Επικριτικός για τη πορεία της Ευρώπης στις συνόδους κορυφής, αλλά παθιασμένος Ευρωπαίος στην Αμερική. Με πλήρη συναίσθηση του τόπου και του χρόνου, δηλαδή.

Κακά τα ψέματα. Η εσωστρέφεια και ο επαρχιωτισμός της πολιτικής μας ελιτ αποτελεί βαρίδι στην προσπάθεια της χώρας να ορθοποδήσει.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ στα “ΝΕΑ”